←رونق اقتصادي
خط ۶: | خط ۶: | ||
اسرار حج، مجموعهاي از حکمتها و اغراض مناسک [[حج]] و [[عمره]] است.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۳۷۱.</ref> | اسرار حج، مجموعهاي از حکمتها و اغراض مناسک [[حج]] و [[عمره]] است.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۳۷۱.</ref> | ||
از نگاه حکيمان مسلمان، حکمت | از نگاه حکيمان مسلمان، بر پایه حکمت خداوند، کارهای او از جمله تشريع احکام، هدفمند و داراي حکمت است. گرچه علت اصلی و هدف حقیقی احکام، ممکن است از آدمی پوشيده باشد، ولی عالمان مسلمان کوشيدهاند پارهاي از هدفها و سودهای احکام را با استناد به منابع به دست آورند. این هدفها و سودها وقتی درباره احکام مربوط به عبادتی خاص است، اسرار آن عبادت خوانده میشود. عالمان، در شناخت اسرار احکام بر منابعي يکسان تکيه نميکنند. برخي شهود و کشف قلبي را معتبر ميدانند<ref>. الفتوحات المکية، ج1، ص675؛ صهباي حج، ص317. </ref> و گروهي تنها قرآن و سنت را منبعي معتبر براي درک آن دانسته و هر منبعي حتي عقل را از درک اسرار، ناتوان ميشمرند.<ref>. نک: رسائل الشهيد، ص393-395. </ref> بر پايه دیدگاه دوم، «اسرار حج» را اینگونه تعریف کردهاند: مجموعه معارفی که بيانگر اهداف، آثار و فوايد احکام و آموزههاي حج بوده و برگرفته از قرآن و سنت است.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۳۷۱.</ref> | ||
در روايات فراواني به پارهاي اسرار حج اشاره شده که مجموعه سفارشهاي امام سجاد(ع) به شبلي و خطبه قاصعه نمونههايي مهم از روايات اسرار حج به شمار ميروند. افزون بر اين، روايات فراوان ديگري نيز پارهاي احکام برخي مناسک حج را برشمردهاند. روايات ياد شده گاه با تعبير «علة الحج»<ref>. علل الشرائع، ج2، ص396-458؛ بحار الانوار، ج96، ص32.</ref> به اسرار آن اشاره کردهاند. برخي ديگر از اسرار حج را ميتوان از ملاکهايي برداشت کرد که در آياتي از قرآن و برخي روايات مرتبط با مناسک حج به آنها اشاره شده است. افزون بر اين، از برخي اوصاف مکانهاي مرتبط با حج بويژه کعبه نيز ميتوان به بخشي از اسرار حج دست يافت؛<ref>. نک: صهباي حج، ص63، 200-242.</ref> اوصاف زير براي حج برشمرده شده است: پايهگذاري بر توحيد محض (حج/ 22، 26) و خلوص ناب (بقره/ 2، 127)، حرمت و احترام داشتن (مائده/ 5، 2)، طهارت ظاهري و باطني بويژه از شرک (بقره/ 2، 125؛ حج/ 22، 26)، پناهگاه مردم بودن (بقره/ 2، 125 126؛ آل عمران/ 3، 97؛ عنکبوت/ 29، 67)،<ref>. الكافي، ج4، ص271؛ وسائل الشيعه، ج11، ص21.</ref> يکسان بودن همگان نسبت به آن (حج/ 22، 25)<ref>. من لايحضره الفقيه، ج2، ص191.</ref>، منشأ برکات بودن (آل عمران/ 3، 96)؛ وسيله هدايت بودن (آل عمران/ 3، 96)؛ مصون بودن از ظلم و تعدي از سر الحاد و انکار (حج/ 22، 25)؛ پرچم اسلام<ref>. نهج البلاغه، خطبه 1.</ref> و وسيله آزمون بودن سنگهاي بيجان.<ref>. نهج البلاغه، ص292، خطبه 192.</ref> افزون بر اين، نگاه درس آموز به کعبه، عبادت<ref>. الکافي، ج4، ص391-240.</ref>، سبب آمرزش، ترفيع درجه،<ref>. المحاسن، ج1، ص69.</ref> بهرهمندي از رحمتهاي خاص الهي<ref>. المحاسن، ج1، ص69.</ref> و گشايش درهاي آسمان و استجابت دعا<ref>. المعجم الکبير، ج8، ص169؛ مجمع الزوائد، ج10، ص155.</ref>. برخي مفسران يادکرد قرآن از وجود منافعي در حج براي مردم: «لِيشْهدُوا مَنافِعَ لَهمْ» (حج/ 22، 28 29) را مطلق و در برگيرنده انواع منافع دنيوي مانند اقتصادي،<ref>. نک: الميزان، ج14، ص369؛ صهباي حج، ص199. </ref> و اخروي همچون پاداش، آمرزش گناهان<ref>. مجمع البيان، ج7، ص146؛ الميزان، ج14، ص370؛ الحج و العمره في الكتاب و السنه، ص135.</ref> ميداند. | در روايات فراواني به پارهاي اسرار حج اشاره شده که مجموعه سفارشهاي امام سجاد(ع) به شبلي و خطبه قاصعه نمونههايي مهم از روايات اسرار حج به شمار ميروند. افزون بر اين، روايات فراوان ديگري نيز پارهاي احکام برخي مناسک حج را برشمردهاند. روايات ياد شده گاه با تعبير «علة الحج»<ref>. علل الشرائع، ج2، ص396-458؛ بحار الانوار، ج96، ص32.</ref> به اسرار آن اشاره کردهاند. برخي ديگر از اسرار حج را ميتوان از ملاکهايي برداشت کرد که در آياتي از قرآن و برخي روايات مرتبط با مناسک حج به آنها اشاره شده است. افزون بر اين، از برخي اوصاف مکانهاي مرتبط با حج بويژه کعبه نيز ميتوان به بخشي از اسرار حج دست يافت؛<ref>. نک: صهباي حج، ص63، 200-242.</ref> اوصاف زير براي حج برشمرده شده است: پايهگذاري بر توحيد محض (حج/ 22، 26) و خلوص ناب (بقره/ 2، 127)، حرمت و احترام داشتن (مائده/ 5، 2)، طهارت ظاهري و باطني بويژه از شرک (بقره/ 2، 125؛ حج/ 22، 26)، پناهگاه مردم بودن (بقره/ 2، 125 126؛ آل عمران/ 3، 97؛ عنکبوت/ 29، 67)،<ref>. الكافي، ج4، ص271؛ وسائل الشيعه، ج11، ص21.</ref> يکسان بودن همگان نسبت به آن (حج/ 22، 25)<ref>. من لايحضره الفقيه، ج2، ص191.</ref>، منشأ برکات بودن (آل عمران/ 3، 96)؛ وسيله هدايت بودن (آل عمران/ 3، 96)؛ مصون بودن از ظلم و تعدي از سر الحاد و انکار (حج/ 22، 25)؛ پرچم اسلام<ref>. نهج البلاغه، خطبه 1.</ref> و وسيله آزمون بودن سنگهاي بيجان.<ref>. نهج البلاغه، ص292، خطبه 192.</ref> افزون بر اين، نگاه درس آموز به کعبه، عبادت<ref>. الکافي، ج4، ص391-240.</ref>، سبب آمرزش، ترفيع درجه،<ref>. المحاسن، ج1، ص69.</ref> بهرهمندي از رحمتهاي خاص الهي<ref>. المحاسن، ج1، ص69.</ref> و گشايش درهاي آسمان و استجابت دعا<ref>. المعجم الکبير، ج8، ص169؛ مجمع الزوائد، ج10، ص155.</ref>. برخي مفسران يادکرد قرآن از وجود منافعي در حج براي مردم: «لِيشْهدُوا مَنافِعَ لَهمْ» (حج/ 22، 28 29) را مطلق و در برگيرنده انواع منافع دنيوي مانند اقتصادي،<ref>. نک: الميزان، ج14، ص369؛ صهباي حج، ص199. </ref> و اخروي همچون پاداش، آمرزش گناهان<ref>. مجمع البيان، ج7، ص146؛ الميزان، ج14، ص370؛ الحج و العمره في الكتاب و السنه، ص135.</ref> ميداند. |