زیارتگاه‌های رأس الحسین(سوریه): تفاوت میان نسخه‌ها

'''زیارتگاه های رأس الحسین (سوریه)'''، به مکانهایی در سوریه اطلاق می شود که سر امام حسین در مسیر عبور کاروان اسرای کربلا تا شام در آن جا متوقف و نگهداری شده است.

از جمله زيارتگاه‌هاي مرتبط با سر امام حسين در سوريه، که امروزه از بين رفته است، زيارتگاه رأس الحسين شهر حمص بوده است. اين زيارتگاه در شرق مسجد «الدمل» در خيابان «ابوالهول»، در بافت قديمي شهر قرار داشته، و در دوره اخير به «زاويه حسنويه» شناخته مي‌شده است. محل آن امروزه زميني به مساحت بيشتر از سه هزار مترمربع است که پشت خانه‌ها و مغازه‌ها قرار گرفته است. اين زمين از اوقاف خاندان «سباعي» بوده و در حال حاضر در دست خاندان «مهباني» است.

شهرداري حمص، براي تعريض خيابان، اين مناره را از بين برد و امروزه مقابل آن، مسجد جديدي به نام مسجد حسنين وجود دارد.[4] پيش‌تر به سخن ابن‌شهرآشوب اشاره شد که وي از زيارتگاه‌هاي رأس‌الحسين در شهرهاي مختلف، از جمله شهر حمص، نام برده[5] و نشان‌دهنده شهرت زيارتگاه در آن زمان بوده است.

زيارتگاه رأس‌الحسين(ع) ديگري، نزديک روستاي «تل عاس»، در جنوب غربي شهرک خان شيخون، ميان راه حماه و معرةالنعمان وجود داشته، که بهاءالدين روّاس رفاعي در سفرنامه خود از آن ياد کرده است.[6] «کامل شحاده» نيز براساس شکل معماري آن، قدمت آن را از دوره ايوبي دانسته است.[7] بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت اين زيارتگاه تا کمتر از نيم قرن گذشته پابرجا بوده است. اما متأسفانه نگارنده در بازديد خود از اين منطقه، با وجود جست‌وجوي فراوان، موفق به يافتن آن نشد و به نظر مي‌رسد که آن مکان از بين رفته باشد. گفتني است محل اين زيارتگاه، نزديک ويرانه‌هاي شهر تاريخي «کفرطاب» قرار دارد که شايد از شهرهاي محل عبور کاروان اسراي اهل‌بيت: بوده است.[8]  

همچنين در وقف‌نامه دوره مملوکي مدرسه سلطان ناصر حسن در قاهره، که در بخشي از آن، اوقاف اين مدرسه در فوعه آمده، به زيارتگاهي به نام «مشهد الحسين» اشاره شده است.[9] البته امروزه زيارتگاهي به اين نام در فوعه وجود ندارد. اما ميان باغ‌هاي زيتون جنوب غربي آن، ويرانه‌هاي تاريخي به چشم مي‌خورد که نزد اهالي منطقه به «مشهد» شهرت دارد و شايد همان «مشهد الحسين» مذکور در وقف‌نامه دوره مملوکي بوده است. به گفته اهالي، در دوره اشغال فرانسه، به منظور ساخت يک پادگان نظامي در ادلب، سنگ‌هاي اين بنا را به اين شهر منتقل کردند. براي همين امروزه جز بخش‌هايي از ديوارهاي خارجي بنا، چيزي از آن باقي نمانده است. اما همين ويرانه‌هاي باقي‌مانده و ضخامت سنگ‌هاي به کار رفته در آن، نشان‌دهنده اين است که بناي بزرگي بوده است. اطراف بنا نيز سنگ قبرهاي قديمي شکسته و پراکنده‌اي به چشم مي‌خورد؛ از جمله سنگ قبري به تاريخ «تسعون و سبعمائه» يعني 790 ه‍ .ق يافت شده که نشان مي‌دهد اين بنا، دست‌کم از قرن هشتم هجري مسکوني بوده است.[10]

«ميرزا علي اصفهاني»، که در مسير سفر حج خود در سال 1331 ه‍ .ق وارد شهر ديرالزور شده، به وجود محلي منتسب به رأس‌الحسين7 در مسجد جامع اين شهر موسوم به «مسجد عمري» اشاره کرده و گفته است: «برخي عجم‌ها آن را زيارت مي‌کردند و مي‌گفتند گاهي از اين محل بوي عطرآگيني برمي‌خاسته است».[11] اما در هيچ‌يک از منابع محلي، به وجود اين مزار اشاره نشده است. از نظر تاريخي نيز عبور کاروان اسراي اهل‌بيت: و سرهاي شهداي کربلا از اين مکان، بعيد به نظر مي‌رسد.

در پايان به زيارتگاهي در شهر رقّه اشاره مي‌کنيم که تنها در منابع قرون اوليه هجري از آن سخن به ميان آمده است و بنابر قولي، محل دفن سر امام حسين7 به شمار مي‌آمده است. اين قول تنها از «عبدالله بن عمر ورّاق» در کتاب مقتل وي روايت شده که گفته است: