مسجد فضیخ: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
مسجد فضیخ، در شرق [[مسجد قبا]] و ميان مسجد قبا و مشربه ام ابراهيم قرار دارد.<ref name=":1">هدیة الزائرین، ص۷۲.</ref> | مسجد فضیخ، در شرق [[مسجد قبا]] و ميان مسجد قبا و مشربه ام ابراهيم قرار دارد.<ref name=":1">هدیة الزائرین، ص۷۲.</ref> | ||
==نام== | ==نام== | ||
واژه «فضیخ»، به معنای شرابی است که از | واژه «فضیخ»، به معنای شرابی است که از خرما،<ref group="یادداشت">شراب یتخذ من البسر المفضوخ المکسور.</ref><ref>المحیط فی اللغة، ج۴، ص ۲۳۷.</ref> بدون اینکه آتش به آن برسد<ref>مجمع البحرین، ص۴۴۰.</ref> گرفته شده باشد. برخی آن را به معنای شراب انگور نیز دانسته‌اند.<ref>لسان العرب، ج۳، ص۴۵.</ref> | ||
بر پایه روایتی در منابع [[اهل سنت]]، در محل این مسجد، گروهی از مسلمانان در اوايل ظهور اسلام، پیش از نزول آيه حرمت خمر، به باده‌گسارى می‌پرداختند، زمانی که آيه حرمت خمر نازل شد، توبه كرده و آن محل را به مسجد تبديل كردند. به این علت این مسجد به فضیخ نامیده شد.<ref name=":4">التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجرة، ص134؛ حاشیة الشهاب، ج۳، ص۲۱۴.</ref> | |||
نام دیگر این مسجد، «شمس» است.<ref name=":4" /> به گفته برخی، علت نامگذاری آن، باور مردم به روی دادن معجزه رد الشمس در این مکان بوده است.<ref name=":5" /> برخی نیز، علت نامگذاری آن را قرار گرفتن آن روی تپه بلندی دانسته‌اند که خورشید هنگام طلوع، نخسین بار بر آن می‌تابیده است.<ref>تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۱۷۳.</ref> | |||
==رد الشمس== | ==رد الشمس== | ||
این مسجد، در منابع [[شیعه]] و [[سنی]]، به‌عنوان یکی از مساجد ساخته شده در محل نماز خواندن [[حضرت محمد(ص)]] دانسته شده<ref>الکافی، الکلینی، محمد بن یعقوب، 1401ق.، ج4، ص560؛ تاریخ المدینه المنورة، ابن شبّه، عمر بن زید، ج1، ص69.</ref> و نزد شیعه این باور وجود داشته که در محل این مسجد، معجزه ردّ شمس به وقوع پیوسته است.<ref>الکافی، الکلینی، محمد بن یعقوب، 1401ق، ج4، ص562.</ref> | این مسجد، در منابع [[شیعه]] و [[سنی]]، به‌عنوان یکی از مساجد ساخته شده در محل نماز خواندن [[حضرت محمد(ص)]] دانسته شده<ref>الکافی، الکلینی، محمد بن یعقوب، 1401ق.، ج4، ص560؛ تاریخ المدینه المنورة، ابن شبّه، عمر بن زید، ج1، ص69.</ref> و نزد شیعه این باور وجود داشته که در محل این مسجد، معجزه ردّ شمس به وقوع پیوسته است.<ref>الکافی، الکلینی، محمد بن یعقوب، 1401ق، ج4، ص562.</ref> | ||
بر پایه روایتی در منابع شیعه، در محل این مسجد، حضرت محمد(ص) در حالی که سر خود را روی دامن امام علی(ع) گذاشته بود خوابید. امام علی(ع) نماز عصر خود را نخوانده بود، با این همه، نخواست پیامبر(ص) را بیدار کند؛ تا اینکه وقت نماز گذشت و نماز عصر او قضا شد. پیامبر(ص) پس از بیدار شدن از خداوند خواست آفتاب را برگرداند. | بر پایه روایتی در منابع شیعه، در محل این مسجد، حضرت محمد(ص) در حالی که سر خود را روی دامن [[امام علی(ع)]] گذاشته بود خوابید. امام علی(ع) نماز عصر خود را نخوانده بود، با این همه، نخواست پیامبر(ص) را بیدار کند؛ تا اینکه وقت نماز گذشت و نماز عصر او قضا شد. پیامبر(ص) پس از بیدار شدن از خداوند خواست آفتاب را برگرداند. آفتاب برگشت و امام علی(ع) نماز عصر خود را خواند.<ref>بحار الانوار، ج۴۱، ص۱۸۲، باب۱۰۹، حدیث۱۹؛ قصص راوندی، ص۲۹۰، فصل۶، حدیث۳۵۹.</ref> | ||
جمال‌الدین مطری (م.741ق)، اشاره کرده است که در زمان وی، مسجد فضیخ به نام «مسجد الشمس» شهرت داشته است.<ref>التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجرة، المطری، محمد بن احمد، 1426ق، ص134.</ref> اگرچه او وجه این شهرت را بیان نکرده، ولی از اشاره فیروزآبادی می‌توان دریافت که علت شهرت آن به این نام، باور واقع شدن معجزه ردّ شمس در محل این مسجد بوده است. با این همه، او در وقوع این معجزه در محل مسجد فضیخ تردید کرده و محل آن را در [[منطقه صهباء]] در [[خیبر]] دانسته است.<ref>وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، السمهودی، علی بن عبدالله، 1422ق، ج3، ص171.</ref> | جمال‌الدین مطری (م.741ق)، اشاره کرده است که در زمان وی، مسجد فضیخ به نام «مسجد الشمس» شهرت داشته است.<ref>التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجرة، المطری، محمد بن احمد، 1426ق، ص134.</ref> اگرچه او وجه این شهرت را بیان نکرده، ولی از اشاره فیروزآبادی می‌توان دریافت که علت شهرت آن به این نام، باور واقع شدن معجزه ردّ شمس در محل این مسجد بوده است. با این همه، او در وقوع این معجزه در محل مسجد فضیخ تردید کرده و محل آن را در [[منطقه صهباء]] در [[خیبر]] دانسته است.<ref name=":5">وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، السمهودی، علی بن عبدالله، 1422ق، ج3، ص171.</ref> | ||
همچنین از سوی دیگر، [[حسین بن حمدان خصیبی]] (م.334ق) پس از نقل روایتی مبنی بر اینکه در محل وقوع معجزه ردّ شمس مسجدی ساخته شد، محل این مسجد را در زمان خود یعنی سال 273ق. زمین پست و همواری در غرب مدینه تعیین کرده و آن را زیارتگاه مشهوری دانسته‌که همواره بازسازی می‌شود و به محل ردّ شمس برای علی(ع) شهرت دارد و گفته است که او خود این مسجد را دیده و در آن نماز خوانده است.<ref>الهدایه الکبری، الخصیبی، حسین بن حمدان، 1423ق/2002م، ص121- 120.</ref> | همچنین از سوی دیگر، [[حسین بن حمدان خصیبی]] (م.334ق) پس از نقل روایتی مبنی بر اینکه در محل وقوع معجزه ردّ شمس مسجدی ساخته شد، محل این مسجد را در زمان خود یعنی سال 273ق. زمین پست و همواری در غرب مدینه تعیین کرده و آن را زیارتگاه مشهوری دانسته‌که همواره بازسازی می‌شود و به محل ردّ شمس برای علی(ع) شهرت دارد و گفته است که او خود این مسجد را دیده و در آن نماز خوانده است.<ref>الهدایه الکبری، الخصیبی، حسین بن حمدان، 1423ق/2002م، ص121- 120.</ref> | ||
| خط ۳۹: | خط ۲۹: | ||
بر پایه گزارشی در سال ۱۳۷۵ش.<ref>صفا در صفا، پیش‌گفتار، ص۱۱.</ref> بر بالاى درِ مسجد، | بر پایه گزارشی در سال ۱۳۷۵ش.<ref>صفا در صفا، پیش‌گفتار، ص۱۱.</ref> بر بالاى درِ مسجد، كتيبه كوچكى نصب است كه بر روى آن «مسجد فضيخ» نگاشته شده و نامى از ردّ الشمس نيست.<ref>صفا در صفا، ص۸۱.</ref> | ||
بر پایه گزارشی در حدود سال ۱۳۰۷ق.<ref name=":2" /> اما طول مسجد شمس يازده گز و عرضش نيز يازده گز است.<ref name=":3" /> | بر پایه گزارشی در حدود سال ۱۳۰۷ق.<ref name=":2">میقات حج، ش ۸۷ و ۸۹، بخش ذراع مدینه، ص۷۷.</ref> اما طول مسجد شمس يازده گز و عرضش نيز يازده گز است.<ref name=":3">میقات حج، ش ۸۷ و ۸۹، بخش ذراع مدینه، ص۱۴۸.</ref> | ||
==اشتباه با مسجد بنوقریظه== | ==اشتباه با مسجد بنوقریظه== | ||
| خط ۷۱: | خط ۶۱: | ||
'''التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجرة'''، المطری، محمد بن احمد، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، داره الملک عبدالعزیز، 1426ق. (2005م). | '''التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجرة'''، المطری، محمد بن احمد، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، داره الملک عبدالعزیز، 1426ق. (2005م). | ||
'''حاشیة الشهاب المسماة عنایة القاضي و کفایة الراضي علی تفسیر البیضاوي'''، احمد بن محمد خفاجی تحقیق عبد الرزاق مهدی، بیروت، دار الکتب العلميه، ۱۴۱۷ق. (۱۹۹۷). | |||
'''صفا در صفا'''، منصور گتمیری، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش. | '''صفا در صفا'''، منصور گتمیری، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش. | ||