امهات المؤمنین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
امهات المؤمنین (مادران مسلمانان) لقبی است که بر اساس آیه ششم [[سوره احزاب]] به همسران [[پیامبر اسلام]] داده شده است.اعطای این لقب به معنای احترام همسران [[پیامبراسلام|پیامبر]](ص) و حرام بودن ازدواج با آنان است. بنابر آیات قرآنی، همسران پیامبر ملزم به رعایت برخی احکام ویژه بودند مثل: دو برابر بودن کیفر گناهان و همچنین پاداش اعمال نیکشان، وجوب پرده‌نشینی و بیرون نشدن از خانه، مگر برای کارهای لازم و یا داشتن حجاب ویژه یا حرمت ازدواج آنان در پی وفات [[پیامبراسلام|پیامبر]] گرامی(ص) و ... . [[پيامبراسلام|پيامبر]] گرامي(ص) تا 25 سالگي ازدواج نكرد و از 25 تا 50 سالگي، تنها همسر ايشان [[خديجه]] بود. ديگر همسران ايشان تنها در دوره تشكيل [[حكومت اسلامي]] در [[مدينه]]، برپايه ضرورت‌هاي سياسي و اجتماعي، به ازدواج ايشان درآمدند. ازدواج پيامبر با 11 زن، مسلّم است و درباره ازدواج ایشان با برخی دیگر از زنان اختلاف وجود دارد. [[پیامبراسلام|پیامبر گرامی]](ص) برای احیای حقوق زنان، شمار همسران دائم مرد را در جامعه اسلامی محدود کرد و با وجود مجاز شمردن ازدواج موقت، خود ازدواج دائم را برگزید. دوران چند همسری [[پیامبراسلام|پیامبر]] گرامی(ص) تنها در دهه پایانی عمر ایشان و دوران [[حکومت اسلامی]] در [[مدینه]] است. برخی اختلافات و کشمکش ها بین همسران | امهات المؤمنین (مادران مسلمانان) لقبی است که بر اساس آیه ششم [[سوره احزاب]] به همسران [[پیامبر اسلام]] داده شده است.اعطای این لقب به معنای احترام همسران [[پیامبراسلام|پیامبر]](ص) و حرام بودن ازدواج با آنان است. بنابر آیات قرآنی، همسران پیامبر ملزم به رعایت برخی احکام ویژه بودند مثل: دو برابر بودن کیفر گناهان و همچنین پاداش اعمال نیکشان، وجوب پرده‌نشینی و بیرون نشدن از خانه، مگر برای کارهای لازم و یا داشتن حجاب ویژه یا حرمت ازدواج آنان در پی وفات [[پیامبراسلام|پیامبر]] گرامی(ص) و ... . [[پيامبراسلام|پيامبر]] گرامي(ص) تا 25 سالگي ازدواج نكرد و از 25 تا 50 سالگي، تنها همسر ايشان [[خديجه]] بود. ديگر همسران ايشان تنها در دوره تشكيل [[حكومت اسلامي]] در [[مدينه]]، برپايه ضرورت‌هاي سياسي و اجتماعي، به ازدواج ايشان درآمدند. ازدواج پيامبر با 11 زن، مسلّم است و درباره ازدواج ایشان با برخی دیگر از زنان اختلاف وجود دارد. [[پیامبراسلام|پیامبر گرامی]](ص) برای احیای حقوق زنان، شمار همسران دائم مرد را در جامعه اسلامی محدود کرد و با وجود مجاز شمردن ازدواج موقت، خود ازدواج دائم را برگزید. دوران چند همسری [[پیامبراسلام|پیامبر]] گرامی(ص) تنها در دهه پایانی عمر ایشان و دوران [[حکومت اسلامی]] در [[مدینه]] است. برخی اختلافات و کشمکش ها بین همسران [[پیامبراسلام|پیامبر]]، موجب برخی از وقایع در دوره زندگی آن حضرت شد و در حوادث سیاسی بعد از حیات ایشان نیز تاثیر گذار بود. گفته شده که همسران آن حضرت در دو گروه تقسیم شده بودند: حزب [[ام سلمه]] و حزب [[عایشه دختر ابوبکر|عایشه]]. همسران [[پیامبراسلام|پیامبر]](ص) در [[قبرستان بقیع]] مدفون هستند، غیر از [[حضرت خدیجه (س)|خدیجه(س)]]، [[میمونه دختر حارث|میمونه]] و بنابر روایتی [[ام حبیبه]] که در [[شام]] مدفون است. | ||
==وجه تسمیه== | ==وجه تسمیه== | ||
اُمّهات جمع «اُمّ» به معنای مادران است. «امهات المؤمنین» لقبی است که | اُمّهات جمع «اُمّ» به معنای مادران است. «امهات المؤمنین» لقبی است که خداوند بر پایه آیه 6 [[سوره احزاب|احزاب]] به [[همسران پیامبر]] داده است: ({{قلم رنگ|سبز|النَّبِیُّ اَولی بِالمُؤمِنینَ مِن اَنفُسِهِم وَ اَزواجُهُ اُمَّهاتُهُم}})؛ «[[پیامبر]] در کار [[دین]] و دنیای مؤمنان از آنان درباره خودشان سزاوارتر است و همسران او به منزله مادران ایشانند». | ||
==همسران پیامبر: امهات المومنین== | ==همسران پیامبر: امهات المومنین== | ||
[[حضرت خدیجه|خدیجه]] دختر [[خویلد|خُوَیْلد]]، [[سوده]] دختر [[زمعه|زَمْعه]]، [[عایشه]] دختر [[ابوبکر]]، [[حفصه|حَفْصه]] دختر [[عمر]]، [[ام سلمه|اُم سلمه]] دختر [[ابوامیه|ابواُمَیّه]]، [[ام حبیبه|اُم حبیبه]] دختر [[ابوسفیان]]، [[زینب بنت خزیمه|زینب]] دختر [[خزیمه|خُزَیمَه]]، [[زینب بنت جحش|زینب]] دختر [[جحش|جَحْش]]، [[جویریه|جُوَیْریه]] دختر حارث، [[صفیه]] دختر [[حیی بن اخطب|حُییّ بن اخطب]]، و [[میمونه|مَیمونَه]] دختر حارث، به اجماع مسلمانان صاحبان این لقب یعنی امهات المومنین هستند.<ref>الاستیعاب، ج1، ص46؛ اسد الغابه، ج1، ص40.</ref> | [[حضرت خدیجه|خدیجه]] دختر [[خویلد|خُوَیْلد]]، [[سوده]] دختر [[زمعه|زَمْعه]]، [[عایشه]] دختر [[ابوبکر]]، [[حفصه|حَفْصه]] دختر [[عمر]]، [[ام سلمه|اُم سلمه]] دختر [[ابوامیه|ابواُمَیّه]]، [[ام حبیبه|اُم حبیبه]] دختر [[ابوسفیان]]، [[زینب بنت خزیمه|زینب]] دختر [[خزیمه|خُزَیمَه]]، [[زینب بنت جحش|زینب]] دختر [[جحش|جَحْش]]، [[جویریه|جُوَیْریه]] دختر حارث، [[صفیه]] دختر [[حیی بن اخطب|حُییّ بن اخطب]]، و [[میمونه|مَیمونَه]] دختر حارث، به اجماع مسلمانان صاحبان این لقب یعنی امهات المومنین هستند.<ref>الاستیعاب، ج1، ص46؛ اسد الغابه، ج1، ص40.</ref> | ||
===خدیجه دختر خویلد اسدی=== | ===خدیجه دختر خویلد اسدی=== | ||
برپایه گزارش مشهور، وی بیوه زنی 40 ساله از اشراف [[قریش]] بود.<ref name=":0">الطبقات، ج8، ص174؛ الاستیعاب، ج1، ص35.</ref> البته گزارشی دیگر او را دوشیزه‌ای 26 یا 28 ساله معرفی می‌کند.<ref name=":1">انساب الاشراف، ج1، ص98؛ الصحیح من سیرة النبی، ج2، ص115.</ref> [[حضرت خدیجه (س)|خدیجه]]، خود، به پیامبر پیشنهاد ازدواج داد<ref name=":2">السیرة النبویه، ابن هشام، ج1، ص188؛ اسد الغابه، ج6، ص80.</ref> و فرزندانی برای پیامبر زاد که نسل پیامبر خدا از طریق دختر گرامی او فاطمه زهرا(س) گسترش یافت.<ref name=":3">السیرة النبویه، ابن هشام، ج1، ص190؛ الاستیعاب، ج4، ص1819.</ref> [[پیامبراسلام|پیامبر]] گرامی(ص) [[حضرت خدیجه (س)|خدیجه]] را از بر‌ترین زنان دنیا و هم‌سنگ [[حضرت مریم|مریم]] دختر [[عمران]] می‌دانست که خداوند از طریق [[جبرئیل]] بر او سلام ویژه فرستاد.<ref name=":4">الاستیعاب، ج4، ص1821؛ الاصابه، ج8، ص101.</ref> او نخستین زن مسلمان بود.<ref name=":5">تاریخ طبری، ج2، ص309؛ البدء و التاریخ، ج5، ص71.</ref> پیامبر گرامی تا پایان عمر پیوسته از [[حضرت خدیجه (س)|خدیجه]] و خوبی‌هایش سخن می‌گفت و به دوستان و آشنایان او نیکی می‌کرد و سال وفات خدیجه و [[ابوطالب]] را «[[عام الحزن]]» یعنی سال اندوه نامید.<ref name=":6">اعلام الوری، ج1، ص53؛ امتاع الاسماع، ج1، ص45؛ نساء النبی، ص49-50.</ref> | برپایه گزارش مشهور، وی بیوه زنی 40 ساله از اشراف [[قریش]] بود.<ref name=":0">الطبقات، ج8، ص174؛ الاستیعاب، ج1، ص35.</ref> البته گزارشی دیگر او را دوشیزه‌ای 26 یا 28 ساله معرفی می‌کند.<ref name=":1">انساب الاشراف، ج1، ص98؛ الصحیح من سیرة النبی، ج2، ص115.</ref> [[حضرت خدیجه (س)|خدیجه]]، خود، به پیامبر پیشنهاد ازدواج داد<ref name=":2">السیرة النبویه، ابن هشام، ج1، ص188؛ اسد الغابه، ج6، ص80.</ref> و فرزندانی برای پیامبر زاد که نسل پیامبر خدا از طریق دختر گرامی او فاطمه زهرا(س) گسترش یافت.<ref name=":3">السیرة النبویه، ابن هشام، ج1، ص190؛ الاستیعاب، ج4، ص1819.</ref> [[پیامبراسلام|پیامبر]] گرامی(ص) [[حضرت خدیجه (س)|خدیجه]] را از بر‌ترین زنان دنیا و هم‌سنگ [[حضرت مریم|مریم]] دختر [[عمران نبی|عمران]] می‌دانست که خداوند از طریق [[جبرئیل]] بر او سلام ویژه فرستاد.<ref name=":4">الاستیعاب، ج4، ص1821؛ الاصابه، ج8، ص101.</ref> او نخستین زن مسلمان بود.<ref name=":5">تاریخ طبری، ج2، ص309؛ البدء و التاریخ، ج5، ص71.</ref> پیامبر گرامی تا پایان عمر پیوسته از [[حضرت خدیجه (س)|خدیجه]] و خوبی‌هایش سخن می‌گفت و به دوستان و آشنایان او نیکی می‌کرد و سال وفات خدیجه و [[ابوطالب]] را «[[عام الحزن]]» یعنی سال اندوه نامید.<ref name=":6">اعلام الوری، ج1، ص53؛ امتاع الاسماع، ج1، ص45؛ نساء النبی، ص49-50.</ref> | ||
===سوده دختر زمعه=== | ===سوده دختر زمعه=== | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
===حفصه دختر عمر=== | ===حفصه دختر عمر=== | ||
وی در پی مرگ شوهرش [[خنیس]] پس از [[غزوه بدر|نبرد بدر]] (2ق.) به پیشنهاد [[عمر]] به همسری پیامبر درآمد.<ref name=":17">الطبقات، ج8، ص175؛ انساب الاشراف، ج1، ص423.</ref> او همان همسری است که راز [[پیامبراسلام|پیامبر]] را آشکار کرد.<ref name=":18">الطبقات، ج8، ص151؛ انساب الاشراف، ج1، ص424.</ref> بر اثر بداخلاقی او، پیامبر وی را طلاق داد؛ گرچه دیگر بار به او رجوع کرد.<ref name=":19">انساب الاشراف، ج1، ص426؛ عیون الاثر، ج2، ص370.</ref> رفتار [[حفصه]] با پیامبر گاه چنان ناسزاوار می‌شد که پدرش [[عمربن خطاب|عمر]] سوگند یاد می‌کرد که [[پیامبراسلام|رسول خدا]] به رعایت حال وی دخترش را طلاق نداده‌است.<ref name=":20">صحیح مسلم، ج4، ص188؛ مسند ابی یعلی، ج1، ص159.</ref> | وی در پی مرگ شوهرش [[خنیس]] پس از [[غزوه بدر|نبرد بدر]] (2ق.) به پیشنهاد [[عمر]] به همسری [[پیامبراسلام|پیامبر]] درآمد.<ref name=":17">الطبقات، ج8، ص175؛ انساب الاشراف، ج1، ص423.</ref> او همان همسری است که راز [[پیامبراسلام|پیامبر]] را آشکار کرد.<ref name=":18">الطبقات، ج8، ص151؛ انساب الاشراف، ج1، ص424.</ref> بر اثر بداخلاقی او، [[پیامبراسلام|پیامبر]] وی را طلاق داد؛ گرچه دیگر بار به او رجوع کرد.<ref name=":19">انساب الاشراف، ج1، ص426؛ عیون الاثر، ج2، ص370.</ref> رفتار [[حفصه دختر عمر|حفصه]] با پیامبر گاه چنان ناسزاوار می‌شد که پدرش [[عمربن خطاب|عمر]] سوگند یاد می‌کرد که [[پیامبراسلام|رسول خدا]] به رعایت حال وی دخترش را طلاق نداده‌است.<ref name=":20">صحیح مسلم، ج4، ص188؛ مسند ابی یعلی، ج1، ص159.</ref> | ||
===ام‌حبیبه رمله دختر ابوسفیان=== | ===ام‌حبیبه رمله دختر ابوسفیان=== | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
6. باور داشتن به بهشتی بودن هر زنی که افتخار همسری پیامبر را داشت؛ هرچند این باور در [[سوره تحریم]] رد شده است. ([[سوره تحریم]]، آیه 1-5) | 6. باور داشتن به بهشتی بودن هر زنی که افتخار همسری پیامبر را داشت؛ هرچند این باور در [[سوره تحریم]] رد شده است. ([[سوره تحریم]]، آیه 1-5) | ||
7. الگودهی عملی و آموزش شیوه برخورد با زنان و همسران که جامعه جاهلی آن روز با توجه به باورهای نادرست خود درباره زنان، سخت به آن نیاز داشت؛ زیرا آن‌ها زنان را چون کالا می‌دیدند و برایشان هیچ ارزشی برنمی‌شمردند. اخلاق نیکوی [[پیامبراسلام|رسول خدا]] در برخورد با زنان | 7. الگودهی عملی و آموزش شیوه برخورد با زنان و همسران که جامعه جاهلی آن روز با توجه به باورهای نادرست خود درباره زنان، سخت به آن نیاز داشت؛ زیرا آن‌ها زنان را چون کالا می‌دیدند و برایشان هیچ ارزشی برنمی‌شمردند. اخلاق نیکوی [[پیامبراسلام|رسول خدا]] در برخورد با زنان خود، بر اخلاق جامعه مسلمانان اثر نهاد و کلاسی عملی برای خانواده‌داری بود.<ref>الفردوس الاعلی، ص79.</ref> | ||
8. ایفای نقش مهم همسران [[پیامبراسلام|پیامبر]] در رابطه [[پیامبراسلام|پیامبر]] با جامعه زنان و میانجیگری در بیان احکام اختصاصی بانوان و نیز مسائل زناشویی؛ زیرا زنان به‌طور مستقیم آن‌ها را از پیامبر نمی‌پرسیدند. | 8. ایفای نقش مهم همسران [[پیامبراسلام|پیامبر]] در رابطه [[پیامبراسلام|پیامبر]] با جامعه زنان و میانجیگری در بیان احکام اختصاصی بانوان و نیز مسائل زناشویی؛ زیرا زنان به‌طور مستقیم آن‌ها را از [[پیامبراسلام|پیامبر]] نمی‌پرسیدند. | ||
==سیره پیامبر در برخورد با همسران== | ==سیره پیامبر در برخورد با همسران== | ||
[[پیامبر اسلام]] برای هریک از همسرانش زمانی معیّن کرده بود و هرروز با همه همسرانش دیدار می‌کرد و به آن‌ها ملاطفت می‌نمود و اگر نوبتش در همان روز بود، نزد او می‌ماند وگرنه برمی‌خاست. در این دیدارها وی مدتی بیشتر را نزد [[ام سلمه]] می‌ماند.<ref>الطبقات، ج8، ص135-136؛ سبل الهدی، ج9، ص65.</ref> این شیوه حتی در دوران بیماری ایشان نیز رعایت می‌شد تا هنگامی که [[حضرت فاطمه(س)]] از همسران [[پیامبراسلام|پیامبر]] خواست که برای رعایت حال ایشان، حق خود را ببخشند و آنان نیز پذیرفتند.<ref>الطبقات، ج8، ص135؛ انساب الاشراف، ج1، ص415.</ref> پیامبر هنگام سفر با قرعه یکی از همسرانش را برمی‌گزید و وی را با خود به سفر می‌برد.<ref>الطبقات، ج8، ص135؛ انساب الاشراف، ج1، ص417.</ref> | [[پیامبر اسلام]] برای هریک از همسرانش زمانی معیّن کرده بود و هرروز با همه همسرانش دیدار می‌کرد و به آن‌ها ملاطفت می‌نمود و اگر نوبتش در همان روز بود، نزد او می‌ماند وگرنه برمی‌خاست. در این دیدارها وی مدتی بیشتر را نزد [[ام سلمه]] می‌ماند.<ref>الطبقات، ج8، ص135-136؛ سبل الهدی، ج9، ص65.</ref> این شیوه حتی در دوران بیماری ایشان نیز رعایت می‌شد تا هنگامی که [[حضرت فاطمه(س)]] از همسران [[پیامبراسلام|پیامبر]] خواست که برای رعایت حال ایشان، حق خود را ببخشند و آنان نیز پذیرفتند.<ref>الطبقات، ج8، ص135؛ انساب الاشراف، ج1، ص415.</ref> پیامبر هنگام سفر با قرعه یکی از همسرانش را برمی‌گزید و وی را با خود به سفر می‌برد.<ref>الطبقات، ج8، ص135؛ انساب الاشراف، ج1، ص417.</ref> | ||