شرطة الخمیس: تفاوت میان نسخه‌ها

چهره‌های سرشناس شرطة الخمیس، عبارتند از: [[سلمان]]، [[مقداد]]، [[ابوذر غفاری|ابوذر]]، [[عمار یاسر]]، ابوساسان، ابو عمره،<ref>رجال البرقی، ص۴؛ الاختصاص ص٣.</ref> [[قیس بن سعد انصاری]]<ref name=":6" /> که پیشتر، از اصحاب [[حضرت محمد(ص)]] بودند و ابوالرضی عبدالله بن یحیی حضرمی؛<ref>رجال البرقی، ص ٣؛ الاختصاص، ص ۴.</ref> یحیی حضرمی؛<ref>رجال البرقی، ص ٣.</ref> عبیدة السلمانی المرادی؛<ref>الاختصاص، ص ۴.</ref> [[حبیب بن مظاهر أسدی]]؛<ref>معجم رجال الحدیث، ج۵، ص ٢٠٢</ref> عبدالله بن اُسَید کِندی؛<ref>بحارالأنوار، ج۵٣، ص ١٠٨.</ref> ابویحیی حکیم بن سعید حنفی؛<ref>رجال البرقی، ص۴؛ الاختصاص، ص ٢؛ بحارالأنوار ج ٣۴، ص ٢٧٢ و ر. ک: خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج٨، ص ٢۶٨.</ref> [[سلیم بن قیس هلالی]]؛<ref>رجال البرقی، ص ۴؛ الإختصاص، ص ٢؛ ر. ک: حلی، خلاصة الأقوال (رجال العلامة) ، ص ٨٣.</ref> اصبغ بن نباته تمیمی مجاشعی؛<ref>الطبقات الکبری، ج ۶، ص ٢٢۵؛ الاختصاص، ص ۶۵.</ref> عباد بن نسیب، که از اصحاب [[امام علی(ع)]] بودند.<ref>محمد بن اسماعیل بخاری، التاریخ الصغیر، ج١، ص ٢٧۵.</ref>

[[برقی]] (م.۲۸۰ق)<ref name=":1">رجال البرقی، ص ۴.</ref> رجال‌نگار [[شیعه]] و [[شیخ مفید]]،<ref name=":2">الاختصاص ص ٣.</ref> نام سلمان، مقداد و ابوذر را جزو شرطة الخمیس ذکر کرده‌اند؛ با این‌که [[ابوذر غفاری|ابوذر]] (م.۳۲ق)،<ref>ابن اثیر، أسدالغابة، ج١، ص٣۵٨.</ref> [[مقداد]] (م.۳۳ق)<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص١۴٨١.</ref> و [[سلمان فارسی]] (آخر ۳۶ق){{یادداشت|توفی بالمدائن فی خلافة عثمان بن عفان.}}<ref>الطبقات الکبری، ج۶، ص ٩۵.</ref> اگر چه از یاران ویژه امام علی(ع) به شمار می‌روند ولی در دوره شکل‌گیری شرطة الخمیس حضور نداشتند، مگر آن‌که آنان در زمره کسانی باشند که با امام علی(ع) هم‌شرط و هم‌پیمان شدند؛ شرط و پیمانی که بر محور پیروی از امام و عطای بهشت شکل گرفت.{{یادداشت|امام علی(ع): تشرطوا، فإنا أشارطکم علی الجنة و لست أشارطکم علی ذهب و لا فضة، إن نبینا(ص) فیما مضی قال لأصحابه: تشرطوا، فإنی لست أشارطکم إلّا علی الجنة.}} به باور برخی، گویا شرطة الخمیس که در دوره خلافت امام(ع) گسترده شد، همان یاران نخست، هم‌شرط و هم‌پیمان با امام(ع) همچون سلمان، مقداد و ابوذر بودند که بعدها توسعه یافت.<ref name=":3">شرطة الخمیس در دوران خلافت امیرمؤمنان، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص۷۰.</ref>

 

برقی (م.۲۸۰ق)<ref name=":1" /> و مفید،<ref name=":2" /> نام [[عمار یاسر]] را جزو شرطة الخمیس ذکر کرده‌اند.

 

برقی (م.۲۸۰ق)، ابو سنان را جزو این گروه دانسته<ref name=":1" /> و شیخ مفید، به جای او ابوساسان را یاد کرده است.<ref name=":2" /> در نگاه [[سید محسن امین عاملی|امین عاملی]]، سرگذشت‌نگار [[شیعه|شیعی]]، در نسخه‌های حدیثی و رجالی، درباره نام او اختلاف بوده<ref>سیدمحسن امین عاملی، أعیان‌الشیعة، ج٢، ص ٣۶٠.</ref> و به باور او، این دو یکی هستند و در این مورد، به دلیل شباهت لفظ این دو اسم، تصحیف صورت گرفته است.<ref>أعیان‌الشیعة، ج٢، ص ٣۵٣.</ref>

برقی (م.۲۸۰ق)، یکی از اعضای شرطة الخمیس را ابو عمره دانسته است.<ref name=":1" /> شیخ مفید،<ref name=":2" /> به جای او از ابو عمرو یاد کرده است. درباره نام واقعی ابوعمره انصاری اختلاف است؛ گویا نامش عامر بن مالک بن النجار انصاری است؛<ref name=":4">أسدالغابة، ج۵، ص٢٣١؛ الاستیعاب، ج۴، ص١٧٢١.</ref> ولی کنیه مشهورش، همان ابوعمره (نه ابوعمر) می‌باشد. وی را از صحابه [[غزوه بدر|بدر]] می‌دانند که در صفین به شهادت رسید.<ref name=":4" />

 

[[قیس بن سعد انصاری]] از اصحاب سرشناس حضرت محمد(ص)،<ref>الاستیعاب، ج٣، ص١٢٩٠.</ref> یار باوفای امام علی(ع) و فرمانده شرطة الخمیس به شمار می‌رفت.<ref name=":6">رجال کشی، ص ١١٠، ح ١٧٧.</ref> او سالاری سپاه امام(ع) تا زمان شهادت وی را بر عهده داشت.<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص ١۵٩.</ref> یریم بن سعد، از قیس بن سعد گزارش کرده، که وی در حالی که فرمانده شرطة الخمیس بوده کنار [[نهر دجله|دجله]] وضو گرفته و سپس پیش رفته و با مردم نماز گزارده است.<ref>الطبقات الکبری، ج۶، ص ١٢٢.</ref> قیس، در آغاز خلافت [[امام حسن(ع)]] فرماندهی سپاه را عهده‌دار بود.<ref>الطبقات‌الکبری، خامسة١، ص٣٢١.</ref>

 

عبیدة السلمانی المرادی؛<ref>الاختصاص، ص ۴.</ref> از کارگزاران امام علی(ع) بود.{{یادداشت|عبیدة السلمانی المرادی؛ و ولی علی بن أبی‌طالب عبیدة السلمانی من مراد الفرات.}}<ref>أنساب الأشراف، ج٢، ص١٧٧.</ref> وی را فقیه و مفتی رشد یافته در مکتب امام(ع) نامیده‌اند. برخی او را در قضاوت هم‌سنگ [[شریح قاضی]] دانسته‌اند؛<ref>ابن العماد حنبلی، شذرات‌الذهب، ج١، ص٣٠۴</ref> به گونه‌ای که هر گاه مسئله‌ای بر شریح دشوار می‌شد، به عبیده ارجاع می‌داد. عبیده در [[نهروان]] در صف یاران امام(ع) جای داشت.<ref>ابن‌جوزی، المنتظم، ج۶، ص١٢٣.</ref>

 

اصبغ بن نباته تمیمی مجاشعی؛<ref>الطبقات الکبری، ج ۶، ص ٢٢۵؛ الاختصاص، ص ۶۵.</ref> او از یاران خاص و مورد اعتماد امیرمؤمنان (ع) بود که پس از ضربت خوردن امام، توفیق عیادت از حضرت را یافت.<ref>الأمالی للطوسی، ص ١٢٣، ح ١٩١.</ref> بنا بر نقل نصر بن مزاحم، اصبغ به عنوان یکی از فرماندهان صفین، در محضر علی (ع) این سخن را بیان کرد: ای امیر مؤمنان! تو مرا به شرطة الخمیس گماشته‌ای و اعتمادی به من کردی که به دیگران نکرده‌ای؛ من امروز از پایداری و پیروزی‌آفرینی خودداری نمی‌کنم؛ اما درباره شامیان (باید بگویم) که آنها از ما شکست خورده‌اند (و سرداران نامدارشان هلاک شده‌اند) در حالی که در میان ما هنوز دلاورانی باقی مانده‌اند؛ اجرای فرمانت را از ما بخواه و اجازه ده تا ما پیش‌روی کنیم. علی (ع) به او فرمود: «به نام خدا پیشروی کن».<ref>وقعة صفین، ص ۴٠۶.</ref> اصبغ بن نباته از أصحاب إمام حسن (ع) نیز به شمار می‌آمد.<ref>رجال الطوسی، ص ٩٣، الرقم ٩١٩.</ref>