حره واقم: تفاوت میان نسخه‌ها

 

در این حره، قبلیه‌هایی مانند بنی‌قریظه و بنی‌نظیر سکونت داشتند و در سال ۶۳ق. لشکر [[یزید بن معاویه]] با مردم مدینه در این حره جنگیدند، که به «واقعه حره» شهرت یافت.

«حَرَّة»، واژه‌ای عربی و به معنای زمین سختی است، که از سنگ‌های سیاه شکل گرفته،<ref>جمهرة اللغة، ج‏1،ص96؛ معجم مقاييس اللغه، ج‏2، ص7.</ref> گویی با آتش سوخته باشد.<ref>كتاب العين، ج‏3، ص24.</ref> ریشه این واژه «ح، ر، ر» به معنای گرما بوده<ref>معجم مقاييس اللغه، ج‏2، ص7؛ الصحاح، ج‏2، ص626.</ref> و جمع آن «حِرار» است.<ref>كتاب العين، ج‏3، ص24؛ جمهرة اللغة، ج‏1،ص96؛ معجم مقاييس اللغه، ج‏2، ص7.</ref> به گفته برخی، «حرّه» به نام «لابة» نیز خوانده می‌شود.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۴۳۹.</ref> واژه‌نامه‌های پارسی، حره را «سنگلاخ سوخته»<ref>فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه حره.</ref> و «سنگستان» معنا کرده‌اند.<ref>فرهنگ معین، ذیل واژه حره.</ref>

حره واقم، به نام حره بنی‌قریظه نیز خوانده شده است؛ زیرا قبیله [[بنی‌قریظه]] در سمت قبله‌ای آن ساکن بودند.<ref name=":0">معجم البلدان، ج۲، ص۲۴۹؛ تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۳۳۳.</ref> به باور برخی، هر کدام از بخش‌های این حره، به نام قبیله‌ای که در آن ساکن بود، خوانده می‌شد و تنها به بخش جنوبی حره، که بنی‌قریظه در آن ساکن بودند، «حره بنی‌قریظه» گفته می‌شد.<ref name=":2">معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج‏1، ص459.</ref>  

علت نامگذاری آن به واقم، فرود آمدن مردی به نام واقم از عمالقه{{یادداشت|به فرزندان عملاق بن أرفخشد بن سام بن نوح، «عمالیق» گفته می‌شود، که شماری از آنها در سرزمین حجاز بوده‌اند.}} در این حره بوده است.<ref name=":1">معجم البلدان، ج۲، ص۲۴۹ ؛ وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج۴، ‌ص۵۸ ؛ تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص334</ref> به باور برخی، نام «واقم» از قلعه‌ای که در این حره بوده گرفته شده است.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج‏1،ص458.</ref>

حرّه واقم، در شرق [[مدینه]] واقع شده است.<ref name=":0" /> تعیین محدوده آن از همه جهات را دشوار شمرده‌اند.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج‏1، ص۴۶۳.</ref> برخی، حد آن از سوی غرب را تا [[حره وبره]] دانسته‌اند<ref name=":0" /> و به باور برخی از تاریخ‌نگاران، در جنوب مدینه، سدّ [[وادی بطحان]] میان این حره و [[حره شوران]] فاصله انداخته است.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج‏1، ص464.</ref>

بر پایه روایات در منابع [[شیعه]]{{یادداشت|عن ابی‌عبدالله(ع)... قُلْتُ: حَرَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مِنَ الْمَدِينَةِ مَا بَيْنَ لَابَتَيْهَا. قَالَ: وَ مَا بَيْنَ لَابَتَيْهَا؟ قُلْتُ: مَا أَحَاطَتْ بِهِ الْحِرَارُ.

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع): حَدُّ مَا حَرَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مِنَ الْمَدِينَةِ مِنْ‏ ذُبَابٍ‏ إِلى‏ وَاقِمٍ‏.}} و [[اهل سنت]]{{یادداشت|عن أبي هريرة، قال: حرم رسول الله(ص) ما بين لابتي المدينة- قال أبو هريرة: فلو وجدت الظباء ما بين لابتيها ما ذعرتها- و جعل اثني عشر ميلا حول المدينة حمى.}}،  حدّ حرمِ مدینه از سمت شرق، حره واقم است.<ref>كافي، ج‏9، ص282 و ۲۸۳؛ معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج‏1، ص458.</ref>

بر پایه روایاتی در منابع اهل سنت، در کتاب‌های آسمانی کهن مانند تورات، از کشته شدن افرادی در حرّه شرقی مدینه خبر داده شده که صورتشان در روز قیامت مانند ماه شب چهاردهم می‌درخشد. به باور برخی، این خبر اشاره به واقعه حرّه دارد.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج‏1، ص460.</ref>

 

*'''كافي'''، محمد بن يعقوب كلينى، دار الحدیث، قم، ‏1429ق.