شاذروان: تفاوت میان نسخه‌ها
←معرفی اجمالی
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== پیشینه و فلسفه ایجاد شاذروان == | == پیشینه و فلسفه ایجاد شاذروان == | ||
* | |||
* | |||
== معرفی اجمالی == | |||
شاذروان، برآمدگى شيب‌دار كوتاهى است كه در قسمت پايين ديوار كعبه، به جز ضلع حِجْر اسماعيل<ref>سرزمین یادها و نشانه‌ها، ۱۳۸۷ش، ص۶۹.</ref> و پایین در کعبه،<ref>میقات الحج (عربی)، ۱۴۳۵ق، ص۲۷۰.</ref> وجود دارد. شاذروان را بخشی از کعبه ساخته شده از سوی ابراهیم(ع) دانسته‌اند، که قریش هنگام تجدید بنای کعبه، به دلیل کمبود مال حلال،<ref name=":11" /> از آن کاست.<ref>مرآة الحرمین، ۱۳۷۷ش، ص۲۶۷.</ref> | |||
قریش مساحت کعبه را از چهار طرف کاهش دادند؛<ref name=":11">«مفرحة الانام فى تأسيس بيت‌اللّه الحرام»، ص۲۴.</ref> البته ضلع حجر اسماعیل بیش از دیگر ضلع‌ها کاهش یافت. پیش از آن، این ضلع از کعبه، تا نیمی از حجر اسماعیل ادامه داشت.<ref name=":0" /> به همین دلیل ضلع حجر اسماعیل، شاذروان ندارد.<ref name=":0" /> چراکه مرز کعبه نیست، بلکه مرز کعبه شش ذراع و یک وجب پس از دیوار کنونی کعبه، به سمت حجر است.<ref name=":12" /> در پايين ضلع حجر اسماعیل، به جای شاذروان پاسنگى به ارتفاع ده و عرض چهل سانتيمتر وجود دارد كه حاجيان بر روى آن مى‌ايستند و دیوار کعبه را استلام می‌کنند.<ref name=":12">مکه و مدینه، ۱۳۸۰ش، ص۹۳.</ref> | |||
شاذروان با کیفیت کنونی آن، ساخته عبدالله بن زبیر دانسته شده است. هنگامی که ابن زبیر کعبه را بازسازی می‌کرد، پی‌های کعبه در زمان ابراهیم(ع) کشف شد و او شاذروان را بر روی آن بنا کرد.<ref>مکه و مدینه، ۱۳۸۰ش، ص۹۳؛ کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت‌الله الکریم، ۱۵۳.</ref> درباره پیشینه و فلسفه ایجاد شاذروان، نظرهای دیگری نیز وجود دارد که چنین‌اند: | |||
* شاذروان به وسیله خزاعیان هنگامی که امور مکه و کعبه در دست آنها بود، برای محافظت کعبه از سیل ساخته شد.<ref name=":2">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت‌الله الکریم، ۱۵۳.</ref> | |||
* عبدالله بن زبير، براى حفظ ديوار كعبه از نفوذ آب و نيز جلوگيرى از كشيده شدن بدن طواف‌كنندگان با پرده كعبه، شاذروان را ايجاد كرد، تا به هنگام شلوغى، بدن آنان آسيب نبيند و پرده نيز از بين نرود.<ref>معرفی اماکن مکه مکرمه، ۱۳۹۱ش، ص۴۷.</ref> | |||
* به نقل از کتاب الرحلة الحجازیة نوشته محمد لبیب بتنونی (درگذشت ۱۳۵۷ق)، تاریخ‌نگار مصری، شاذروان از ساخته‌های حجاج بوده که برای استحکام کعبه در برابر سیل بنا کرده است. دلیل وی اصطلاح شاذروان است؛ زيرا در زمان حَجاج تعدادى كارگر ساختمانى ايرانى براى ساختمان كعبه به مكه آمدند و اين اصطلاح كه كلمه‌اى فارسى است، بر آن اطلاق شد.<ref>کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۲ و ۱۵۳.</ref> در مقابل برخی معتقدند حجاج در بازسازی کعبه، تغییری در محل قرار گرفتن شاذروان که ابن زبیر ساخته بود، ایجاد نکرد.<ref name=":2" /> | |||
== نام == | == نام == | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
== احکام == | == احکام == | ||
دانشمندان درباره حقيقت و اصل شاذروان اختلاف‌نظر دارند. برخى گفته‌اند شاذروان، جزئى از ديوار كعبه، بر اساس پايه‌هاى بناشده به دست حضرت ابراهيم(ع) است، ولى قريش آن را از عرض ديوار كعبه جدا ساخت. از اين‌رو، به فتواى برخى فقيهان، طواف با حركت بر روى شاذروان، درست نيست؛ زيرا شاذروان بخشى از اصل كعبه است و طواف بايد پيرامون كعبه صورت گيرد.<ref name=":9" /> | دانشمندان درباره حقيقت و اصل شاذروان اختلاف‌نظر دارند. برخى گفته‌اند شاذروان، جزئى از ديوار كعبه، بر اساس پايه‌هاى بناشده به دست حضرت ابراهيم(ع) است، ولى قريش آن را از عرض ديوار كعبه جدا ساخت. از اين‌رو، به فتواى برخى فقيهان، طواف با حركت بر روى شاذروان، درست نيست؛ زيرا شاذروان بخشى از اصل كعبه است و طواف بايد پيرامون كعبه صورت گيرد.<ref name=":9">معرفی اماکن مکه مکرمه، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> | ||
فقهاء، شاذروان را جزء خانۀ خدا مى‌دانند كه نبايد هنگام طواف بر روى آن راه رفت، چنانكه در مناسك آمده است.<ref>گل‌واژه‌های حج و عمره، ۱۳۸۷ش، ص۳۳۵.</ref> | فقهاء، شاذروان را جزء خانۀ خدا مى‌دانند كه نبايد هنگام طواف بر روى آن راه رفت، چنانكه در مناسك آمده است.<ref>گل‌واژه‌های حج و عمره، ۱۳۸۷ش، ص۳۳۵.</ref> | ||