Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۹۱۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
ادنی الحل در مبحث [[حج]] منابع فقهی، به منزله یکی از [[میقات|مواقیت]] [[احرام]] (میقات‌ها یا مکان‌هایی که احرام‌گزاران باید از آن‌جا محرم شوند) در برخی موارد خاص یا اضطراری است که مهم‌ترین مصادیق آن عبارتند از: | ادنی الحل در مبحث [[حج]] منابع فقهی، به منزله یکی از [[میقات|مواقیت]] [[احرام]] (میقات‌ها یا مکان‌هایی که احرام‌گزاران باید از آن‌جا محرم شوند) در برخی موارد خاص یا اضطراری است که مهم‌ترین مصادیق آن عبارتند از: | ||
'''۱.''' میقات [[عمره مفرده]] برای ساکنانِ [[مکه]]: به نظر فقیهان [[امامیه|امامی]]<ref>الخلاف، ج2، ص281؛ الکافی فی الفقه، ص202؛ تحریر الاحکام، ج1، ص563.</ref> و برخی از [[اهل سنت]]<ref>فتح العزیز، ج7، ص97؛ عمدة القاری، ج9، ص131؛ نیل الاوطار، ج5، ص23.</ref> میقات ساکنان مکه، خواه مردم مکه و خواه مسافران مقیم، در عمره مفرده و نیز عمره پس از [[حج قران|حج قِران]] و [[حج افراد|اِفراد]]، ادنی الحل است. پشتوانه فقیهان [[شیعه]]، حدیث‌های نقل شده<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص450-451.</ref> از [[امامان(ع)]] درباره عمره [[پیامبر اکرم(ص)]] است که از مکان‌هایی جز میقات‌های پنج‌گانه [[حج تمتع]] محرم شدند؛ از جمله [[جِعرانه]] در شمال شرقی مکه؛ و نیز حدیث‌هایی<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص454.</ref> چون [[روایت]] [[عمر بن زید]] که میقات‌های احرام را برای عمره مکیان، جعرانه و [[حدیبیه]] در شمال غربی مکه دانسته و با تعبیر «و ما أشْبَهَهُما» آن را به همه مناطق ادنی الحل گسترش داده است.<ref>مستند الشیعه، ج11، ص189-190؛ الحدائق، ج14، ص455.</ref> فقیهان اهل سنت نیز به حدیث‌هایی استناد کرده‌اند که مفاد آن‌ها گزارش عمره‌های [[پیامبر(ص)]] و دستور ایشان به [[عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر]] برای مُحرم کردن [[عایشه]] از [[تنعیم]] در شمال مکه است.<ref>صحیح البخاری، ج4، ص14؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص997، 999؛ المغنی، ج3، ص210.</ref> | ==== '''۱.''' میقات [[عمره مفرده]] برای ساکنانِ [[مکه]]: ==== | ||
به نظر فقیهان [[امامیه|امامی]]<ref>الخلاف، ج2، ص281؛ الکافی فی الفقه، ص202؛ تحریر الاحکام، ج1، ص563.</ref> و برخی از [[اهل سنت]]<ref>فتح العزیز، ج7، ص97؛ عمدة القاری، ج9، ص131؛ نیل الاوطار، ج5، ص23.</ref> میقات ساکنان مکه، خواه مردم مکه و خواه مسافران مقیم، در عمره مفرده و نیز عمره پس از [[حج قران|حج قِران]] و [[حج افراد|اِفراد]]، ادنی الحل است. پشتوانه فقیهان [[شیعه]]، حدیث‌های نقل شده<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص450-451.</ref> از [[امامان(ع)]] درباره عمره [[پیامبر اکرم(ص)]] است که از مکان‌هایی جز میقات‌های پنج‌گانه [[حج تمتع]] محرم شدند؛ از جمله [[جِعرانه]] در شمال شرقی مکه؛ و نیز حدیث‌هایی<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص454.</ref> چون [[روایت]] [[عمر بن زید]] که میقات‌های احرام را برای عمره مکیان، جعرانه و [[حدیبیه]] در شمال غربی مکه دانسته و با تعبیر «و ما أشْبَهَهُما» آن را به همه مناطق ادنی الحل گسترش داده است.<ref>مستند الشیعه، ج11، ص189-190؛ الحدائق، ج14، ص455.</ref> فقیهان اهل سنت نیز به حدیث‌هایی استناد کرده‌اند که مفاد آن‌ها گزارش عمره‌های [[پیامبر(ص)]] و دستور ایشان به [[عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر]] برای مُحرم کردن [[عایشه]] از [[تنعیم]] در شمال مکه است.<ref>صحیح البخاری، ج4، ص14؛ سنن ابن ماجه، ج2، ص997، 999؛ المغنی، ج3، ص210.</ref> | |||
فقیهان شیعه<ref>تحریر الاحکام، ج1، ص562-563؛ الدروس، ج1، ص338.</ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج7، ص204.</ref> به پشتوانه این روایات، به ویژه حدیث‌های گزارش دهنده از سیره نبوی، محرم شدن عمره‌گزار مقیم مکه را از یکی از سه مکان یاد شده در این حدیث‌ها (<small>تنعیم، جعرانه و حدیبیه</small>) [[مستحب]] شمرده‌اند. بیشتر فقیهان شیعه<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص194-195؛ الدروس، ج1، ص338؛ قس: جواهر الکلام، ج18، ص119.</ref> و برخی از اهل سنت<ref>المجموع، ج7، ص204-205.</ref> جعرانه را از آن رو که میقات شخص پیامبر(ص) بوده، بر تنعیم ترجیح داده و برخی دیگر از اهل سنت<ref>الفقه الاسلامی، ج3، ص453.</ref> تنعیم را از آن‌جا که نزدیک‌ترین منطقه حل به مکه است، برتر دانسته‌اند. اندکی از آن‌ها نیز حدیبیه را ترجیح داده<ref>نک: المجموع، ج7، ص205.</ref> و شماری دیگر از فقیهان هیچ تمایزی میان آن‌ها برنشمرده‌اند.<ref>شرح معانی الآثار، ج2، ص241؛ عمدة القاری، ج10، ص120.</ref> | فقیهان شیعه<ref>تحریر الاحکام، ج1، ص562-563؛ الدروس، ج1، ص338.</ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج7، ص204.</ref> به پشتوانه این روایات، به ویژه حدیث‌های گزارش دهنده از سیره نبوی، محرم شدن عمره‌گزار مقیم مکه را از یکی از سه مکان یاد شده در این حدیث‌ها (<small>تنعیم، جعرانه و حدیبیه</small>) [[مستحب]] شمرده‌اند. بیشتر فقیهان شیعه<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص194-195؛ الدروس، ج1، ص338؛ قس: جواهر الکلام، ج18، ص119.</ref> و برخی از اهل سنت<ref>المجموع، ج7، ص204-205.</ref> جعرانه را از آن رو که میقات شخص پیامبر(ص) بوده، بر تنعیم ترجیح داده و برخی دیگر از اهل سنت<ref>الفقه الاسلامی، ج3، ص453.</ref> تنعیم را از آن‌جا که نزدیک‌ترین منطقه حل به مکه است، برتر دانسته‌اند. اندکی از آن‌ها نیز حدیبیه را ترجیح داده<ref>نک: المجموع، ج7، ص205.</ref> و شماری دیگر از فقیهان هیچ تمایزی میان آن‌ها برنشمرده‌اند.<ref>شرح معانی الآثار، ج2، ص241؛ عمدة القاری، ج10، ص120.</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۱: | ||
کسی که از ادنی الحل محرم می‌شود، مستحب است تا لحظه دیدن بیت الله الحرام، گفتن [[تلبیه]] (<small>لبیک اللهم لبیک...</small> ) را ادامه دهد.<ref>المغنی، ج3، ص418.</ref> | کسی که از ادنی الحل محرم می‌شود، مستحب است تا لحظه دیدن بیت الله الحرام، گفتن [[تلبیه]] (<small>لبیک اللهم لبیک...</small> ) را ادامه دهد.<ref>المغنی، ج3، ص418.</ref> | ||
'''۲.''' میقات مجاوران در مکه که مشمول حکم آفاقی هستند و هنوز حکم اهل مکه را نیافته‌اند | ==== '''۲.''' میقات مجاوران در مکه که مشمول حکم آفاقی هستند و هنوز حکم اهل مکه را نیافته‌اند ==== | ||
به نظر فقیهان امامی<ref>نک: المقنعه، ص396؛ الحدائق، ج14، ص412-413.</ref>، فرد مقیم در مکه که پیشتر [[حج تمتع]] بر او واجب شده، قطعاً باید برای احرام عمره تمتع از مکه بیرون شود. برخی فقیهان<ref>التهذیب، طوسی، ج5، ص35؛ الحدائق، ج14، ص412، 414.</ref> به پشتوانه [[حدیث|حدیث‌هایی]] از جمله روایت‌های [[حلبی]] و [[حماد]] از [[امام صادق(ع)]] بر آنند که میقات این‌گونه اشخاص، ادنی الحل است. فقیهان دیگر میقات اصلی آنان را میقات سرزمین خود و در صورت وجود عذر و اضطرار، میقات آن‌ها را ادنی الحل دانسته‌اند.<ref>المعتبر، ج2، ص799؛ مستند الشیعه، ج13، ص114.</ref> برخی دیگر به دلیل وجود حدیث‌های گوناگون در این زمینه، به تخییر میان میقات بودن ادنی الحل و یکی از میقات‌های پنج‌گانه قائل شده‌اند.<ref>نک: المعتمد، ج2، ص218-222.</ref> | |||
'''۳.''' میقات اضطراری برای کسانی که به سبب وجود مانع، فراموشی یا جهل، از میقات‌ها گذشته باشند: به نظر مشهور فقیهان امامی<ref>شرائع الاسلام، ج1، ص178؛ تحریر الاحکام، ج1، ص565.</ref> به پشتوانه حدیث‌هایی<ref>نک: وسائل الشیعه، ج11، ص328-331.</ref>، کسانی که به سبب وجود عذر مانند مانع خارجی، فراموشی و جهل بدون احرام برای عمره تمتع از میقات خود بگذرند، لازم است در نخستین فرصت به میقات مزبور بازگردند و از آن‌جا محرم شوند. اگر بازگشتن به میقات به علت تنگی وقت یا سبب‌های دیگر ممکن نباشد، اینان باید به ادنی الحل بروند و از آن‌جا محرم گردند.<ref>نک: الدروس، ج1، ص341؛ مجمع الفائده، ج6، ص171.</ref> به این دلیل و نیز به پشتوانه حدیث‌های خاص<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص329-330.</ref> میقاتِ اضطراری بانوانی که به گمان جایز نبودن [[احرام]] برای آنان به سبب [[حیض]]، بدون احرام وارد مکه شوند، نیز ادنی الحل است، مشروط بر آن که نتوانند از میقات اصلی محرم شوند.<ref>شرائع الاسلام، ج1، ص187؛ الدروس، ج1، ص349.</ref> حتی برخی فقیهان<ref>العروة الوثقی، ج4، ص649.</ref> در صورت عبور عمدی شخص از میقات‌های پنج‌گانه بدون احرام در عمره مفرده، [[میقات]] وی را ادنی الحل دانسته‌اند. | ==== '''۳.''' میقات اضطراری برای کسانی که به سبب وجود مانع، فراموشی یا جهل، از میقات‌ها گذشته باشند: ==== | ||
به نظر مشهور فقیهان امامی<ref>شرائع الاسلام، ج1، ص178؛ تحریر الاحکام، ج1، ص565.</ref> به پشتوانه حدیث‌هایی<ref>نک: وسائل الشیعه، ج11، ص328-331.</ref>، کسانی که به سبب وجود عذر مانند مانع خارجی، فراموشی و جهل بدون احرام برای عمره تمتع از میقات خود بگذرند، لازم است در نخستین فرصت به میقات مزبور بازگردند و از آن‌جا محرم شوند. اگر بازگشتن به میقات به علت تنگی وقت یا سبب‌های دیگر ممکن نباشد، اینان باید به ادنی الحل بروند و از آن‌جا محرم گردند.<ref>نک: الدروس، ج1، ص341؛ مجمع الفائده، ج6، ص171.</ref> به این دلیل و نیز به پشتوانه حدیث‌های خاص<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص329-330.</ref> میقاتِ اضطراری بانوانی که به گمان جایز نبودن [[احرام]] برای آنان به سبب [[حیض]]، بدون احرام وارد مکه شوند، نیز ادنی الحل است، مشروط بر آن که نتوانند از میقات اصلی محرم شوند.<ref>شرائع الاسلام، ج1، ص187؛ الدروس، ج1، ص349.</ref> حتی برخی فقیهان<ref>العروة الوثقی، ج4، ص649.</ref> در صورت عبور عمدی شخص از میقات‌های پنج‌گانه بدون احرام در عمره مفرده، [[میقات]] وی را ادنی الحل دانسته‌اند. | |||
'''۴.''' میقات کسانی که از میقات‌های اصلی یا هم‌راستای آن‌ها عبور نکنند | ==== '''۴.''' میقات کسانی که از میقات‌های اصلی یا هم‌راستای آن‌ها عبور نکنند ==== | ||
به نظر برخی فقیهان [[امامیه|امامی]]، میقات حج‌گزارانی که از یکی از میقات‌های سفارش شده یا هم‌راستای آن‌ها عبور نکنند، ادنی الحل است.<ref>تحریر الاحکام، ج1، ص565؛ مجمع الفائده، ج6، ص186.</ref> پشتوانه این حکم، ادله‌ای چون اصل برائت از تکلیف زاید به ضمیمه [[حرام|حرمت]] ورود به حرم بدون احرام و نیز این نکته است که ادنی الحل میقاتی اضطراری است.<ref>نک: ایضاح الفوائد، ج1، ص284؛ مدارک الاحکام، ج7، ص224.</ref> | |||
افزون بر موارد یاد شده، اندکی از فقیهان امامی گاه ادنی الحل را میقات اضطراری دانسته‌اند؛ از جمله برای کسانی که منزل آن‌ها میان [[حرم مکی|منطقه حرم]] و میقات‌های اصلی جای دارد<ref>مسالک الافهام، ج2، ص202؛ مجمع الفائده، ج7، ص391.</ref>، کسی که به نیابت از میت در حالت اضطرار و تنگی وقت [[ح]]ج به جا آورد<ref>مجمع الفائده، ج6، ص80-81.</ref> و تازه [[مسلمان|مسلمانی]] که محرم شدنش از میقات سرزمین خود ناممکن باشد.<ref>مجمع الفائده، ج6، ص96-97.</ref> | افزون بر موارد یاد شده، اندکی از فقیهان امامی گاه ادنی الحل را میقات اضطراری دانسته‌اند؛ از جمله برای کسانی که منزل آن‌ها میان [[حرم مکی|منطقه حرم]] و میقات‌های اصلی جای دارد<ref>مسالک الافهام، ج2، ص202؛ مجمع الفائده، ج7، ص391.</ref>، کسی که به نیابت از میت در حالت اضطرار و تنگی وقت [[ح]]ج به جا آورد<ref>مجمع الفائده، ج6، ص80-81.</ref> و تازه [[مسلمان|مسلمانی]] که محرم شدنش از میقات سرزمین خود ناممکن باشد.<ref>مجمع الفائده، ج6، ص96-97.</ref> | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۴: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
* | |||
* | |||
==منابع== | ==منابع== | ||