پرش به محتوا

مزار زینب بنت علی(ع) و سکینه بنت حسین(ع) (دمشق): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱: خط ۱:
<br />
== مکان ==
قبرستان باب الصغیر دمشق<ref name=":0">آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه؛ ص۲۵۲.</ref>
== اهمیت ==
از مهم‌ترين زيارتگاه‌هاى قبرستان باب‌الصغير دمشق به شمار مى‌آيد و مورد توجه زائران شيعه از كشورهاى مختلف است.<ref name=":0" />
== مدفون در مزار زینب بنت علی(ع) ==
زیارتگاه منسوب به زینب صغری یا ام‌کلثوم دختر امام علی(ع) و سکینه دختر امام حسین(ع)<ref name=":0" />
=== زینب صغری بنت علی(ع) ===
پيش‌تر درباره زينب صغرى توضيح داده شد كه لقب وى ام‌كلثوم، و آستانه زينبيه دمشق، با استناد به اقوال مورخان و كتيبه روى قبر، منتسب به اين بانو بوده است.
برخى مورخان و اصحاب تراجم، ميان زينب صغرى و ام‌كلثوم صغرى تمايز قائل شده‌اند.<ref>ر.ك: تاريخ الامم والملوك، ج ۴، ص ١١٩؛ تذكرة الخواص، يوسف بن قُزُغلى بغدادى حنفى (سبط ابن الجوزى)، ص ۵٧.</ref>
شيخ طبرسى نيز ام‌كلثوم صغرى را كنيه نفيسه دختر امام على(ع) دانسته است.<ref>اعلام الورى باعلام الهدى، ج ١، ص ٣٩٧.</ref>
گويا انتساب اين قبر به زينب يا ام‌كلثوم، دختر امام على(ع)، در دوره اخير به وجود آمده است.<ref>آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه؛ ص۲۵۲.</ref> با استناد به آنچه شمس‌الدين ذهبى در تاريخ خود نقل كرده است، مى‌توان نتيجه گرفت كه اين قبر در واقع منتسب به زينب دختر امام زين‌العابدين(ع) است. ذهبى درباره شيخ جمال‌الدين ساوجى (متوفاى بعد از ۶٢٠ه .ق)، از مشايخ طريقت قلندريه، نوشته است كه وى براى مدتى در باب‌الصغير، نزديك قبر زينب دختر امام زين‌العابدين(ع) اقامت كرد.<ref>تاريخ الاسلام ووفيات المشاهير والاعلام، ج ۴۵، ص ۴٢٣.</ref>
با توجه به آنكه خانقاه طريقت قلندريه در محل اقامت ساوجى ساخته شده است و آرامگاه باقى‌مانده از آن، امروزه متصل به زيارتگاه زينب قرار دارد، واضح است كه اين زيارتگاه در آن زمان منتسب به زينب دختر امام زين‌العابدين(ع) بوده است؛ حال آنكه بيشتر اصحاب تراجم و علماى انساب، فرزندى به نام زينب براى امام زين‌العابدين(ع) ذكر نكرده‌اند.<ref>آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه؛ ص۲۵۳.</ref> تنها در كتاب «الشجرة المباركة» منسوب به «فخرالدين رازى» آمده است: «دختران زين‌العابدين(ع) هفت تن، و گفته شده هشت تن هستند، ... نام دختر هشتم، زينب است».<ref name=":1">الشجرة المباركة فى انساب الطالبية، محمد بن عمر (فخرالدين الرازى)، ص ٧۴.</ref>
همچنين در رساله اخبار الزينبات منسوب به عبيدلى درباره زينب دختر امام زين‌العابدين(ع) آمده است كه مادر وى ام‌ولد بوده و در مدينه از دنيا رفته است.<ref>السيدة زينب وأخبار الزينبات للعبيدلى النسابة، ص ٢٠.</ref>
به عقيده نگارنده، قبر منتسب به زينب يا ام‌كلثوم، با توجه به اشتهار آن به زينب دختر امام زين‌العابدين(ع) در گذشته، مى‌تواند قبر خديجه دختر امام زين‌العابدين(ع) باشد كه در منابع تاريخى، به وجود قبر وى و قبر همسرش محمد بن عمر بن امام على(ع) در باب‌الصغير اشاره شده است.<ref>ر.ك: الاشارات الى معرفة الزيارات، ص ١٣؛ معجم البلدان، ج ٢، ص ۴۶٨.</ref> خديجه، خواهر على اصغر بن زين‌العابدين(ع) از يك مادر مى‌باشند<ref>الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد، ج ٢، ص ١۵۵؛ اعلام الورى باعلام الهدى، ج ١، ص ۴٩٣.</ref> و از همسر خود، محمد بن  عمر بن اميرالمؤمنين(ع)، داراى دو فرزند به نام‌هاى عبدالله و عبيدالله بوده است.<ref name=":1" />
== مدفون در مزار سکینه بنت حسین(ع) ==
سكينه دختر بزرگوار امام حسين(ع)، نامش آمنه يا اميمه، و مادرش رباب دختر امرئ‌القيس بن عدى قضاعى بود. سكينه نام يا لقبى بود كه مادرش رباب، او را بدين نام مى‌خواند. امام حسين(ع) درباره سكينه و رباب سروده است:
لعمرك انني احب داراً
سكينه خواهر عبدالله رضيع (نوزاد شهيد امام حسين(ع) در كربلا) بود.<ref>عبدالله رضيع نزد ايرانيان به نام على‌اصغر شناخته مى‌شود. ر.ك: تاريخ در آينه پژوهش، «پژوهشى درباره نام، سن و كيفيت شهادت طفل شيرخوار امام حسين(ع)»، محسن رنجبر، شماره ١٢، ص ٨۶.</ref>
او به همراه پدرش در كربلا حضور يافت و در روز عاشورا شاهد شهادت ايشان بود. سپس به همراه ساير اسراى اهل‌بيت(عليهم السلام) و سرهاى شهداى كربلا، به كوفه و از آنجا به شام برده شد و سرانجام با برادر بزرگوار خود امام زين‌العابدين(ع) به مدينه منوره بازگشت.<ref>تذكرة الخواص، ص ٢۵١.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
۱۵٬۶۱۴

ویرایش