سفرنامه ابن جبیر: تفاوت میان نسخه‌ها

از زمان نگارش سفرنامه ابن جبير، اين اثر همواره ماخذ بسياري از نويسندگان و آثار تاريخي و جغرافيايي، گاه با ذکر و گاه بدون ذکر ماخذ، بوده است. محمد بن عبدالله معروف به ابن بطوطه(م.779ق. 1369.) يا درست­تر: ابن جزي راوي او، در سفرنامۀ مشهور تحفة النظار، ضمن اقتباس بسيار از ابن جبير، اعتراف کرده است که برخي توصيفات ابن جبير چنان است که بهتر از آن نتوان آورد.<nowiki><ref>. رحله ابن بطوطه، ج1، ص85، 88، 272.</ref></nowiki> اقتباسهاي نويسنده تحفه النظار از ابن جبير به ويژه از مباحث مدينه به بعد آشکار است و نويسنده حتي در تغيير عبارات نيز سعي چنداني نکرده و تنها به تلخيص و افزودن اطلاعات زمان خود از قبيل نام حاکمان پرداخته است. ابوالبقاء خالد بن عيسي بَلوي (م. پس از 767ق.) در سفرنامه تاج المفرق في تَحليۀ علماء المَشرق ابومحمد عبدري (م.)، در سفرنامه­اش به لحاظ روش و نثر مسجّع و هنري<nowiki><ref>. تاريخ نوشته­های جغرافيايی، ص288.</ref></nowiki> و هم در گزارش­ها و اشعار،<nowiki><ref>. نک: رحله العبدری، ج1، ص218، 222، 319.</ref></nowiki> مقري در نفح الطيب،<nowiki><ref>. نفح الطيب، ج3، ص17، 21.</ref></nowiki> فاسي در شفاء الغرام،<nowiki><ref>. شفا الغرام، ج1، ص119، 150، 152.</ref></nowiki> محمد بن عبد المنعم الحميري در الروض المعطار في خبر الاقطار<nowiki><ref>. نک. الروض المعطار، ص197،199.</ref></nowiki> و جز او از سفرنامه ابن جبير استفاده کرده است.

سفرنامه با گزارش حرکت ابن جبير و احمد بن حسّان پزشک و همسفر او روز هشتم شوال 578 قمري از غرناطه آغاز مي­شود. آنان يک هفته بعد به سِبته (اسپانيايي: Ceuta شهري در اسپانياي فعلي و جنوب جبل الطارق) مي­رسند و با يک کشتي رومي به قصد اسنکدريه حرکت مي­کنند. (ص7-8) و در سردانيه ، اقريطش (Karn riti)؛ کرت و سرانجام اسکندريه توقف مي­کنند (ص8-14) نخستين گزارش اسکندريه، حاکي از رفتار تند و اهانت آميز ماموران گمرک اسکندريه با مسافران است. ماموران از آنان مي­خواهند که زکات اموال همراه خود را بپردازند در حالي که جز توشه سفر حج هيچ همراه نداشته­اند. برخي از آنان را بارها زير بازجويي­هاي سخت مي­گيرند و سوگند مي­دهند که مالي را مخفي نکرده­اند. (ص13-14، 17، 39)