مدرسه صدر اعظم (نجف): تفاوت میان نسخه‌ها
←اهمیت
(←مدیریت) |
(←اهمیت) |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
در سال 1410ق (1368ش)، در دوره نظام [[بعث]]، شهرداری [[نجف]]، بخشی از مدرسه، حجره‌ها و مقبره‌های خاندان صدر را تخریب و ضمیمه مغازه‌های اوقافی بازار کرد. علت این کار، توسعه بازار بزرگ نجف اعلام شد. برخی این علت را بهانه دانسته‌اند. این تخریب، مورد اعتراض [[آیت‌الله سیدابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویی]] قرار گرفت، ولی توجهی به آن نشد.<ref>همان.</ref>بر پایه گزارشی در سال ۱۳۹۰ش. مسئولان اوقاف (وقف شیعه)، تصمیم به تخریب و نوسازی مدرسه گرفتند؛ ولی به علت اعتراض میراث فرهنگی فعلاً این کار متوقف شده است.<ref name=":2">حيات علمى آيت الله شيخ حسين حلى، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۳، ص۱۴۵ و ۱۴۶.</ref> | در سال 1410ق (1368ش)، در دوره نظام [[بعث]]، شهرداری [[نجف]]، بخشی از مدرسه، حجره‌ها و مقبره‌های خاندان صدر را تخریب و ضمیمه مغازه‌های اوقافی بازار کرد. علت این کار، توسعه بازار بزرگ نجف اعلام شد. برخی این علت را بهانه دانسته‌اند. این تخریب، مورد اعتراض [[آیت‌الله سیدابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویی]] قرار گرفت، ولی توجهی به آن نشد.<ref>همان.</ref>بر پایه گزارشی در سال ۱۳۹۰ش. مسئولان اوقاف (وقف شیعه)، تصمیم به تخریب و نوسازی مدرسه گرفتند؛ ولی به علت اعتراض میراث فرهنگی فعلاً این کار متوقف شده است.<ref name=":2">حيات علمى آيت الله شيخ حسين حلى، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۳، ص۱۴۵ و ۱۴۶.</ref> | ||
== بنا == | ==بنا== | ||
مدرسه صدر، در آغاز پایه‌گزاری، ۹۰۰ متر مربع مساحت و ۳۰ حجره داشته و در بازسازی‌ها به مساحت و حجره‌های آن افزوده شد.<ref name=":0" /> مدرسه صدر، بر پایه گزارشی در سال 1390ش. دارای ۵۰ حجره، یک مدرس بزرگ، زیرزمین، دو کتابخانه و دو حیاط بوده است. مساحت حجره‌ها کمابیش 2 در 3 متر مربع و مساحت مدرس 250متر مربع بوده است. یکی از حیاط‌ها کوچک و سمت دری که به سمت خیابان امام زین‌العابدین(ع) باز می‌شود، قرار داشته و از این حیاط به حیاط بزرگ راه داشته است. زیرزمین، دارای سه طبقه بوده و دیواره‌های راه‌پله آن ترک داشته و نزدیک به فروریختن بوده است. طبقه دوم زیرزمین، کتابخانه‌ای با غبار چندساله روی کتاب‌های آن وجود داشته و دارای نسخه‌های خطی و سنگی نیز بوده که بیشترشان از طرف طلاب و عالمان، وقف مدرسه و کتابخانه شده است. طبقه سوم زیرزمین، پر از آب بوده است؛ در تابستان، از خنکیِ این طبقه استفاده می‌شود. کتابخانه اصلی، در طبقه همکف، در ضلع شمالی مدرسه قرار دارد و در گذشته، یکی از کتابخانه‌های مهم [[حوزه علمیه نجف]] به‌شمار می‌‌رفته است. در این کتابخانه، نسخه‌های خطی فراوانی مانند نسخه خطی «شرح [[قصیده تائیه]]» از [[دعبل خزائی]]، متعلق به سال 1285ق. قرار داشته است. گویا این مکان، محل موقتی کتابخانه مدرسه بوده و محل اصلی کتابخانه در بخش جنوبی، بالای مقبره پایه‌گزار مدرسه، قرار داشته است. مقبره پایه‌گزار، از سمت دری که به سوی بازار باز می‌شود، در زیرزمین، سمت چپ حجره نخست، واقع شده است. لوحی سنگی بر دیوار آن قرار داشته که با خط نستعلیق نکته‌هایی پیرامون موقوفات مدرسه نوشته شده که کامل خوانده نمی‌شود. گفته شده نوشته‌های روی سنگ در دوره [[نظام بعث]] تخریب شده است.<ref name=":2" /> | مدرسه صدر، در آغاز پایه‌گزاری، ۹۰۰ متر مربع مساحت و ۳۰ حجره داشته و در بازسازی‌ها به مساحت و حجره‌های آن افزوده شد.<ref name=":0" /> مدرسه صدر، بر پایه گزارشی در سال 1390ش. دارای ۵۰ حجره، یک مدرس بزرگ، زیرزمین، دو کتابخانه و دو حیاط بوده است. مساحت حجره‌ها کمابیش 2 در 3 متر مربع و مساحت مدرس 250متر مربع بوده است. یکی از حیاط‌ها کوچک و سمت دری که به سمت خیابان امام زین‌العابدین(ع) باز می‌شود، قرار داشته و از این حیاط به حیاط بزرگ راه داشته است. زیرزمین، دارای سه طبقه بوده و دیواره‌های راه‌پله آن ترک داشته و نزدیک به فروریختن بوده است. طبقه دوم زیرزمین، کتابخانه‌ای با غبار چندساله روی کتاب‌های آن وجود داشته و دارای نسخه‌های خطی و سنگی نیز بوده که بیشترشان از طرف طلاب و عالمان، وقف مدرسه و کتابخانه شده است. طبقه سوم زیرزمین، پر از آب بوده است؛ در تابستان، از خنکیِ این طبقه استفاده می‌شود. کتابخانه اصلی، در طبقه همکف، در ضلع شمالی مدرسه قرار دارد و در گذشته، یکی از کتابخانه‌های مهم [[حوزه علمیه نجف]] به‌شمار می‌‌رفته است. در این کتابخانه، نسخه‌های خطی فراوانی مانند نسخه خطی «شرح [[قصیده تائیه]]» از [[دعبل خزائی]]، متعلق به سال 1285ق. قرار داشته است. گویا این مکان، محل موقتی کتابخانه مدرسه بوده و محل اصلی کتابخانه در بخش جنوبی، بالای مقبره پایه‌گزار مدرسه، قرار داشته است. مقبره پایه‌گزار، از سمت دری که به سوی بازار باز می‌شود، در زیرزمین، سمت چپ حجره نخست، واقع شده است. لوحی سنگی بر دیوار آن قرار داشته که با خط نستعلیق نکته‌هایی پیرامون موقوفات مدرسه نوشته شده که کامل خوانده نمی‌شود. گفته شده نوشته‌های روی سنگ در دوره [[نظام بعث]] تخریب شده است.<ref name=":2" /> | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
مدرسه صدر اعظم را یکی از مدرسه‌های مهم، بزرگ و کهن [[حوزه علمیه نجف]] شمرده‌اند.<ref>ماضی النجف و حاضرها، ج1، ص128؛ موسوعة النجف الاشرف، ج6، ص389.</ref> این مدرسه، به دلیل امکانات، مدیریت خوب<ref name=":1" /> و محوریت در حوزه نجف، محل سکونت و تدریس بسیاری از مراجع و عالمان بود. برخی از عالمان مدرسه صدر عبارتند از: | مدرسه صدر اعظم را یکی از مدرسه‌های مهم، بزرگ و کهن [[حوزه علمیه نجف]] شمرده‌اند.<ref>ماضی النجف و حاضرها، ج1، ص128؛ موسوعة النجف الاشرف، ج6، ص389.</ref> این مدرسه، به دلیل امکانات، مدیریت خوب<ref name=":1" /> و محوریت در حوزه نجف، محل سکونت و تدریس بسیاری از مراجع و عالمان بود. برخی از عالمان مدرسه صدر عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|2}} | |||
شهید [[سیدحسن مدرس]]، پس از پایان تحصیلات در حوزه علمیه اصفهان، در سال 1311ق. به نجف کوچ کرده و در مدرسه صدر، با [[شیخ حسینعلی اصفهانی|حسینعلی اصفهانی]]، عارف سرشناس هم‌حجره شد.<ref>گلشن ابرار، ج2، ص563.</ref> | * [[آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی]]، مرجع [[شیعه|شیعی]]، در سال 1308ق. در سن ۲۴ سالگی، وقتی از [[اصفهان]] به [[نجف]] هجرت کرد، چند سالی در مدرسه صدر ساکن شده و از درس استادان نجف بهره برد.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج9، ص212.</ref> | ||
* شهید [[سیدحسن مدرس]]، پس از پایان تحصیلات در حوزه علمیه اصفهان، در سال 1311ق. به نجف کوچ کرده و در مدرسه صدر، با [[شیخ حسینعلی اصفهانی|حسینعلی اصفهانی]]، عارف سرشناس هم‌حجره شد.<ref>گلشن ابرار، ج2، ص563.</ref> | |||
* مجتبی لنکرانی، که از شاگردان برجسته [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[آقاضیاء عراقی]] و محمدحسین اصفهانی بود، در این مدرسه سکونت و تدریس داشته و شاگردان بسیاری تربیت کرد. او هر روز به‌مدرسه صدر آمده، عبایش را کنار حوض پهن می‌کرد و روی آن می‌نشست. طلبه‌ها اطرافش را می‌گرفتند و سؤال درسی می‌پرسیدند. بحث علمی تا ساعت‌ها ادامه پیدا می‌کرد. وی گاهی با مزاح از طلاب رفع خستگی می‌کرد.<ref>ستارگان حرم، ج10، ص16و20.</ref> او در سال 1348ش. (۱۳۸۹ق) در اثر فشار نظام [[حزب بعث|بعث]] به [[ایران]] آمده و در اصفهان ساکن شد. مدرسه صدر، چون منسوب به اصفهانی‌هاست و بیشتر ساکنان آن از طلاب و فضلای اصفهانی بودند، به‌همین سبب ارتباط مرحوم آقای لنکرانی با آنان بسیار صمیمی و قوی بود. وقتی وارد ایران شد، علمای اصفهان از وی دعوت کردند و ایشان نیز پذیرفت و تا سال 1365 که درگذشت، در این شهر سکونت داشت. پیکر آن مرحوم را به قم منتقل کردند و در حجره 25 صحن بزرگ حرم مدفون شد. | |||
* حسن صافی اصفهانی، از عالمان برجسته اصفهان، در این مدرسه ساکن بود؛ وی از سمت درب بازار بزرگ، سمت چپ، حجره دوم، بالای مقبره پایه‌گزار مدرسه، سکونت داشت.<ref>سایت آیت‌الله صافی اصفهانی.</ref> | |||
* سیدحسن مرتضوی (ت.۱۳۱۱ش/۱۳۵۲ق)، که اکنون (۱۳۹۱ش) در [[حوزه علمیه مشهد]] تدریس خارج دارد، در مدرسه صدر حجره داشت و سید محمدرضا جلالی حسینی با وی هم‌حجره بود. | |||
{{پایان}} | |||
احمد دشتی نجفی، شیخ محمدرضا اصفهانی جرقویه‌ای، استاد محمد رجائی و شیخ محمد دهاقانی از دیگر ساکنان این مدرسه بودند.<ref>مصاحبه با استاد حسینی جلالی؛ مدرسه صدر اعظم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۳، ص۱۴۵.</ref> | احمد دشتی نجفی، شیخ محمدرضا اصفهانی جرقویه‌ای، استاد محمد رجائی و شیخ محمد دهاقانی از دیگر ساکنان این مدرسه بودند.<ref>مصاحبه با استاد حسینی جلالی؛ مدرسه صدر اعظم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۳، ص۱۴۵.</ref> | ||