صندوق: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع
(←چیستی) |
(←منابع) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | [[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | ||
'''صندوق'''، در حرم‌ها و مزارها، جعبه چوبی یا خاتم‌کاری شده‌ای است که روی قبر | '''صندوق''' یا '''صندوقچه'''، در حرم‌ها و مزارها، جعبه چوبی یا خاتم‌کاری شده‌ای است که روی قبر امام(ع) یا شخصی که دفن شده گذاشته می‌شود. | ||
==چیستی== | ==چیستی== | ||
صندوق، به جعبه چوبى يا فلزى گفته مى‌شود كه درون آن، لباس و اشياء ديگر مى‌گذارند. در حرم‌ها و زیارتگاه‌ها، به جعبه چوبى يا خاتم‌كارى شده‌اى كه روى قبر امام يا بزرگان ديگر گذاشته مى‌شود گفته می‌شود. اين صندوق، بیشتر، آراسته به آيات قرآن و اشعار است و روى آن | صندوق، به جعبه چوبى يا فلزى گفته مى‌شود كه درون آن، لباس و اشياء ديگر مى‌گذارند. در حرم‌ها و زیارتگاه‌ها، به جعبه چوبى يا خاتم‌كارى شده‌اى كه روى قبر امام يا بزرگان ديگر گذاشته مى‌شود صندوق<ref name=":0" /> یا صندوقچه<ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۳۷.</ref> گفته می‌شود. اين صندوق، بیشتر، آراسته به آيات قرآن و اشعار است و روى آن با پارچه‌اى سبز و منقوش به آيات و دعاها پوشانده می‌شود.<ref name=":0" /> | ||
== در حرم‌ها == | ==در حرم‌ها== | ||
===== آستان امام رضا(ع) ===== | |||
نخستین صندوقى كه روی [[حرم امام رضا(ع)|قبر امام رضا(ع)]] قرار گرفت، مربوط به اوايل سده ششم قمری بوده و آخرين آن، مربوط به سال ١٣١١ش. است.<ref name=":0">حرم در واژه‌ها، ص٣٢.</ref> | |||
===== آستان امام حسین(ع) ===== | |||
شاه اسماعیل [[دوره صفوی|صفوی]]، در سال 920ق، دستور ساخت شش صندوق چوبی خاتم و منبت‌کاری نفیس را صادر کرد تا بر قبرهای [[امامان]] مدفون در [[عراق]] نصب شود؛ صندوقچه [[آستان مقدس امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]]، پس از درگذشت شاه اسماعیل در سال 932ق، نصب شد.<ref>دائرة المعارف الحسینیة- تاریخ المراقد، ج2، ص58 و 61.</ref> در سال ۱۱۳۳ق. [[گوهرشاه خانم]]، دختر سلطان حسین صفوی،صندوق خاتم‌کاری نفیسی به حرم امام حسین(ع) هدیه کرده، که در حمله وهابی‌ها به کربلا، آسیب دید و مقداری از آن، در آتش سوخت و برای همین، در سال 1225 ه. ق بازسازی گردید.<ref>تاریخ جغرافیائی کربلای معلی، عمادالدین حسین اصفهانی، ص113.</ref> | شاه اسماعیل [[دوره صفوی|صفوی]]، در سال 920ق، دستور ساخت شش صندوق چوبی خاتم و منبت‌کاری نفیس را صادر کرد تا بر قبرهای [[امامان]] مدفون در [[عراق]] نصب شود؛ صندوقچه [[آستان مقدس امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]]، پس از درگذشت شاه اسماعیل در سال 932ق، نصب شد.<ref>دائرة المعارف الحسینیة- تاریخ المراقد، ج2، ص58 و 61.</ref> در سال ۱۱۳۳ق. [[گوهرشاه خانم]]، دختر سلطان حسین صفوی،صندوق خاتم‌کاری نفیسی به حرم امام حسین(ع) هدیه کرده، که در حمله وهابی‌ها به کربلا، آسیب دید و مقداری از آن، در آتش سوخت و برای همین، در سال 1225 ه. ق بازسازی گردید.<ref>تاریخ جغرافیائی کربلای معلی، عمادالدین حسین اصفهانی، ص113.</ref> | ||
به علت نشستن گرد و غبار و چربی و آلودگی بر صندوقچه، در سال 1360ق، [[محمدصنیع خاتم شیرازی]]، صنعتگر معروف ایرانی، آن را به‌طور بازسازی کرد؛ به‌گونه‌ای که گویا برای نخستین بار از دست سازنده اصلی آن، بیرون آمده است. برای آنکه صندوقچه از گرد و غبار آسیب نبیند، آن را از چهار سمت و نیز از سمت بالا، با شیشه‌های سنگی ویژه‌ای پوشاندند و خطوط تقاطع شیشه‌ها را از پنبه و لاستیک پر کردند.<ref>شهر حسین، ص463 و 464.</ref> این صندوقچه، هنوز روی قبر، موجود است و طول، عرض و ارتفاع آن، به ترتیب 5/ 4، 3 و 30/ 1 متر است. | به علت نشستن گرد و غبار و چربی و آلودگی بر صندوقچه، در سال 1360ق، [[محمدصنیع خاتم شیرازی]]، صنعتگر معروف ایرانی، آن را به‌طور بازسازی کرد؛ به‌گونه‌ای که گویا برای نخستین بار از دست سازنده اصلی آن، بیرون آمده است. برای آنکه صندوقچه از گرد و غبار آسیب نبیند، آن را از چهار سمت و نیز از سمت بالا، با شیشه‌های سنگی ویژه‌ای پوشاندند و خطوط تقاطع شیشه‌ها را از پنبه و لاستیک پر کردند.<ref>شهر حسین، ص463 و 464.</ref> این صندوقچه، هنوز روی قبر، موجود است و طول، عرض و ارتفاع آن، به ترتیب 5/ 4، 3 و 30/ 1 متر است. | ||
===== آستان کاظمین(ع) ===== | |||
تا پیش از [[دوره صفویه]]، گزارش تاریخی درباره صندوق‌های نصب شده روی قبرهای [[امام کاظم(ع)]] و [[امام جواد(ع)]]، در دست نیست. اما از دوره المستنصر بالله [[بنی‌عباس|عباسی]]، صندوق چوبی زیبا و بزرگ [[آستان مقدس کاظمین|قبر امام کاظم(ع)]]، باقی مانده است که در سال ۶۲۴ق. ساخته شده است. بر پایه نقل تاریخی، باید صندوقچه مشابه دیگری نیز، بر [[آستان مقدس کاظمین|قبر امام جواد(ع)]] قرار داشته است که | |||
المستنصر بالله [[بنی‌عباس|عباسی]]، پس از آتش‌سوزی [[آستان مقدس کاظمین|آستان کاظمین(ع)]] در دوره پدرش، الظاهر عباسی، روی قبرهای دو امام(ع)، دو صندوق نصب کرده که در سال ۶۲۴ق. ساخته شده است. صندوقی که روی [[آستان مقدس کاظمین|قبر امام جواد(ع)]] قرار داشته از میان رفته و صندوق [[آستان مقدس کاظمین|قبر امام کاظم(ع)]]، که زیبا و بزرگ توصیف شده، باقی مانده و در دار الآثار العربیه، در [[بغداد]]، نگهداری می‌شود. این صندوق، تنها نمونه‌ای از صندوق‌های کهن بر قبرهای [[امامان(ع)]] در [[عراق]] است که تا امروز، باقی مانده است. | |||
این صندوقچه به شکل مکعب مستطیل، با طول، ۵۵/ ۲ متر و عرض، ۸۳/ ۱ متر و ارتفاع، ۹۵ سانتی‌متر است. جنس آن از چوب توت و ضخامت تخته‌های آن ۵/ ۵ سانتی‌متر است. لبه سرپوش صندوق که به‌اندازه سه سانتی‌متر از سطح اطراف آن برآمدگی دارد، با کتیبه‌هایی به خط نسخ، آراسته شده و روی چهار ضلع بدنه صندوق، کتیبه‌های زیبایی، به خط کوفی با حاشیه‌هایی از نقوش گیاهی زیبا، کنده‌کاری شده است. عرض این کتیبه‌ها، ۴۳ سانتی‌متر و طول آن در دو طرف بزرگ صندوق، ۱۸۹ سانتی‌متر و در دو طرف کوچک آن، ۵/ ۹۰ سانتی‌متر است.<ref>ر.ک: تاریخ حرم کاظمین(ع).</ref> | |||
==صندوق شهادت== | ==صندوق شهادت== | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۹: | ||
'''حرم در واژه‌ها'''، از مجموعه «رهنما»، سید ابراهیم موسوی‌پناه، آستان قدس رضوى، ۱۳۹۱ش. | '''حرم در واژه‌ها'''، از مجموعه «رهنما»، سید ابراهیم موسوی‌پناه، آستان قدس رضوى، ۱۳۹۱ش. | ||
دار | '''دائرة المعارف الحسينية،''' '''تاريخ المراقد الحسين وأهل بيته وأنصاره'''، محمد صادق محمد الكرباسي، المركز الحسيني للدراسات، لندن. | ||
'''شهر حسين'''، محمدباقر مدرّس بستان‌آبادى، مؤسسه انتشارات دار العلم، قم، ١٣٨٠ش. | |||
'''زیارتگاه‌های عراق، معرفی زیارتگاه‌های مشهور در کشور عراق'''، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، احمد خامه یار، نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||