آیه ۱۹۸ سوره بقره: تفاوت میان نسخه‌ها

* خدا از جدال در حج منع کرده است، و در بیشتر موارد خرید و فروش با جدال همراه هست.  

* بسيارى از امور مانند صيد، استعمال عطر، پوشيدن لباس دوخته و مباشرت با زنان در حج حرام شده بود، از این رو، مردم گمان مى‌كردند تجارت نيز حرام است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۷۳.</ref>

* در حجّ جاهلى تجارت ممنوع بوده است، با اين استدلال كه در حج بايد در خدمت خدا بود، و تجارت در خدمت خود بودن است. حتى كسى كه در حج تجارت مى‌كرده به جای «حاج» به او لقب «داج» كه برگرفته از واژه «دجاجه\مرغ» است مى‌دادند، بدين معنا كه در حج نيز دنبال جمع كردن دانه است.<ref>تفسير كبير، ج۵، ص١٨۶؛ كشاف، ج١، ص٢۴۵؛ كشف‌الاسرار، ج١، ص ۵٣٢؛ الجامع لاحكام القرآن، ج٢، ص۴١٣؛ درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۷۳.</ref>

}} به این شبهه پاسخ گفته و جواز تجارت در ایام حج را صادر گرده است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۷۵.</ref> به گفته [[علامه طباطبایی]]، مفسر [[شیعه]] نیز، مراد از «فضل» در این آیه خرید و فروش و تجارت است. او این مطلب را از معنای «فضل» در آیه دهم سوره جمعه استفاده کرده که در آن آیه نیز، واژه «فضل» به بیع تفسیر شده است.<ref>الميزان، ج١٢، ص٧٨.</ref> در روایات هم به اینکه مراد از فضل، تجارت است اشاره شده است.<ref>وسائل الشيعه، ج١٧، ص ٢٨.</ref>

برخی، منظور از «فضل» در آیه را فضل معنوی دانسته‌اند. در رد آن گفته شده که حج برای فضل معنوی است و نیازی به اذن و اجازه ندارد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۷۵.</ref>

البته حج بدون تجارت و بدون قصد [[اقتصاد حج|اقتصادی]]، از حج همراه با قصد مالی برتر دانسته شده است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۷۶.</ref> چنانچه در برخی روایات نیز ثروتمندانی که برای تجارت به حج می‌روند نکوهش شده‌اند.<ref>وسائل الشيعه، ج ١١، ص۶٠.</ref>

در روایات شیعه، به خواندن دعاهایی خاص در مشعر سفارش شده که محتوای کلی آنها حمد خدا، یادآوری نعمت‌ها، صلوات، گفتن حاجات، دعا برای خود، والدین و فرزندان است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۸۴؛ نگاه کنید به الجامع لاحكام القرآن، ج٢، ص۴٢۶؛ كافى، ج۴، ص۴٧۴.</ref>

}} آمده است که قريش و برخى از هم‌پيمانانشان در عرفات وقوف نکرده و تنها در مشعر وقوف می‌کردند. استدلال آنها این بود که [[اهل حرم]] هستند و نباید از [[حرم مکی|حرم]] خارج شوند. دیگر حاجیان ابتدا در عرفات و پس از آن در مشعر، که بیرون از محدوده حرم است وقوف می‌کردند.<ref>مجمع البيان،ج١، ص٢٩۶؛ كشف‌الاسرار و عدالابرار، ج١، ص۵٣۵؛ تفسير كبير، ج۵، ص١٩٧؛ كشاف، ج١، ص١٨٩؛ الميزان، ج٢، ص٨٠.</ref> خدا با نزول این آیه به قريش و هم‌پيمانانشان دستور داد که مانند ديگر مردم از عرفات به مشعر بروند.<ref>وسائل الشيع، ج١٩، ص۵۵٣. </ref>

احتمال دیگر در مراد آیه این است که خطاب به همه حاجیان است و منظور از «ناس»، [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[حضرت اسماعیل(ع)|اسماعیل(ع)]] است که حج را بنیانگذاری کرده و از عرفات بیرون رفته و به مشعر می‌رفتند.<ref>تفسير تبيان، ج٢، ص١۶٨؛ مجمع البيان،ج١، ص٢٩۶؛ الجامع لاحكام القرآن، ج٢، ص۴٢٧؛ تفسير كبير، ج۵، ص١٩٨؛ كشاف، ج١، ص١٨٩.</ref>

دیدگاه دیگر در معنای آیه ۱۹۹ سوره بقره این است که مراد، افاضه از [[مشعر]] به سوی [[منا]] است. کلمه «ثم» و تکرار «افاضه» را تأیید‌کننده این دیدگاه دانسته‌اند.<ref>تفسير تبيان، ج٢، ص١۶٨؛ مجمع البيان، ج١، ص٢٩۶؛ تفسير كبير، ج۵، ص١٩٨.</ref> شیخ طوسی و طبرسی دو مفسر شیعه و فخر رازی مفسر اهل سنت، این دیدگاه را نقد کرده‌اند.<ref>تفسير تبيان، ج٢، ص١۶٨؛ مجمع البيان، ج١، ص٢٩۶؛ تفسير كبير، ج۵، ص١٩٨.</ref>