آیه ۱۸۹ سوره بقره: تفاوت میان نسخه‌ها
←محتوا
(←محتوا) |
|||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
«مواقیت» جمع [[میقات]]، به محل [[احرام کعبه|احرام]] گفته می‌شود. ریشه این واژه «وقت» به معناى مقدارى از زمان است که بعداً توسعه يافته و در مكان نيز تشبيهاً به زمان به‌كار رفته است.<ref>لسان العرب، ذیل واژه وقت.</ref> | «مواقیت» جمع [[میقات]]، به محل [[احرام کعبه|احرام]] گفته می‌شود. ریشه این واژه «وقت» به معناى مقدارى از زمان است که بعداً توسعه يافته و در مكان نيز تشبيهاً به زمان به‌كار رفته است.<ref>لسان العرب، ذیل واژه وقت.</ref> | ||
== | == شأن نزول == | ||
در شأن نزول آيه ۱۸۹ سوره بقره، گفته شده معاذ بن جبل، یکی از [[صحابه|صحابی]]، به [[حضرت محمد(ص)|پیامبر اسلام(ص)]] از سؤال [[یهودیت|یهودیان]] از [[اسلام|مسلمانان]] درباره هلال‌ها پرسید، كه اين آيه نازل شد.<ref>مجمع البيان، ج١، ص٢٨٣.</ref> برخى از مفسران، سؤال را به تفصیل اینگونه بیان کرده‌اند كه چرا و چگونه ماه ابتدا به صورت نخى باريك ظاهر شده و به تدریج گسترش يافته تا به صورت دايره در آمده و دوباره باريك شده و به صورت اول در مى‌آيد، و چرا مانند خورشيد نيست كه يكسان باشد.<ref>تفسير كبير، ج ۵، ص ١٣٢؛ من وحى القرآن، ج۴، ص۶١.</ref> | |||
== محتوا == | == محتوا == | ||
آيه ۱۸۹ سوره بقره، از نظر محتوا، از دو بخش جداگانه تشکیل شده، که البته به نظر برخی این دو بخش با یکدیگر مرتبط هستند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۵۵.</ref> | |||
=== فلسفه هلال === | |||
در بخش نخست آيه، سؤالی كه از سوى عده‌اى پرسیده شده است، ذکر شده و سپس پاسخ آن گفته شده است. | |||
در آیه تنها، موضوع سؤال که هلال‌ها هستند ذکر شده و به محتوای سؤال اشاره‌ای نشده است. از این رو، درباره محتوای پرسش در آيه، میان مفسران اختلاف نظر به وجود آمده است. برخی از نظرها چنین است: سؤال از حقيقت تكوينى ماه؛<ref>مواهب الرحمن فى تفسير القرآن، ج٣، ص١١٠.</ref> اشكال مختلف ماه چون: هلال، قمر و بدر؛<ref>تفسير تبيان، ج٢، ص ١۴١؛ مجمع البيان، ج٢، ص٢٨٣؛ كشف الاسرار، ج١، ص۵١۵؛ تقريب القرآن الى الاذهان، ج١، ص ٢٢۵؛ الجديد فى تفسير القرآن، ج١، ص٢٢٧.</ref> ماهيت هلال و چگونگى ظهور آن بعد از محاق؛ دوازده بودن عدد ماه؛ فايده تغييرات؛<ref>تفسير كبير، ج ۵، ص ١٣٢؛ الميزان فى تفسير القرآن، ج٢، ص ۵۶؛ تفسير نمونه، ج٢، ص ١٠.</ref> احكام شرعى مربوطه.<ref>الفرقان فى تفسير القرآن، ج٣، ص٨٨.</ref> برخی، مجموع این سؤال‌ها را به دو پرسش کلیِ «علت ظهور هلال‌ها» و «حکمت و احکام آن» برگردانده‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۵۷.</ref> | |||
به گفته سیدمحمود آلوسی، مفسر اهل سنت، اگر سؤال پرسشگران از فايده تغيير هلال، حكمت شكل‌هاى متعدد و احكام شرعى آن باشد، پاسخ آيه متناسب با پرسش است؛<ref>روح المعانى، ج٢، ص ١٠.</ref> ولی اگر سؤال از علت تکوینی تغییر هلال‌ها باشد پاسخ متناسب با پرسش نیست؛ و چون خدای حکیم، سخن بدون حکمت نمی‌گوید معلوم می‌شود پرسش از فایده تغییر هلال، حکمت و احکام آن است. | |||
==== فایده هلال برای مردم ==== | |||
در عبارت {{آیه|هيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجّ | |||
}}، در پاسخ به پرسش، به دو فايده شكل‌گيرى هلال اشاره شده است. فایده نخست برای مردم است و به این معنا دانسته شده که انسان در زندگی خود از ظهور شکل‌های هلال برای زمان‌بندی بهره برده و به مسائل اقتصادی و معنوی خود رسیدگی می‌کند.<ref>تفسير نمونه، ج٨، ص٢٢٨.</ref> | |||
==== فایده هلال برای عبادت حج ==== | |||
در عبارت {{آیه|هيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجّ | |||
}}، به فایده دوم هلال نیز اشاره شده، که به‌جا آوردن [[حج]] است. | |||
در این عبارت، از میان عباداتی که زمان خاصی دارند مانند نماز، روزه، خمس و زکات، تنها حج یاد شده است. برخی از مفسران، ذکر حج را ذکر خاص بعد از عام دانسته و اختصاص دادن آن به حج را به این دلیل دانسته‌اند که حج نیاز بیشتری به تشخیص زمان دارد.<ref>تفسير بحر المحيط، ج٢، ص٧٠.</ref> | |||
=== نهی از ورود مُحرم به خانه از پشت آن === | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۲۶: | خط ۴۷: | ||
}}'''معجم مقاييس اللغة'''، احمد بن فارس، تحقيق عبد السلام محمد هارون، قم، مكتب الإعلام الاسلامى، ١۴٠۴ق. | }}'''معجم مقاييس اللغة'''، احمد بن فارس، تحقيق عبد السلام محمد هارون، قم، مكتب الإعلام الاسلامى، ١۴٠۴ق. | ||
'''من وحى القرآن'''، سيد محمدحسين فضل‌الله، دارالملاك للطباعة و النشر، ١۴١٩ق. | |||
[[رده:آیه های مربوط به حج]] | [[رده:آیه های مربوط به حج]] | ||