وادی بطحان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۲۰۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۱ دسامبر ۲۰۱۹
خط ۵: خط ۵:


==نام==
==نام==
محدثان، ضبط «وادی بطحان» را بُطحان و واژه‌شناسان بَطحان دانسته‌اند.<ref name=":1">معجم البلدان، ج۱، ص۴۴۶.</ref> این وادی، به «وادی ابوجَیده»<ref>المغانم المطابه فی معالم طابه، ص۴۵۴؛ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۶۰۶.</ref> و «سیل ابوجیده» نیز مشهور است.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۲۳.</ref>  
محدثان، ضبط «وادی بطحان» را بُطحان و واژه‌شناسان بَطحان دانسته‌اند.<ref name=":1">معجم البلدان، ج۱، ص۴۴۶.</ref> این وادی، به «وادی ابوجَیده»<ref>المغانم المطابه فی معالم طابه، ص۴۵۴؛ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۶۰۶.</ref> و «سیل ابوجیده» نیز مشهور است.<ref name=":2">معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۲۳.</ref>  


واژه بطحان، به معنای زمین فراخ و سیلگیر است.<ref>کتاب العین، ج۳، ص۱۷۴.</ref> به گفته برخی، درباره نامگذاری این وادی به بطحان، جز معنای واژگانی آن، علت دیگری یافت نشده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۶۰۸.</ref>
واژه بطحان، به معنای زمین فراخ و سیلگیر است.<ref>کتاب العین، ج۳، ص۱۷۴.</ref> به گفته برخی، درباره نامگذاری این وادی به بطحان، جز معنای واژگانی آن، علت دیگری یافت نشده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۶۰۸.</ref>


==مکان==
==مکان==
معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ ؛ ج‏1 ؛ ص323
وادی بطحان، از نزدیکی الماجشونیه{{یادداشت|ماجشونيه، جایی منسوب به ماجشون بوده و در وادى‏ بطحان‏، نزديك تربت صُعَيب، در كنار صدقه ابان بن ابى حدير قرار دارد.}}<ref>حجاز در صدر اسلام، ص386.<br /></ref> آغاز شده و پایان آن نزدیک مسجد فتح یا [[مساجد خندق|مساجد سبعه]] بوده که [[وادی رانوناء]] به آن می‌پیوسته است.<ref name=":0">تاریخ المدینة المنوره، ج۱، ‌ص۱۶۸.</ref> به گفته برخی، این وادی از «ذی‌جدر» آغاز شده، از «قربان» گذر کرده و به درون مدینه و غرب مسجد فتح می‌رود؛ تا این که به «غابه» جایی که آب سیل‌ها و وادی‌ها در آنجا جمع می‌شود، می‌رسد.<ref name=":2" />
 
و مصدره ذي جدر ثم يمر بقربان و يتجه إلى داخل المدينة غربي مسجد الفتح حتى ينتهي إلى الغابة (مجمع السيول)
 
كعكى، عبدالعزيز، معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، 5جلد، دار و مكتبه الهلال - بيروت، چاپ: اول، 1419 ه.ق.
 
 
وادی بطحان، از نزدیکی الماجشونیه{{یادداشت|ماجشونيه، جایی منسوب به ماجشون بوده و در وادى‏ بطحان‏، نزديك تربت صعيب، در كنار صدقه ابان بن ابى حدير قرار دارد.}}<ref>حجاز در صدر اسلام، ص386.<br /></ref> آغاز شده و پایان آن نزدیک مسجد فتح یا [[مساجد خندق|مساجد سبعه]] بوده که [[وادی رانوناء]] به آن می‌پیوسته است.<ref name=":0">تاریخ المدینة المنوره، ج۱، ‌ص۱۶۸.</ref>


==‌ویژگی==
==‌ویژگی==
المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة ؛ ص283
به گفته برخی، وادی بطحان، از دو وادی مَهْزور و مذینیب تشکیل می‌شود<ref>المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص283.</ref> و به باور برخی، وادی‌های الرانوناء، مهزور و مذینب در وادی بطحان می‌ریزند.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج‏1، ص323.</ref> طول این وادی، نزدیک به ۴ کیلومتر و ۲۵۰ متر بوده و بیشترین عرض آن در مسیر ۴۰ متر و کمترین عرض آن نزدیک به ۱۰ متر است.<ref>المدینة المنورة الاقتصادیات المکان، ص۶۰.</ref>
 
مهزور:
 
بفتح أوله و سكون الهاء و ضم الزاي بعدها واو وراء، من هزره يهزره، ضربه بالعصا على ظهره و جنبه: و هو اسم واد بالمدينة يسيل بماء المطر خاصة، و هو وادي قريظة في عالية المدينة.
 
و مهزور و مذينيب: واديان يصبان على نخل العوالي، و منهما يتكوّن وادي‏ بطحان‏ المعروف اليوم بأبي جيدة.
 
شراب، محمد محمد حسن، المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، 1جلد، دار الشاميه-دار القلم - بيروت-دمشق، چاپ: اول، 1411 ه.ق.
 
 
معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ ؛ ج‏1 ؛ ص323
 
و يصب في هذا الوادي كل من الأودية المعروفة وادي الرانوناء و وادي مهزور و وادي مذينب‏
 
كعكى، عبدالعزيز، معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، 5جلد، دار و مكتبه الهلال - بيروت، چاپ: اول، 1419 ه.ق.
 
 
طول این وادی، نزدیک به ۴ کیلومتر و ۲۵۰ متر بوده و بیشترین عرض آن در مسیر ۴۰ متر و کمترین عرض آن نزدیک به ۱۰ متر است.<ref>المدینة المنورة الاقتصادیات المکان، ص۶۰.</ref>


==در حدیث==
==در حدیث==
بر پایه روایتی در منابع [[اهل سنت]]، [[حضرت محمد(ص)]] وادی بطحان را برکه‌ای از برکه‌های بهشت دانسته است.<ref name=":0" />
بر پایه روایتی در منابع [[اهل سنت]]، [[حضرت محمد(ص)]] وادی بطحان را برکه‌ای از برکه‌های بهشت دانسته است.<ref name=":0" />


== در تاریخ ==
==در تاریخ==
وقتی یهودیان برای نخستین بار به مدینه آمدند، قبیله بنی‌نضیر در بطحان، که از آن آب شیرین جاری بود ساکن شدند. این قبیله، باغ‌ها و قلعه‌هایی ساختند و تا زمانی که میان آنها و حضرت محمد(ص) جنگ درگرفته و از مدینه اخراج شدند، در آن منطقه زندگی می‌کردند.<ref name=":1" />
وقتی یهودیان برای نخستین بار به مدینه آمدند، قبیله بنی‌نضیر در بطحان، که از آن آب شیرین جاری بود ساکن شدند. این قبیله، باغ‌ها و قلعه‌هایی ساختند و تا زمانی که میان آنها و حضرت محمد(ص) جنگ درگرفته و از مدینه اخراج شدند، در آن منطقه زندگی می‌کردند.<ref name=":1" /> در گذشته، وادی بطحان تنها وادی بود که از میان خانه‌های مردم مدینه می‌گذشت.<ref name=":2" />
 
مدينه شناسى ؛ ج‏2 ؛ ص351
 
شايد همين مدرك تاريخى است كه ابن نجار و مطرى، مورخان مدنى را متقاعد كرده تا بگويند: مسير خندق از بالاى وادى‏ بطحان‏ در امتداد حرّه غربى تا مصلى عيدبوده است.
 
نجفى، محمد باقر، مدينه شناسى، 2جلد، شركت قلم - تهران، چاپ: اول، 1364 ه.ش.
 


معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ ؛ ج‏1 ؛ ص323
به گفته برخی، خندقی که در جریان جنگ احزاب کنده شد، از بالای وادی بطحان آغاز می‌شد.<ref>مدينه شناسى، ج‏2، ص351.</ref>


و يعتبر هذا الوادي هو الوادي الوحيد الذي يخترق مساكن المدينة المنورة منذ القدم‏


كعكى، عبدالعزيز، معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، 5جلد، دار و مكتبه الهلال - بيروت، چاپ: اول، 1419 ه.ق.


== تربت صعیب ==
'''مدينه شناسى'''، محمدباقر نجفى، شركت قلم، تهران، 1364ش.
==تربت صعیب==
المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة ؛ ص159
المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة ؛ ص159


خط ۹۷: خط ۶۴:
*'''حجاز در صدر اسلام'''، صالح احمد على، ترجمه عبدالمحمد آيتى، نشر مشعر، تهران، 1375ش.
*'''حجاز در صدر اسلام'''، صالح احمد على، ترجمه عبدالمحمد آيتى، نشر مشعر، تهران، 1375ش.
*'''المدینة المنورة الاقتصادیات المکان'''، رجب فاروق، نشر دار الشروق، جده، 1979م.
*'''المدینة المنورة الاقتصادیات المکان'''، رجب فاروق، نشر دار الشروق، جده، 1979م.
*'''المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة'''، محمد محمد حسن شراب، دار الشاميه-دار القلم، بيروت-دمشق، 1411ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
*'''المغانم المطابه فی معالم طابه'''، مجدالدین فیروز آبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.
*'''المغانم المطابه فی معالم طابه'''، مجدالدین فیروز آبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.
*'''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، دار صادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
*'''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، دار صادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
۱۵٬۶۱۴

ویرایش