←محتوا
(←محتوا) |
|||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
آيه ۱۲۵ سوره بقره، دربردارنده دو بخش کلی | آيه ۱۲۵ سوره بقره، دربردارنده دو بخش کلی است: | ||
=== بخش اول؛ وظايف مردم === | === بخش اول؛ وظايف مردم === | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
==== تكرار حج و عمره ==== | ==== تكرار حج و عمره ==== | ||
در این آیه، درباره بازگشت مكرر به خانه خدا و تكرار زيارت آن، تعبير به «مثابه» شده است. مثابه به معناى تكرار و بازگشت و يا محل رجوع مكرر است.<ref>المصباح المنیر، ذیل واژه ثوب؛ مجمع البحرین ذیل واژه ثوب.</ref> بر | در این آیه، درباره بازگشت مكرر به خانه خدا و تكرار زيارت آن، تعبير به «مثابه» شده است. مثابه به معناى تكرار و بازگشت و يا محل رجوع مكرر است.<ref>المصباح المنیر، ذیل واژه ثوب؛ مجمع البحرین ذیل واژه ثوب.</ref> در برخی روایات نیز، به نیت بازگشت هنگام خروج از مکه سفارش شده است.<ref>مجمع البیان، ج۱، ص۲۰۳.</ref> برخی از فقیهان، تعبیر به مثابه در این آیه را دلیل بر استحباب دانسته‌اند؛ زیرا وجوب حج به اتفاق، یک بار بیشتر نیست.<ref>کنز العرفان، ج۱، ص۳۱۰.</ref> البته برخی، این آیه را دلیل بر وجوب تکرار طواف شمرده‌اند.<ref>تفسیر کبیر، ج۴، ص۵۰.</ref> | ||
راغب اصفهانی، لغت‌شناس قرآنی، احتمال داده است مراد از مثابه در این آیه، محل ثواب دادن باشد؛<ref>مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه ثوب.</ref> که در این صورت، دلالتی بر تکرار نخواهد داشت.<ref>درسنامه تفسیر آیات مناسک حج، ص۵۰.</ref> | |||
==== رعايت امنيت و آسايش ==== | |||
در آیه ۱۲۵ سوره بقره، امنيت در خانه خدا و مكه، ممكن است به دو معنا باشد: امر تكوينى، و امر تشريعى. منظور از امر تكوينى، گزارش از هست و نيست است. يعنى حضور در حرم الهى مايه امنيت و آسايش است، ولى اين با ظاهر حوادث تلخ و وقايع آن سازگارى ندارد، چنانكه امام صادق به ابوحنيفه فرمود: به من بگو: «و من دخله كان آمناً»، كدام موضع است؟ گفت: بيت‌الله الحرام، امام رو به يارانش كرد و فرمود: « نشدتكم بالله هل تعلمون أن عبد الله بن زبير و سعيد بن جبير دخلاه فلم يأمنا القتل ؟». و چون پاسخ اصحاب مثبت بود، سپس امام فرمود: «... يا اباحنيفة إن الله لا يقول الاّ حقا ». <sup>١</sup>يعنى اگر سخن تو درست باشد، سخن خدا با حقيقت مطابقت نمى‌كند. و چون سخن خدا درست است، پس سخن تو بى پايه و اساس است. | |||
مقصود از امر تشريعى، بايد و نبايد در باب امنيت وارد شدگان به خانه خدا و حرم است. و در حقيقت سخن از اين است كه اين‌گونه بايد باشد. <sup>٢</sup> از اين رو در روايتى از امام صادق مى‌خوانيم كه فرمود: «من دخل الحرم من الناس مستجيراً به فهو آمن من سخط الله، و من دخله من الوحوش و الطير كان آمناً ان‌يهاج او يؤذى حتى يخرج من الحرم». <sup>٣</sup> به همين جهت فقها فتوا داده‌اند، كه چنانچه كسى مرتكب كارى شود كه موجب حدّ يا تعزير يا قصاص شده باشد و به | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۳۳: | خط ۴۰: | ||
* '''التحقيق فى كلمات القرآن'''، حسن مصطفوى، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، ١٣۶٠ش. | * '''التحقيق فى كلمات القرآن'''، حسن مصطفوى، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، ١٣۶٠ش. | ||
* '''تفسير الكبير (مفاتيح الغيب)'''، محمد بن عمر فخر رازى، قم، دفتر تبليغات اسلامى، چهارم، ١۴١٣ق. | |||
* '''الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية'''، اسماعيل بن حماد جوهرى، تحقيق احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دارالعلم للملايين، چهارم، ١۴٠٧ق. | * '''الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية'''، اسماعيل بن حماد جوهرى، تحقيق احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دارالعلم للملايين، چهارم، ١۴٠٧ق. | ||
* '''كنز العرفان'''، مقداد بن عبدالله سيورى، تحقيق محمد باقر بهبودى، تهران، المكتبة الرضوية لاحياء الآثار الجعفريه. | |||
* '''مجمع البيان فى تفسير القرآن'''، فضل بن حسن طبرسى، قم، كتابخانة آيت‌الله مرعشى نجفى، ١۴٠٣ق. | |||
* '''المصباح المنير'''، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق. | * '''المصباح المنير'''، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق. | ||