Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۹۱۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== بازگشت کاروان اهل بیت به مدینه == | == بازگشت کاروان اهل بیت به مدینه == | ||
همچنین این روز یعنی روز ۲۰ صفر سال ۶۱، روز بازگشت کاروان اهل بیت از شام به مدینه دانسته شده است.<ref>مسار الشیعه فی مختصر تواریخ، ص ۴۶</ref> | همچنین این روز یعنی روز ۲۰ صفر سال ۶۱، روز بازگشت کاروان اهل بیت از شام به مدینه دانسته شده است. از جمله شیخ مفید و شیخ طوسی به «رجوع» کاروان اهل بیت به مدینه در این روز اشاره کرده اند. <ref>مسار الشیعه فی مختصر تواریخ، ص ۴۶</ref> با توجه به اینکه رسیدن کاروان کربلا به مدینه در عرض چهل روز از واقعه عاشورا ممکن نبوده است این احتمال مطرح شده که مقصود از این عبارت آغاز سفر بازگشت از شام بوده است و نه رسیدن کاروان به مدینه.<ref>کوثر اربعین در اندیشه و آثار آیت الله جوادی آملی، ص ۱۱۳</ref> | ||
==بازگشت کاروان اهل بیت به کربلا== | ==بازگشت کاروان اهل بیت به کربلا== | ||
گزارش دیگری که نزد شیعیان مشهور است، حاکی از آن است که در روز بیستم صفر سال ۶۱ یعنی چهل روز بعد از شهادت امام حسین(ع)، کاروان اسرای اهل بیت که از شام به سوی مدینه می‌رفت، به کربلا رسید و قبر امام حسین را زیارت کرد. | گزارش دیگری که نزد شیعیان مشهور است، حاکی از آن است که در روز بیستم صفر سال ۶۱ یعنی چهل روز بعد از شهادت امام حسین(ع)، کاروان اسرای اهل بیت که از شام به سوی مدینه می‌رفت، به کربلا رسید و قبر امام حسین را زیارت کرد. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۵: | ||
برخی دیگر از جمله علامه مجلسی<ref>بحار الانوار، ج۹۸، ص ۳۳۴-۳۳۶</ref>، شیخ عباس قمی<ref>منتهی الآمال، ص ۱۰۱۳-۱۰۱۵</ref>، محمد ابراهیم آیتی<ref>بررسی تاریخ عاشورا، ص ۱۳۹-۱۴۱</ref> و مرتضی مطهری<ref>مجموعه آثار، ج ۱۷، ص ۵۷۶</ref> در صحت چنین گزارشی تردید کرده‌اند. این نویسندگان یا اصل بازگشت کاروان و زیارت اهل بیت از قبر امام را انکار کرده اند یا زمان آن را زمانی غیر از اربعین سال نخست شهادت امام حسین دانسته اند. | برخی دیگر از جمله علامه مجلسی<ref>بحار الانوار، ج۹۸، ص ۳۳۴-۳۳۶</ref>، شیخ عباس قمی<ref>منتهی الآمال، ص ۱۰۱۳-۱۰۱۵</ref>، محمد ابراهیم آیتی<ref>بررسی تاریخ عاشورا، ص ۱۳۹-۱۴۱</ref> و مرتضی مطهری<ref>مجموعه آثار، ج ۱۷، ص ۵۷۶</ref> در صحت چنین گزارشی تردید کرده‌اند. این نویسندگان یا اصل بازگشت کاروان و زیارت اهل بیت از قبر امام را انکار کرده اند یا زمان آن را زمانی غیر از اربعین سال نخست شهادت امام حسین دانسته اند. | ||
مهم‌ترین نقدها به گزارش بازگشت کاروان اهل بیت به کربلا را، محدث نوری در کتاب [[لولو و مرجان]] مطرح کرده است. | مهم‌ترین نقدها به گزارش بازگشت کاروان اهل بیت به کربلا را، محدث نوری در کتاب [[لولو و مرجان]] مطرح کرده است. در برخی پژوهش‌های جدیدتر نیز بازگشت اسرا به کربلا در روز اربعین ناممکن دانسته شده است.<ref>تحقیقی درباره اربعین حسینی، تاریخ در آیینه پژوهش، شماره ۶</ref>مهم‌ترین انتقادی که درباره بازگشت کاروان اهل بیت به کربلا در نخستین اربعین مطرح شده است، امکان نداشتن پیمودن مسیر کوفه تا شام و بازگشت به کربلا در مدت ۴۰ روز است. سکوت منابع معتبر تاریخی از دیگر دلایل تضعیف گزارش بازگشت کاروان اسرای کربلا از شام به کربلا در اربعین دانسته شده است.<ref>تاملی در نهضت عاشورا، ص ۲۱۶؛تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ص ۲۶۵</ref> | ||
در برخی پژوهش‌های جدیدتر نیز بازگشت اسرا به کربلا در روز اربعین ناممکن دانسته شده است.<ref>تحقیقی درباره اربعین حسینی، تاریخ در آیینه پژوهش، شماره ۶</ref>مهم‌ترین انتقادی که درباره بازگشت کاروان اهل بیت به کربلا در نخستین اربعین مطرح شده است، امکان نداشتن پیمودن مسیر کوفه تا شام و بازگشت به کربلا در مدت ۴۰ روز است. | |||
سکوت منابع معتبر تاریخی از دیگر دلایل تضعیف گزارش بازگشت کاروان اسرای کربلا از شام به کربلا در اربعین دانسته شده است.<ref>تاملی در نهضت عاشورا، ص ۲۱۶؛تصحیح و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ص ۲۶۵</ref> | |||
====موافقان بازگشت اسرا به کربلا==== | ====موافقان بازگشت اسرا به کربلا==== | ||
مهم‌ترین پژوهش در اثبات امکان حضور کاروان در کربلا در روز اربعین، کتاب [[تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء (کتاب)|تحقیق درباره اول اربعین حضرت سید‌الشهدا]] نوشته سید محمد علی قاضی طباطبایی (م۱۳۵۸ش.) است. | مهم‌ترین پژوهش در اثبات امکان حضور کاروان در کربلا در روز اربعین، کتاب [[تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء (کتاب)|تحقیق درباره اول اربعین حضرت سید‌الشهدا]] نوشته سید محمد علی قاضی طباطبایی (م۱۳۵۸ش.) است. | ||
آثار جدیدتر نیز تحت تاثیر این کتاب بازگشت تاریخی کاروان اهل بیت به کربلا در اربعین را پذیرفته اند.<ref>از جمله محمد فاضل در تحلیل تاریخی اربعین نظریات قاضی طباطبایی را خلاصه کرده است</ref> همچنین مقالاتی نوشته شده که با بررسی بیشتر شواهد تاریخی در جهت تایید امکان بازگشت حرم امام حسین(ع) به کربلا در اربعین استدلال کرده‌اند.<ref>برای نمونه: زمان ورود کاروان حسینی به کربلا.</ref> | برخی آثار جدیدتر نیز تحت تاثیر این کتاب بازگشت تاریخی کاروان اهل بیت به کربلا در اربعین را پذیرفته اند.<ref>از جمله محمد فاضل در تحلیل تاریخی اربعین نظریات قاضی طباطبایی را خلاصه کرده است</ref> همچنین مقالاتی نوشته شده که با بررسی بیشتر شواهد تاریخی در جهت تایید امکان بازگشت حرم امام حسین(ع) به کربلا در اربعین استدلال کرده‌اند.<ref>برای نمونه: زمان ورود کاروان حسینی به کربلا.</ref> | ||
== روز بازگشت سَر == | == روز بازگشت سَر == | ||
از نام های روز اربعین، روز «مَرَدّ الرَّأس» به معنای بازگشت سر است.<ref>فرهنگ سوگ شیعی، ص ۹۹</ref> بر اساس برخی گزارش‌ها سر مطهر امام حسین(ع) که روز عاشورا از بدن آن حضرت جدا شده بود، همراه با کاروان اسرای کربلا در این روز به [[کربلا]] بازگشت و همراه پیکر آن حضرت به خاک سپرده شد.<ref>تصحیح و منبع شناسی کتاب الملهوف، ص ۲۶۴</ref> این واقعه نیز از علت‌های بزرگداشت روز اربعین و استحباب زیارت این روز دانسته شده است. هر چند | از نام های روز اربعین، روز «مَرَدّ الرَّأس» به معنای بازگشت سر است.<ref>فرهنگ سوگ شیعی، ص ۹۹</ref> بر اساس برخی گزارش‌ها سر مطهر امام حسین(ع) که روز عاشورا از بدن آن حضرت جدا شده بود، همراه با کاروان اسرای کربلا در این روز به [[کربلا]] بازگشت و همراه پیکر آن حضرت به خاک سپرده شد.<ref>تصحیح و منبع شناسی کتاب الملهوف، ص ۲۶۴</ref> این واقعه نیز از علت‌های بزرگداشت روز اربعین و استحباب زیارت در این روز دانسته شده است. هر چند همان‌طور که گفته شد بازگشت کاروان به کربلا در اربعین مورد پذیرش برخی از علما و پژوهشگران نیست.<ref>بحار الانوار، ج۹۸، ۳۳۴</ref><ref>کوثر اربعین در اندیشه و آثار آیت الله جوادی آملی، ص ۱۱۲-۱۱۳</ref><ref>تصحیحی و منبع‌شناسی کتاب الملهوف، ص ۲۶۴-۲۶۵</ref> | ||
==مستحب بودن زیارت اربعین== | ==مستحب بودن زیارت اربعین== | ||
مشهور بین شیعیان<ref>علامه مجلسی به این شهرت اشاره کرده است، بحار الانوار ج۹۸، ص ۳۳۴</ref> و نیز تصریح برخی از علمای شیعه مانند شیخ طوسی<ref name=":0">مصباح المتهجد، ج۲، ص ۷۸۷</ref> بر مستحب بودن زیارت اربعین است. برای اثبات مستحب بودن زیارت اربعین به دلایلی | مشهور بین شیعیان<ref>علامه مجلسی به این شهرت اشاره کرده است، بحار الانوار ج۹۸، ص ۳۳۴</ref> و نیز تصریح برخی از علمای شیعه مانند شیخ طوسی<ref name=":0">مصباح المتهجد، ج۲، ص ۷۸۷</ref> بر مستحب بودن زیارت اربعین است. برای اثبات مستحب بودن زیارت اربعین به دلایلی مختلف استناد شده است، از جمله روایت امام حسن عسکری(ع). این روایت از دیدگاه فقهی، به دلیل مرسل بودن، ضعیف است اما گاه در رفع ضعف آن به شواهدی مانند شهرت روایت یا قاعده تسماح در ادله سنن استناد شده است.<ref>در این باره نک:زیارت اربعین از دیدگاه فقه، ص ۱۰ و ۱۱ </ref> | ||
شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه با استناد به روایت امام حسن عسکری(ع) و نیز زیارتنامه منقول از امام صادق(ع)، رای به استحباب موکد زیارت اربعین داده است. <ref>وسائل الشیعه، ج۱۴، ص ۴۷۸</ref> {{یادداشت| شیخ حر عاملی عنوان باب را چنین گذاشته است: باب تاکد استحباب زیارة الحسین علیه السلام یوم الاربعین من مقتله و هو یوم العشرین من الصفر}} در برابر برخی مانند علامه مجلسی روایات موجود را برای اثبات استحباب زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین کافی ندانسته اند. <ref>از جمله علامه مجلسی در بحارالانوار، ۹۸، ص ۳۳۴</ref> {{یادداشت| علامه مجلسی در این باره می‌نویسد: اعلم انه لیس فی الاخبار ما العلة فی استحباب زیارته صلوات الله علیه فی هذا الیوم}} | شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه با استناد به روایت امام حسن عسکری(ع) و نیز زیارتنامه منقول از امام صادق(ع)، رای به استحباب موکد زیارت اربعین داده است. <ref>وسائل الشیعه، ج۱۴، ص ۴۷۸</ref> {{یادداشت| شیخ حر عاملی عنوان باب را چنین گذاشته است: باب تاکد استحباب زیارة الحسین علیه السلام یوم الاربعین من مقتله و هو یوم العشرین من الصفر}} در برابر برخی مانند علامه مجلسی روایات موجود را برای اثبات استحباب زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین کافی ندانسته اند. <ref>از جمله علامه مجلسی در بحارالانوار، ۹۸، ص ۳۳۴</ref> {{یادداشت| علامه مجلسی در این باره می‌نویسد: اعلم انه لیس فی الاخبار ما العلة فی استحباب زیارته صلوات الله علیه فی هذا الیوم}} | ||
| خط ۶۰: | خط ۵۲: | ||
شیخ طوسی در مصباح المتهجد افزون بر نقل روایت امام حسن عسکری(ع)، به گزارش تاریخی زیارت جابر بن عبدالله و بازگشت کاروان اهل بیت به مدینه اشاره کرده است.<ref name=":0" /> | شیخ طوسی در مصباح المتهجد افزون بر نقل روایت امام حسن عسکری(ع)، به گزارش تاریخی زیارت جابر بن عبدالله و بازگشت کاروان اهل بیت به مدینه اشاره کرده است.<ref name=":0" /> | ||
به گفته علامه مجلسی، دلیل مشهور بین شیعیان برای استحباب زیارت امام حسین در بیستم صفر، بازگشت اهل بیت امام در این روز به کربلا و الحاق سر شهدا به پیکر آنها به دست علی بن الحسین است. مجلسی که خود بازگشت کاروان به کربلا در روز بیست صفر را | به گفته علامه مجلسی، دلیل مشهور بین شیعیان برای استحباب زیارت امام حسین در بیستم صفر، بازگشت اهل بیت امام در این روز به کربلا و الحاق سر شهدا به پیکر آنها به دست علی بن الحسین(ع) است. مجلسی که خود بازگشت کاروان به کربلا در روز بیست صفر را «مستبعد» (دور از ذهن) می داند ادامه می‌دهد که شاید پیروی از عمل جابر بن عبدالله که در این روز قبر امام را زیارت کرد یا شاید آزادی اهل بیت در این روز از حبس و قید در شام دلیل مستحب دانستن این روز توسط شیعیان باشد.<ref>بحارالانوار، ج۹۸، ص 334</ref> | ||
در پژوهش‌های و آرای فقهی معاصر بر استحباب زیارت اربعین بر پایه تعظیم شعائر استدلال شده است. | در پژوهش‌های و آرای فقهی معاصر بر استحباب زیارت اربعین بر پایه تعظیم شعائر استدلال شده است. | ||