←علت نامگذاری
(←پیشینه) |
|||
خط ۴: | خط ۴: | ||
<br /> | <br /> | ||
== واژهشناسی == | ==واژهشناسی== | ||
محراب از حرب، بر وزن مِفعال، | محراب از حرب،{{یادداشت}} بر وزن مِفعال، اسم آلت برای مبالغه است.<ref name=":0">قبلهنمای مسجد محراب، فصلنامه مطالعات اسلامی، شماره ۳۵، به نقل از لسان العرب، ذیل کلمه حرب.</ref> این واژه به معانی جای ایستادن امام جماعت در مسجد،<ref name=":1">کتاب العین، ج۳، ص۲۱۴.</ref> اتاق،<ref name=":1" /><ref name=":2">جمهرة اللغة، ج۱، ص۲۷۵؛ الصحاح، ج۱، ص۱۰۸.</ref> صدر مجلس، بهترین بخش از اتاق،<ref name=":2" /> قصر،<ref name=":3">لسان العرب، ج۱، ص۳۰۵.</ref> محل نشستن پادشاه،<ref name=":4">المحیط فی اللغة، ج۳، ص۸۵.</ref> پناهگاه شیر<ref name=":4" /> و گردن حیوان<ref name=":1" /> آمده است. فراهیدی لغتشناس، محاریب [[بنیاسرائیل]] را مسجدهای آنها دانسته که برای [[نماز]] در آنها گرد میآمدند.<ref name=":1" /> برخی نیز، محراب را در آیه {{قلم رنگ|سبز|فَخَرَجَ عَلى قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرابِ}}، مسجد معنا کردهاند.<ref>الصحاح، ج۱، ص۱۰۹.</ref> واژه محراب به عنوان صفت برای رجل، به معنای مرد شجاع و جنگاور نیز به کار رفته است.<ref>معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۴۸.</ref> برخی، محراب را مکان رفیع و مجلس شریف معرفی کرده و علت نامگذاری آن را این دانستهاند که از مکان شریف دفاع شده و برای به دست آوردنش جنگ میشود.<ref>فقه اللغة، ص۳۲۹.</ref> برخی نیز، یکی از معانی محراب را بالاترین اتاق در خانه و بالاترین مکان در مسجد دانستهاند.<ref name=":3" /> | ||
فراهیدی لغتشناس، محاریب بنیاسرائیل را مسجدهای آنها دانسته که برای نماز در آنها گرد میآمدند.<ref name=":1" /> | |||
برخی محراب را مکان | |||
==چیستی== | ==چیستی== | ||
محراب، جايى | محراب، جايى در مسجدها و معبدها است كه براى نماز و عبادت ساخته شده و در مسجدها، امام جماعت در آن مکان، به [[نماز]] مىايستد. محراب، حالت فرورفتگى در ديوار داشته و داراى قوس و طاق است. این سازه، با كاشىكارى، نقش و نگار، تذهيب، آیههای قرآن و نامهای خدا تزیین شده است. محراب، در عبادتهاى گروهی، مركز توجه نمازگزاران است.<ref>فرهنگنامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص39.</ref> | ||
==علت نامگذاری== | ==علت نامگذاری== | ||
برخى از لغت شناسان گفتهاند: محراب را از آن جهت محراب گويند كه محلّ جنگ و ستيز امام جماعت با شيطان و هواى نفس است.<ref>مجمعالبحرین، ذیل واژه حرب.</ref> | برخى از لغت شناسان گفتهاند: محراب را از آن جهت محراب گويند كه محلّ جنگ و ستيز امام جماعت با شيطان و هواى نفس است.<ref>مفردات الفاظ قرآن، ص۲۲۵؛ مجمعالبحرین، ذیل واژه حرب.</ref> | ||
برخى هم گفتهاند: انسان در محراب، بايد «حريب» باشد؛ يعنى عارى از اشتغالات دنيوى و پريشانى فكر و انديشه و عدهاى نيز معتقدند كه محراب در اصل به معناى صدر مجلس در خانه است؛ سپس صدر مسجد را هم محراب گفتهاند.<ref name=":2" /> گروهی بر عکس بر آنند که محراب در اصل در مورد صدر مسجد به کار رفته، سپس صدر اتاق را هم محراب نامیدهاند.<ref>مجموعه مقالات همايش معمارى مسجد، ج ٢، ص ٢۶٨؛ به نقل از المفردات فی غریب القرآن، ص۱۱۰.</ref> امام خمينى نيز فرموده است: | برخى هم گفتهاند: انسان در محراب، بايد «حريب» باشد؛ يعنى عارى از اشتغالات دنيوى و پريشانى فكر و انديشه و عدهاى نيز معتقدند كه محراب در اصل به معناى صدر مجلس در خانه است؛ سپس صدر مسجد را هم محراب گفتهاند.<ref name=":2" /> گروهی بر عکس بر آنند که محراب در اصل در مورد صدر مسجد به کار رفته، سپس صدر اتاق را هم محراب نامیدهاند.<ref>مجموعه مقالات همايش معمارى مسجد، ج ٢، ص ٢۶٨؛ به نقل از المفردات فی غریب القرآن، ص۱۱۰.</ref> امام خمينى نيز فرموده است: | ||
«مساجد، سنگرهاى اسلام است. محراب، حرب است. اينها سنگرند براى اسلام. <sup>٢</sup> | «مساجد، سنگرهاى اسلام است. محراب، حرب است. اينها سنگرند براى اسلام. <sup>٢</sup> | ||
گفته شده محراب، محلی است که پادشاه در آن تنها شده، خلوت میکند؛ از این رو، به محراب مسجد که امام جماعت در آن خلوت کرده و از مردم دور میشود محراب گفتهاند.<ref>لسان العرب، ج۱، ص۳۰۶.</ref> | |||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
خط ۳۴: | خط ۳۲: | ||
<br /> | <br /> | ||
== در روایات == | ==در روایات== | ||
<br /> | <br /> | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
خط ۵۰: | خط ۴۸: | ||
'''وفاءالوفاء'''، نورالدین علی بن احمد سمهودی، دارالکتب العلمیه، بیروت. | '''وفاءالوفاء'''، نورالدین علی بن احمد سمهودی، دارالکتب العلمیه، بیروت. | ||
'''مفردات ألفاظ القرآن'''، راغب اصفهانى، دار القلم، بيروت، 1412ق. | |||
'''فقه اللغة'''، عبدالملك بن محمد ثعالبى، تصحیح و تحقیق جمال طلبه، دار الكتب العلمية، بيروت، 1414ق. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} |