حج تسکع: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایشگر دیداری |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
===برای آفاقیان=== | ===برای آفاقیان=== | ||
به نظرِ مشهور فقیهان [[شیعه]]<ref>. مسالک الافهام، ج2، ص129؛ کشف اللثام، ج5، ص91-92؛ جواهر الکلام، ج17، ص248.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>. الحاوی الکبیر، ج4، ص7؛ المغنی، ج3، ص170؛ رد المحتار، ج2، ص109، 361، 460.</ref> به استناد آیه {{آیه|وَلِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیهِ سَبِیلاً | به نظرِ مشهور فقیهان [[شیعه]]<ref>. مسالک الافهام، ج2، ص129؛ کشف اللثام، ج5، ص91-92؛ جواهر الکلام، ج17، ص248.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>. الحاوی الکبیر، ج4، ص7؛ المغنی، ج3، ص170؛ رد المحتار، ج2، ص109، 361، 460.</ref> به استناد آیه {{آیه|وَلِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیهِ سَبِیلاً | ||
}} ( | }}{{یادداشت|و خدا را حقّی ثابت و لازم بر عهدهٔ مردم است که [برای ادای مناسک حج] آهنگ آن خانه کنند.}}<ref name=":02">سوره آل عمران، آیه ۹۷؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۶۲.</ref> و احادیث،<ref>. الکافی، ج4، ص266-268؛ تهذیب، ج5، ص2-3؛ السنن الکبری، ج4، ص327.</ref> وجود زاد و راحله شرط [[استطاعت]] و وجوب حج است و بدون وجود زاد و راحله حج واجب نیست، حتی در صورتی که حج‌گزار بتواند با پای پیاده یا با گدایی کردن از مردم خود را به [[مکه]] برساند.<ref>. تحریر الاحکام، ج1، ص91؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص310؛ جواهر الکلام، ج17، ص248.</ref> البته این حکم بر پایه فتوای بیشتر فقیهان شیعه<ref>المبسوط فی فقه الامامیه، ج1، ص298؛ مسالک الافهام، ج2، ص129؛ جواهر الکلام، ج17، ص251-252.</ref> و اهل سنت،<ref>الحاوی الکبیر، ج4، ص7-8؛ فتح العزیز، ج7، ص10؛ روضة الطالبین، ج2، ص278؛ المغنی، ج3، ص170؛ العده، ج1، ص158؛ دقائق اولی، ج1، ص517؛ بدائع الصنائع، ج2، ص122؛ الاختیار لتعلیل المختار، ج1، ص140؛ تبیین الحقائق، ج2، ص4.</ref> تنها برای [[آفاقی|آفاقیان]] است. | ||
در مقابل، [[مالک بن انس اصبحی]] (م.۱۷۹ق) مؤسس [[مذهب مالکی]]، اساساً داشتن مَرکب را شرط استطاعت ندانسته است. به نظر او حج بر شخصی که دارای مرکب نیست، ولی توانایی پیاده رفتن دارد واجب است؛ زیرا او شرط وجوب حج را تنها رسیدن به مکه بدون تحمّل دشواری زیاد می‌داند.<ref name=":0" /> با این استدلال که بنابر ظاهر آیه پیش‌گفته کسی که می‌تواند با پیاده‌روی خود را به مکه برساند، مستطیع به شمار می‌رود. به باور مخالفان او از شیعیان<ref>. الخلاف، ج2، ص247-248.</ref> و اهل سنت<ref>. بدائع الصنائع، ج2، ص122؛ تحفة الفقهاء، ج1، ص386؛ فتح القدیر، ج1، ص363.</ref> در احادیث،<ref>. الکافی، ج4، ص268.</ref> از جمله حدیثی نبوی<ref>. سنن الترمذی، ج4، ص293؛ ج5، ص209؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص967؛ السنن الکبری، ج4، ص330.</ref> استطاعت به معنای داشتن توشه و مرکب هر دو تفسیر شده و داشتن یکی از آن دو موجب استطاعت نیست. | در مقابل، [[مالک بن انس اصبحی]] (م.۱۷۹ق) مؤسس [[مذهب مالکی]]، اساساً داشتن مَرکب را شرط استطاعت ندانسته است. به نظر او حج بر شخصی که دارای مرکب نیست، ولی توانایی پیاده رفتن دارد واجب است؛ زیرا او شرط وجوب حج را تنها رسیدن به مکه بدون تحمّل دشواری زیاد می‌داند.<ref name=":0" /> با این استدلال که بنابر ظاهر آیه پیش‌گفته کسی که می‌تواند با پیاده‌روی خود را به مکه برساند، مستطیع به شمار می‌رود. به باور مخالفان او از شیعیان<ref>. الخلاف، ج2، ص247-248.</ref> و اهل سنت<ref>. بدائع الصنائع، ج2، ص122؛ تحفة الفقهاء، ج1، ص386؛ فتح القدیر، ج1، ص363.</ref> در احادیث،<ref>. الکافی، ج4، ص268.</ref> از جمله حدیثی نبوی<ref>. سنن الترمذی، ج4، ص293؛ ج5، ص209؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص967؛ السنن الکبری، ج4، ص330.</ref> استطاعت به معنای داشتن توشه و مرکب هر دو تفسیر شده و داشتن یکی از آن دو موجب استطاعت نیست. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
===برای صاحب حرفه در مسیر=== | ===برای صاحب حرفه در مسیر=== | ||
به نظر مالکیان، کسی که توشه و مرکب ندارد، ولی توانایی راه رفتن دارد و با حرفه ای آشناست که با آن می‌تواند در سفر هزینه خود را تأمین کند، واجب است به حج برود؛ زیرا توانایی | به نظر مالکیان، کسی که توشه و مرکب ندارد، ولی توانایی راه رفتن دارد و با حرفه ای آشناست که با آن می‌تواند در سفر هزینه خود را تأمین کند، واجب است به حج برود؛ زیرا توانایی پیاده‌روی، در حکم مرکب و حرفه داشتن در سفر، در حکم توشه است.<ref>. البیان والتحصیل، ج4، ص11؛ شرح مختصر خلیل، ج2، ص285؛ حاشیة الصاوی، ج2، ص11-12.</ref> اما به باور فقیهان شافعی<ref>. حلیة العلماء، ج3، ص199؛ اسنی المطالب، ج1، ص444.</ref> و حنبلی<ref>. المغنی، ج3، ص170؛ الشرح الکبیر، ج3، ص173.</ref> حج بر چنین شخصی مستحب است نه واجب؛ زیرا تحمل دشواری پیاده رفتن برای او واجب نیست. | ||
اکثریت قریب به اتفاق فقیهان شیعه نیز، حرفه داشتن در سفر را موجب استطاعت ندانسته‌اند<ref>. تذکرة الفقهاء، ج7، ص59؛ العروة الوثقی، ج4، ص365؛ کلمة التقوی، ج3، ص26.</ref> زیرا: | اکثریت قریب به اتفاق فقیهان شیعه نیز، حرفه داشتن در سفر را موجب استطاعت ندانسته‌اند<ref>. تذکرة الفقهاء، ج7، ص59؛ العروة الوثقی، ج4، ص365؛ کلمة التقوی، ج3، ص26.</ref> زیرا: | ||
# جمع کردن میان اشتغال و مسافرت موجب مشقت و سختی است و افزون بر آن، احتمال تداوم نیافتن حرفه هم وجود دارد<ref>. تذکرة الفقهاء، ج7، ص59.</ref>؛ | |||
# شرط وجوب حج، [[استطاعت]] بالفعل است و استطاعت تقدیری{{یادداشت|توانایی تحصیل استطاعت.}} کافی نیست.<ref>. مستمسک العروه، ج10، ص77؛ مصباح الهدی، ج11، ص321-323؛ کتاب الحج، ج1، ص104.</ref> | |||
از میان فقیهان شیعه، تنها فاضل نراقی (م.۱۲۴۵ق) حرفه داشتن در مسیر حج را مشروط بر تداوم و دشوار نبودن آن، موجب استطاعت و وجوب حج دانسته است.<ref>. مستند الشیعه، ج11، ص27.</ref> | |||
به نظر شافعیان<ref>. حلیة العلماء، ج3، ص199؛ اسنی المطالب، ج1، ص444.</ref> و حنبلیان<ref>. المغنی، ج3، ص170؛ الشرح الکبیر، ج3، ص173.</ref> برای کسی که توشه و مرکب و حرفه مناسب در سفر ندارد و برای حج گزاردن نیازمند گدایی کردن از مردم است، حج مکروه به شمار می‌رود؛ زیرا کمک خواستن از مردم مکروه است و این کار موجب زحمت دیگران می‌شود. برخی فقیهان اهل سنت برای کسی که پس از [[احرام]] بستن توشه یا مرکب خود را از دست بدهد و توانایی پیاده‌روی داشته باشد حکم به وجوب حج با پیاده رفتن به مکه کرده‌اند.<ref>. بدائع الصنائع، ج2، ص176.</ref> | |||
===برای کسی که حج بر او مستقر شده=== | ===برای کسی که حج بر او مستقر شده=== | ||
به نظر همه | به نظر همه فقیهان شیعه<ref>. مجمع الفائده، ج6، ص74؛ حاشیة الارشاد، ج1، ص376؛ جواهر الکلام، ج17، ص313.</ref> اگر بر کسی حج واجب شود، ولی آن را انجام ندهد و حج بر او [[استقرار حج|مستقر]] شود، باید فوراً آن را به جا آورد، حتی اگر متسکّع باشد. | ||
==دیگر احکام== | ==دیگر احکام== | ||