بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مکه''' شهر مقدس [[اسلام|مسلمانان]]، محل تولد [[حضرت محمد(ص)]] و محل ظهور دین [[اسلام]] است. این شهر در منطقه [[حجاز]] در کشور [[عربستان]] واقع شده است. [[کعبه]]، [[قبله]] مسلمانان، در [[مسجد الحرام]] در این شهر واقع شده است، که محل زیارت میلیون‌ها مسلمان است. نیز آیین [[حج]] در این شهر برگزار می‌شود. | |||
مکه شهر مقدس | |||
==موقعیت مکانی== | ==موقعیت مکانی== | ||
شهر مکه در فاصله هشتاد کیلومتری شرق دریای سرخ در منطقه حجاز در کشور عربستان قرار دارد. | شهر مکه در فاصله هشتاد کیلومتری شرق دریای سرخ در منطقه [[حجاز]] در کشور [[عربستان]] قرار دارد. | ||
==پیدایش مکه== | ==پیدایش مکه== | ||
در روایات دینی، پیدایی شهر مکه با بنای کعبه ارتباط دارد. کعبه در برخی روایات به دست حضرت آدم ساخته شد. قرآن از بنا یا بازسازی کعبه به دست ابراهیم پیامبر خبر داده است. ابراهیم هاجر و اسماعیل را به مکه آورد و آن دو در این سرزمین ماندند و با پیدا شدن چشمه زمزم به زندگی خود ادامه دادند. این مناطق، محل زندگی قبیله جرهم بود و اسماعیل از میان آنان همسری اختیار کرد. بعد از جرهم قبیله خزاعه بر مکه تسلط یافت و بعدها به تدریج قریش به رهبری قصی بن کلاب بر مکه تسط یافت. او اداره امور مکه را به چند عنوان تقسیم کرد و هر یک را به یکی از خانواده های قریش سپرد. پس از قصی، فرزندان وی عبد مناف و عبدالدار و بعد از آن نیز هاشم فرزند عبد مناف و عبدالمطلب فرزند هاشم در مکه نفوذ فراوانی یافتند. در زمان هاشم مکه به مرکز تجاری مهمی تبدیل شد و قریش به تجارت در بلاد دور دست پرداختند. | در روایات دینی، پیدایی شهر مکه با بنای کعبه ارتباط دارد. کعبه در برخی روایات به دست حضرت آدم ساخته شد. قرآن از بنا یا بازسازی کعبه به دست ابراهیم پیامبر خبر داده است. ابراهیم هاجر و اسماعیل را به مکه آورد و آن دو در این سرزمین ماندند و با پیدا شدن چشمه زمزم به زندگی خود ادامه دادند. این مناطق، محل زندگی قبیله جرهم بود و اسماعیل از میان آنان همسری اختیار کرد. بعد از جرهم قبیله خزاعه بر مکه تسلط یافت و بعدها به تدریج قریش به رهبری قصی بن کلاب بر مکه تسط یافت. او اداره امور مکه را به چند عنوان تقسیم کرد و هر یک را به یکی از خانواده های قریش سپرد. پس از قصی، فرزندان وی عبد مناف و عبدالدار و بعد از آن نیز هاشم فرزند عبد مناف و عبدالمطلب فرزند هاشم در مکه نفوذ فراوانی یافتند. در زمان هاشم مکه به مرکز تجاری مهمی تبدیل شد و قریش به تجارت در بلاد دور دست پرداختند. | ||
| خط ۱۰: | خط ۸: | ||
در زمان قصی هر یک از طوایف قریش در یکی از بخش‌های مکه سکونت یافتد. وجه کعبه عینی معلاة یا بالای مکه که شامل شعب ابی طالب به سمت بالا است به قصی و فرزندانش اختصاص یافت. بخش اجیاد که شامل اجیاد کبیر و صغیر در پشت کوه ابو قبیس است، محل اقامت بنی مخزوم بود. منطقه مسلفه مکه نیز در اختیار بنی جمح قرار گرفت. بنی سهم نیز در نثیه سفلی که امروزه به شبیکه معروف است سکونت گزیدند. بنی عدی نیز در پایین ثنیه سفلی در جایی که امروزه به جبل عمر معروف است اسکان یافتند. | در زمان قصی هر یک از طوایف قریش در یکی از بخش‌های مکه سکونت یافتد. وجه کعبه عینی معلاة یا بالای مکه که شامل شعب ابی طالب به سمت بالا است به قصی و فرزندانش اختصاص یافت. بخش اجیاد که شامل اجیاد کبیر و صغیر در پشت کوه ابو قبیس است، محل اقامت بنی مخزوم بود. منطقه مسلفه مکه نیز در اختیار بنی جمح قرار گرفت. بنی سهم نیز در نثیه سفلی که امروزه به شبیکه معروف است سکونت گزیدند. بنی عدی نیز در پایین ثنیه سفلی در جایی که امروزه به جبل عمر معروف است اسکان یافتند. | ||
==مکه در دوره اسلامی== | ==مکه در دوره اسلامی== | ||
اسلام در مکه بر محمد پسر عبدالله نازل شد. محمد(ص) در آن زمان چهل سال داشت و فردی مورد اعتماد در مکه بود. دعوت به اسلام تا سه سال به صورت غیر علنی انجام شد. با دعوت آشکار، مردم مکه به مخالفت با پیامبر اسلام و آزار مسلمان برخواستند. مسلمانان به دنبال محل مناسبی برای هجرت بودند و در سال پنجم بعثت گروهی از آنان به حبشه سفر کردند. از سال یازدهم اهالی یثرب یکی دیگر از شهرهای حجاز در فاصله /// از مکه به اسلام گرایش یافتند و در سال سیزدهم بعثت، پیامبر اسلام و دیگر مسلمانان مکه به این شهر مهاجرت کردند. از این پس درگیری‌هایی بین مسلمانان مدینه و مشرکان مکه در قالب جنگ‌هایی مثل جنگ بدر، احد و خندق روی داد. در نهایت مکه به دست مسلمانان فتح شد | اسلام در مکه بر محمد پسر عبدالله نازل شد. محمد(ص) در آن زمان چهل سال داشت و فردی مورد اعتماد در مکه بود. دعوت به اسلام تا سه سال به صورت غیر علنی انجام شد. با دعوت آشکار، مردم مکه به مخالفت با پیامبر اسلام و آزار مسلمان برخواستند. مسلمانان به دنبال محل مناسبی برای هجرت بودند و در سال پنجم بعثت گروهی از آنان به حبشه سفر کردند. از سال یازدهم اهالی یثرب یکی دیگر از شهرهای حجاز در فاصله /// از مکه به اسلام گرایش یافتند و در سال سیزدهم بعثت، پیامبر اسلام و دیگر مسلمانان مکه به این شهر مهاجرت کردند. از این پس درگیری‌هایی بین مسلمانان مدینه و مشرکان مکه در قالب جنگ‌هایی مثل جنگ بدر، احد و خندق روی داد. در نهایت مکه به دست مسلمانان فتح شد. | ||
===عصر پیامبر و خلفا=== | ===عصر پیامبر و خلفا=== | ||
در دوره پیامبر مدتی معاذ بن جبل و زمانی حارث بن نوفَل بن حارث بن عبدالمطلب و زمانی عَتّاب بن اُسید بر مکه حکومت کردند. | در دوره پیامبر مدتی معاذ بن جبل و زمانی حارث بن نوفَل بن حارث بن عبدالمطلب و زمانی عَتّاب بن اُسید بر مکه حکومت کردند. | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۴: | ||
در زمان خلفا برخی از مهم‌ترین والیان مکه عبارت بودند از: | در زمان خلفا برخی از مهم‌ترین والیان مکه عبارت بودند از: | ||
نافع بن | * نافع بن عبدالحارث؛ | ||
* عبدالله بن ابزی؛ | |||
عبدالله بن | * خالد بن عاص مخزومی؛ | ||
* عبدالله بن خالد بن اسید اموی. | |||
خالد بن عاص | |||
عبدالله بن خالد بن اسید اموی | |||
در زمان امام علی نخستین حاکم مکه ابوقتاده انصاری و دومین آنها قُثم بن عباس و سپس معبد بن عباس بود. آخرین حاکم این شهر از سوی امام علی و امام حسن جارة بن قدامه بود. | در زمان امام علی نخستین حاکم مکه ابوقتاده انصاری و دومین آنها قُثم بن عباس و سپس معبد بن عباس بود. آخرین حاکم این شهر از سوی امام علی و امام حسن جارة بن قدامه بود. | ||
=== | ===در دوره امویان=== | ||
{{همچنین ببینید|امرای مکه#امارت مکه در دوره امویان}} | {{همچنین ببینید|امرای مکه#امارت مکه در دوره امویان}} | ||
در دوره امویان امرای تعیین شده برای مکه بیشتر از خاندان بنی امیه بودند. | در دوره امویان امرای تعیین شده برای مکه بیشتر از خاندان بنی امیه بودند. | ||
==== '''عبدالله بن زبیر''' | ==== '''عبدالله بن زبیر'''==== | ||
در زمان یزید بن ابی سفیان، عبدالله بن زبیر در سال ۶۲ بر مکه حکومت یافت و تا سال ۷۳ بر این شهر غلبه داشت. او این شهر را مرکز خلافت خود قرار داد که بر سراسر حجاز و عراق گسترش یافت.<br />در زمان عبدالملک بن مروان، او سپاهیانی برای شکست عبدالله بن زبیر به مکه فرستاد. فرماندهی این سپاه را حجاج بن یوسف ثقفی بر عهده داشت که در سال ۷۳ بر مکه چیره شد و تا سال ۷۵ از سوی خلیفه اموی والی مکه بود. | در زمان یزید بن ابی سفیان، عبدالله بن زبیر در سال ۶۲ بر مکه حکومت یافت و تا سال ۷۳ بر این شهر غلبه داشت. او این شهر را مرکز خلافت خود قرار داد که بر سراسر حجاز و عراق گسترش یافت.<br />در زمان عبدالملک بن مروان، او سپاهیانی برای شکست عبدالله بن زبیر به مکه فرستاد. فرماندهی این سپاه را حجاج بن یوسف ثقفی بر عهده داشت که در سال ۷۳ بر مکه چیره شد و تا سال ۷۵ از سوی خلیفه اموی والی مکه بود. | ||
=== | ===در عصر عباسی=== | ||
در عصر عباسیان، امیر مکه که از نظر مذهبی اهمیت زیادی داشت، از خویشاوندان خلیفه انتخاب می‌شد. | در عصر عباسیان، امیر مکه که از نظر مذهبی اهمیت زیادی داشت، از خویشاوندان خلیفه انتخاب می‌شد. | ||
| خط ۵۳: | خط ۴۸: | ||
==جایگاه‌ها و بناهای مذهبی مکه== | ==جایگاه‌ها و بناهای مذهبی مکه== | ||
شهر مکه دارای مکان‌ها و بناهای مذهبی گوناگونی است که برخی از آنها چنین‌اند: | |||
===کعبه=== | ===کعبه=== | ||
| خط ۶۳: | خط ۵۹: | ||
افزون بر مسجد‌هایی که در زمان پیامبر اسلام ساخته شد، هر جا از جمله خانه‌هایی که رسول خدا در آنها نماز گزارده بود محلی متبرک شناخته شد و بسیاری از آنها تبدیل به مسجد شد. | افزون بر مسجد‌هایی که در زمان پیامبر اسلام ساخته شد، هر جا از جمله خانه‌هایی که رسول خدا در آنها نماز گزارده بود محلی متبرک شناخته شد و بسیاری از آنها تبدیل به مسجد شد. | ||
از جمله مساجد مکه که به این ترتیب شکل گرفت | از جمله مساجد مکه که به این ترتیب شکل گرفت که برخی از آنها چنین‌اند: | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* [[مسجد الجن]] | * [[مسجد الجن]] | ||