موقوفات امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

وقف به معنای« حفظ اصل مال و استفاده از منافع آن برای تأمین نیازهای دیگران» سنتی است که با ظهور اسلام جایگاه ویژه‌ای بین مسلمانان به منظور کمک به اقشار ضعیف پیدا کرد.  

در راستای این اصل اسلامی، امام علی(ع) موقوفات زیادی از خود بجا گذاشت. عمده این موقوفات مربوط به دوران 25 ساله سکوت ایشان قبل از خلافت است.

این موقوفات شامل چاه، چشمه، مسجد و نیز خانه می باشد. شرح این موقوفات در وقف نامه عمومی امام علی(ع) ذکر شده که امام موسی کاظم (ع) در روایتی صحیح آن را نقل کرده است.

ینبع نام منطقه ای در 165 کیلومتری غرب مدینه، شهری بین مکه و مدینه و در ساحل دریای سرخ است.<ref>معجم البلدان، ج1، ص658</ref>

اقامت علی(ع) در ینبع ظاهرا در اوایل دوره خلفا بوده و تا نزدیکی زمان خلافت آن حضرت ادامه داشته است. در این مدت امام علی(ع) چاه‌هایی زیادی که بالغ بر 100 <ref>مناقب آل ابی طالب(المناقب لابن شهرآشوب)، ج2، ص132</ref>تا 170 <ref>بحارالانوار، ج41، ص32</ref>حلقه ذکر شده را حفر و وقف نمود.

چاه بغیبغه اولین چاهی است امام علی(ع) در ینبع کرد<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص220</ref> و مشتمل بر چندین چشمه به نام های: خیف الأراک، خیف لیلی و خیف بسطاس <ref>وفالوفاءباخباردارالمصطفی، ج3، ص277</ref>و وقف بینوایان، درراه ماندگان و فقرا بود.<ref>وفاالوفءباخباردارالمصطفی، ج4، ص1150</ref>

مزرعه ای پربار که ینبع النخل نیز نامیده شده است و وقف مسلمانان تهی دست بود.<ref>وسائل الشیعه، ج19، ص196، وفاءالوفا باخباردارالمصطفی، ج2، ص263</ref>

این چشمه به نام أبی نیزر، برده آزاد شده امام علی(ع) نام گذاری شد. این چشمه در نزدیکی بغیبغه قرارداشت و صیغه وقف این دو همزمان توسط امام علی خوانده شد.<ref>وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی، ج1، ص127</ref>

از چشمه های وقفی امام در ینبع است.<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص222</ref>

به این چشمه عدر نیز گفته اند. این چشمه در نزدیکی مسجدی است که پیامبر در راه ذی العشیره و به هنگام عزیمت برای رویارویی با کاروان قریش، در آن نمازگزارد.<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص222</ref>

از چشمه های وقفی امام علی(ع) در ینبع است.<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص222</ref>

از چشمه های وقفی ینبع که شامل باریکه هایی از اراضی موات بود.<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص222</ref>

وادی القری از توابع خیبر و دارای باغات، نخلستان و چشمه های فراوان بود.<ref>معجم البلدان، ج6،ص 348</ref> امام علی(ع) در زمان حیات پیامبر مالک برخی از باغات و چشمه های این منطقه بود. همچنین قسمتی از این اراضی در زمان عمر به فاتحان وادی القری تعلق گرفت که بخشی نیز سهم امام علی(ع) بود.<ref>وفاءالوفا باخباردارالمصطفی، ج1، ص327، تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص225</ref>

از چشمه های وقفی امام علی(ع) در وادی القری بود.<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص224</ref>

صحرایی در حدود فدک با نخلستان و آبشاری کوچک.<ref>تاریخ المدینه المنوره،ج1،ص225</ref>

دره ای به نام الاسحن در وادی ترعه که از موقوفات امام(ع) است.<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص225</ref>

نام دره ای بین مدینه و خیبر <ref>معجم البلدان، ج10، ص1220</ref>و مشتمل بر باغی حوالی فدک، که از موقوفات امام علی(ع) در وادی ترعه است.<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص225</ref>

یکی از وادی های قبلیه اطراف مدینه است<ref>معجم البلدان، ج4، ص320</ref> که املاک و بردگان آن وقف شده اند.<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص225</ref>