مذبح: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۳۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ نوامبر ۲۰۱۹
خط ۸: خط ۸:
==قتلگاه امام حسین(ع)==
==قتلگاه امام حسین(ع)==
{{اصلی|قتلگاه}}
{{اصلی|قتلگاه}}
در زبان عربی، به [[قتلگاه]]، جایی که به مکان شهادت [[امام حسين(ع)]] انتساب یافته، مذبح گفته مى‌شود. یکی از لقب‌هاى امام حسین(ع) نیز، «مذبوحٌ مِن القفا» است.<ref name=":1">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره 21، ص87.</ref> این لقب، از سخنان یکی از زنان اهل بیتِ وی، پس از رویداد [[عاشورا]] گرفته شده است.{{یادداشت|هي تنوح بصوت شجي يقرع القلوب على الرضيع [الصغير و على‏] الشيخ الكبير، و على المذبوح من‏ القفا،}}<ref>مدينة معاجز الأئمة الإثني عشر، ج‏4، ص132.</ref> از زبان [[حضرت زینب(ع)|حضرت زینب(س)]]، «محزوز الرأس من القفا»<ref>مناقب آل أبي طالب(ع)، ج‏4، ص113.</ref> و «مجزوز الرأس من‏ القفا»<ref>اللهوف على قتلى الطفوف، ص133.</ref> نیز ذکر شده که مانند عبارت پیشین به معنای سربریده از پشت سر است.<ref>كتاب العين، ج‏6، ص6؛ جمهرة اللغة، ج‏1، ص97.</ref>
در زبان عربی، به [[قتلگاه]]، جایی که به مکان شهادت [[امام حسين(ع)]] انتساب یافته، مذبح گفته مى‌شود. یکی از لقب‌هاى امام حسین(ع) نیز، «مذبوحٌ مِن القفا» است.<ref name=":1">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره 21، ص87.</ref> این لقب، از سخنان یکی از زنان اهل بیتِ وی، پس از رویداد [[عاشورا]] گرفته شده است.{{یادداشت|هي تنوح بصوت شجي يقرع القلوب على الرضيع [الصغير و على‏] الشيخ الكبير، و على المذبوح من‏ القفا،}}<ref>مدينة معاجز الأئمة الإثني عشر، ج‏4، ص132.</ref> از زبان [[حضرت زینب(ع)|حضرت زینب(س)]]، «محزوز الرأس من القفا»<ref>مناقب آل أبي طالب(ع)، ج‏4، ص113.</ref> و «مجزوز الرأس من‏ القفا»<ref>اللهوف على قتلى الطفوف، ص133.</ref> نیز ذکر شده که مانند عبارت پیشین به معنای سربریده از پشت سر است.<ref>كتاب العين، ج‏6، ص6؛ جمهرة اللغة، ج‏1، ص97.</ref> در برخی روايات، از شهادت امام حسین(ع)، با عبارت «ذُبِحَ كما يُذبَحُ الكَبْشُ»، یاد شده<ref>الأمالي للصدوق، ص130.</ref> و در نوحه‌خوانى پرندگانى كه خبر شهادت امام حسین(ع) را به [[مدينه]] رسانده بودند، عبارت «ألا ذُبِحَ الحسينُ بِكربلا» ذکر شده است.<ref>مدينة معاجز الأئمة الإثني عشر، ج‏4، ص73؛ بحارالأنوار، ج۴۵ ص١٩٢.</ref>


در برخی روايات، از شهادت امام حسین(ع)، با عبارت «ذُبح كما يذبَحُ الكَبْشُ»، یاد شده<ref>الأمالي للصدوق، ص130.</ref> و در نوحه‌خوانى پرندگانى كه خبر شهادت وی را به [[مدينه]] رسانده عبارت «الا ذبح الحسينُ بكربلا» ذکر شده است.<ref>مدينة معاجز الأئمة الإثني عشر، ج‏4، ص73؛ بحارالأنوار، ج۴۵ ص١٩٢.</ref>
مذبح، در [[کربلا]]، در [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، در جنوب غربی رواق حبیب بن مظاهر و در فاصله چند متری ضریح حبیب بن مظاهر، در زاویه غربی آن قرار دارد. دو پنجره‌ای که برای این مکان نصب شده، یکی رو به روی باب القبله و دیگری رو به روی باب الرأس قرار گرفته است.<ref>[http://www.non14.net/7731 نصب شباکین جدیدین من الذهب و الفضة الخالصة فی موقع مذبح]، وکالة نون الخبریة؛ قتلگاه حسین بن علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۲۵.</ref>


==در معبدها==
==در معبدها==
در برخى معبدها، «مذبح» جايگاه مقدسى است.<ref name=":1" />  
در برخى معبدها، «مذبح» جايگاه مقدسى است.<ref name=":1" /> مذبح که به مذابح جمع بسته می‌شود،<ref name=":2">تهذيب اللغة، ج‏4، ص272؛ المحيط في اللغة، ج‏3، ص70.</ref> در معبدهای [[مسیحیت|نصارا]]<ref>أساس البلاغة، ص202.</ref> و [[یهودیت|یهودیان]]<ref name=":3" /> ساخته شده و به مقصوره،<ref name=":4">تهذيب اللغة، ج‏4، ص272؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج‏3، ص293.</ref> [[محراب]]<ref>تهذيب اللغة، ج‏4، ص272؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج‏3، ص293؛ أساس البلاغة، ص202.</ref> و مانند آن<ref name=":4" /> معنا شده است. برخی، مذبح را جایی دانسته‌اند که نصارا کتاب‌های<ref name=":2" /> مقدس<ref name=":5">محمدباقر مجلسى، بحارالأنوار، ج٨٠ ص٣۵٣ به نقل از نهايه و قاموس.</ref> را در آن می‌گذراند؛ برخی آن را شامل یهود نیز دانسته‌اند.<ref name=":5" /> بر پایه روایتی تاریخی، که در واژه‌نامه‌های عربی نیز آمده، در زمان ابن مُهَلب، کسی را که پس از اسلامش کافر شده بود نزد [[مروان بن حکم|مروان]] آوردند. کعب، دستور داد او را وارد «مذبح» کنند و [[تورات]] بگذراند و او را به خدا قسم دهند.<ref>تهذيب اللغة، ج‏4، ص272؛  المحكم و المحيط الأعظم، ج‏3، ص293، به نقل از هروی در غریین.</ref>


جاى مخصوصى شبيه محراب و مقصوره كه در معابد يهود و نصارا وجود دارد و كتاب‌هاى مقدّس را در آن‌جا قرار مى‌دهند.<ref>محمدباقر مجلسى، بحارالأنوار، ج٨٠ ص٣۵٣ به نقل از نهايه و قاموس.</ref>  به گفته دهخدا، مذبح در [[كنيسه]] [[یهودیت|يهوديان]]، جايگاهى مانند [[محراب]] در مسجد است. به جای گذاشتن كتاب مقدس مسيحيان در كليساها نیز مذبح می‌گويند».<ref name=":0" />
بر پایه برخی روایات، [[امام علی(ع)]] وقتی در مسجدها [[محراب]] می‌دید، آن‌ها را می‌شکست؛ وی این کار را به سبب شباهت آن‌ها به «مذابح یهود» انجام می‌داد.<ref name=":3">من لا يحضره الفقيه، ج‏1، ص236؛ ترجمه من لا يحضره الفقيه، ج‏1،  ص355.</ref> برخی، ساخت این محراب‌ها را پس از فتوحات زمان خلفا دانسته‌اند.<ref>ترجمه من لا يحضره الفقيه، ج‏1،  ص355.</ref>


بر پایه برخی روایات، [[امام علی(ع)]] وقتی در مسجدها [[محراب]] می‌دید، آن‌ها را می‌شکست؛ وی این کار را به سبب شباهت آن‌ها به «مذابح یهود» انجام می‌داد.<ref>من لا يحضره الفقيه، ج‏1، ص236.</ref>




ترجمه من لا يحضره الفقيه ؛ ج‏1 ؛ ص355


السلام هر گاه محرابهائى را كه (پس از فتوحات زمان خلفا) در مسجدها ساخته بودند ميديد آن را خراب ميكرد و ميفرمود: اينها مانند كشتارگاه يا قربانگاهها و مذابح‏ يهود است.


ابن بابويه، محمد بن على، ترجمه من لا يحضره الفقيه - تهران، چاپ: اول، 1367ش.


تهذيب اللغة ؛ ج‏4 ؛ ص272
رَوَى ابنُ شُمَيْل عنِ ابنِ عَوْنِ عن ابن سِيرين قال: لمَّا كان زَمَنُ ابن المُهَلب أُتِي مَرْوَانُ برَجُلٍ كفَرَ بعدَ إسْلامِه فقال كعْبٌ أدْخِلُوه‏ المَذْبح‏ و ضَعُوا التَّوْرَاةَ و حَلِّفُوهُ باللَّه.
قال شَمِر: المذابِحُ‏: المقَاصِيرُ، و يُقَالُ هي المَحارِيبُ و نحوُها.
ازهرى، محمد بن احمد، تهذيب اللغة، 15جلد، دار احياء التراث العربي - بيروت، چاپ: اول، 1421 ه.ق.
المحيط في اللغة ؛ ج‏3 ؛ ص70
و المَذَابِحُ‏: جَمْعُ‏ مَذْبَحِ‏ النَّصارى يكُونُ فيها كُتُبُهم.
المحكم و المحيط الأعظم ؛ ج‏3 ؛ ص293
و المَذْبَحُ‏: المِحْرابُ و المَقصُورَةُ و نحوُهما، و منه‏
حديثُ «مَرْوانَ» أنَّه أُتِىَ برجُلٍ ارتَدَّ عن الإسلامِ و «كَعبٌ» شاهدٌ، فقال «كَعبٌ»: أدْخِلوه‏ المَذْبحَ‏ و ضَعوا التَّوْراةَ و حَلِّفوه باللَّهِ- حَكاه «الهروىُّ» فى الغَرِيبين‏
ابن سيده، على بن اسماعيل، المحكم و المحيط الأعظم، 11جلد، دار الكتب العلمية - بيروت، چاپ: اول، 1421 ه.ق.




خط ۵۶: خط ۲۸:
و مرَرتَ‏ بمذبح‏ النصارى و بمذابحهم‏ و هي محاريبُهم و مواضعُ كُتُبهم، و نحوُها المناسك للمتَعَبَّدات و هي في الأصل‏ المذابح
و مرَرتَ‏ بمذبح‏ النصارى و بمذابحهم‏ و هي محاريبُهم و مواضعُ كُتُبهم، و نحوُها المناسك للمتَعَبَّدات و هي في الأصل‏ المذابح


‏زمخشرى، محمود بن عمر، أساس البلاغة، 1جلد، دار صادر - بيروت، چاپ: اول، 1979 م.
 




خط ۶۳: خط ۳۵:
المَذْبَحُ‏ واحد الْمَذَابِحِ‏، و هى المقاصير. و قيل المحاريب‏
المَذْبَحُ‏ واحد الْمَذَابِحِ‏، و هى المقاصير. و قيل المحاريب‏


ابن اثير، مبارك بن محمد، النهاية في غريب الحديث و الأثر، 5جلد، موسسه مطبوعاتي اسماعيليان - قم، چاپ: چهارم، 1367 ه.ش.
<br />


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۹۴: خط ۶۶:


من لا يحضره الفقيه، محمد بن على بن بابويه، قم، 1413ق.
من لا يحضره الفقيه، محمد بن على بن بابويه، قم، 1413ق.
ترجمه من لا يحضره الفقيه، محمد بن على ابن بابويه، تهران، 1367ش.
تهذيب اللغة، محمد بن احمد ازهرى، دار احياء التراث العربي، بيروت، 1421ق.
المحكم و المحيط الأعظم، على بن اسماعيل بن سيده، دار الكتب العلمية، بيروت، 1421ق.
أساس البلاغة، ‏محمود بن عمر زمخشرى، دار صادر، بيروت، 1979م.
النهاية في غريب الحديث و الأثر، مبارك بن محمد بن اثير، موسسه مطبوعاتي اسماعيليان، قم، 1367ش.
قتلگاه حسین بن علی(ع)، احمد نبوی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، ص119.
[http://www.non14.net/ وکالة نون الخبریة.]


{{پایان}}
{{پایان}}
۱۵٬۶۱۴

ویرایش