رکن یمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

رکن يماني بر اساس مسير طواف، پيش از [[حجر الاسود]]، به عنوان آخرين و چهارمين رکن [[بیت‌الله|کعبه]] شناخته مي شود.<ref>معجم البلدان، ج4، ص 465، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 374، سفرنامه فرهادمیرزا، ص 375</ref>رکن در جنوب [[بیت‌الله|کعبه]] واقع شده و از اين رو به رکن جنوبي هم شهرت دارد.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص 129، ترحال فی الجزیره العربیه، ص 176، موسوعه العتیبات المقدسه، ج2، ص 333</ref>

==وجه تسمیه==

وجه نامگذاري آن به يماني( نسبتي از يمن) به سبب واقع شدن در سمت [[يمن]] و قبله اهل يمن بودن است.<ref>مراصد الاطلاع، ج2، ص 629، المقنعه، ص 96، التاریخ التقویم، ج3، ص 453</ref> طبق نقلي، چون اين رکن را فردي يمني ساخته، به رکن يماني شهرت يافته است.<ref>صبح الاعشی، ج4، ص 258، تاریخ قم، ص 281</ref> نيز گاه به اين رکن و [[رکن حجرالاسود]]، که هر دو در سمت اهل يمن واقع اند، يماني گفته شده است.<ref>صبح الاعشي ج4، ص258</ref>فاصله رکن يماني از [[رکن حجرالاسود]]11/52 متر است.<ref>معجم البلدان ج4، ص465؛ الجغرافیه، ص84؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص80</ref>

[[بیت‌الله|کعبه]] در زمان ساخت از سوي ابراهيم(ع)، دو زاويه و گوشه داشت که به عنوان رکن حجرالاسود و رکن يماني مشهور شدند؛ برخي معتقدند که رکن يماني بر همان پي و پايه اي مستقر است که در روزگار ابراهيم بنا شده است.<ref>مکه و مدينه، تصويري از نوسازي ص102</ref> بنا بر قولي، محلي که براي فاطمه بنت اسد شکافته شد تا فرزندش علي(ع) را داخل کعبه به دنيا بياورد، کنار رکن يماني بوده است.<ref>آثار اسلامي مکه و مدينه، ص46</ref> نيز گفته شده ميان رکن يماني و رکن حجرالاسود هفتاد پيامبر مدفون  است.<ref>الکافي ج4، ص214؛ شرف النبي ص370</ref>

==سیره پیامبر و ائمه در مواجهه با رکن یمانی==

بر اساس روايات، [[پيامبر(ص)]] [[حجرالاسود]] را با دست مسح  مي کرد و مي‌ بوسيد و زماني که به رکن يماني مي‌ رسيد آن را در آغوش مي‌ کشيد. اين عمل، سيره [[امام باقر (ع)]] نيز بوده است.<ref>الکافي ج4، ص408؛ الاستبصار ج2، ص217</ref>طبق روايات ديگري، پيامبر در هر [[طواف]]، رکن يماني را استلام مي کرد<ref>اخبار مکه، الفاکهي، ج1، ص117؛ دعائم الاسلام ج1، ص312</ref>سپس مي بوسيد و صورتش را بر آن مي نهاد.<ref>اسرار عرفاني، ص 397- 398؛ شرف النبي ص386</ref>در برخي منابع [[شيعه]]، نقل شده که وقتي [[پيامبر(ص)|پيامبر]] به رکن يمانى مى رسيد، سرش را به سمت [[بیت‌الله|کعبه]] بلند مى کرد و مى فرمود: اَلْحَمْدُ للّه الذى شَرَّفَکَ وَ عَظَّمَکَ وَ الحَمْدُللّه الَّذى بَعَثَنى نَبِياً وَ جَعَلَ عَلِياً اِماماً، اَلَّلهُمَّ اهْدِ لَهُ خَلْقِکَ وَجَنِّبْهُ شِرارَ خَلْقِکَ.<ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص240؛ تهذيب الاحکام، ج5، ص107؛ اثبات الهداه، ج3، ص19</ref>از امام رضا(ع) دعاي ديگري در هنگام استلام رکن يماني نقل شده است.<ref>عيون اخبار الرضا، ج2، ص19</ref>  

==صحابه و فقها در مواجهه با رکن یمانی==

[[صحابه پیامبر|صحابه]] نیز، سنت نبوي در [[استلام]] رکن يماني را رعايت مي کردند.<ref>اخبار مکه، الفاکهي، ج1، ص120</ref>  [[استلام]] و بوسيدن رکن يماني، ذکر گفتن، تواضع کردن، صلوات فرستادن، توبه کردن، دعا<ref>سلوک الملوک، ص368</ref>، و خواندن آيه ربنا آتنا في الدنيا حسنه و في آلاخره حسنه و قنا عذاب النار<ref>الکافي، ج4، ص407؛ المقنع، ص257</ref> نزد رکن يماني مورد توجه روايات است.<ref>المقنعه، 403؛ تهذيب الاحکام، ج5، ص106؛ اشاره السبق، ص132</ref> بر اين اساس، فقيهان به استحباب موکد [[استلام]] رکن يماني، قائل اند.<ref>الاقتصاد، ص333؛ البراهين الجليه، ص75؛ السرائر، ج1،ص572</ref> نيز بنابر روایات مسح رکن يماني سبب آمرزش گناهان است<ref>شرف النبي، ص376</ref>و دعا در نزديک رکن يماني مستجاب مي شود.<ref>شرف النبي، ص378؛ شفاء الغرام ص374؛ عدة الانابه في اماکن الاجابه، ص44</ref>

==تعابیر مختلف رکن یمانی از منظر شیعه==

رکن يماني، مضامين مختلفي به خود گرفته است؛ از جمله گفته‌اند [[بیت‌الله|کعبه]]، محاذي عرش الهي واقع شده و [[حجر الاسود]] و رکن يماني در سمت راست عرش در آسمان مستقرند.<ref>مجمع البحرين، ج6، ص89</ref> اين مضمون با روايت ديگري تکميل شده که [[حجر الاسود]] بيانگر مقام پيامبر و رکن يماني بيانگر مقام [[امامان شیعه|ائمه (ع)]]<nowiki/>است.<ref>بحارالانوار، ج7، ص340</ref> يا رکن يماني به منزله‌ دست راست  خدا در زمين و دري از درهاي بهشت  است که همواره گشوده است.<ref>الفقه المنسوب الي الامام الرضا، ص219؛ علل الشرائع، ج2، ص423؛ شرف النبي، ص371</ref>