پوشانیدن سر (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Abbassehati (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Abbassehati (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' [از محرمات احرام است:] پوشانیدن مرد سر خود را، به هرچه او را بپوشاند. {{توضیح مساله|*| | '''امام خمینی:''' [از محرمات احرام است:] پوشانیدن مرد سر خود را، به هرچه او را بپوشاند. {{توضیح مساله|*| | ||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' هر وسیله‌ای که باشد بنابراین پوشاندن سر به وسیله گِل و حنا و دارو و بار برای حمل جایز نیست و احتیاط واجب است که مرد محرم سر خود را به وسیله اعضا بدن مثل دست نپوشاند از اینجا حکم سه مسئله بعد روشن شد (م411 تا 413). | * '''آیت‌الله سبحانی:''' هر وسیله‌ای که باشد بنابراین پوشاندن سر به وسیله گِل و حنا و دارو و بار برای حمل [[جایز]] نیست و [[احتیاط واجب]] است که مرد [[محرم]] سر خود را به وسیله اعضا بدن مثل دست نپوشاند از اینجا [[حکم]] سه مسئله بعد روشن شد (م411 تا 413). | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' احتیاط واجب آن است که سر را به چیزهایی غیر پوششی هم نپوشاند؛ مثل گل و حنا و دوا و پوشال و غیر اینها. {{توضیح مساله|410| | '''امام خمینی:''' [[احتیاط واجب]] آن است که سر را به چیزهایی غیر پوششی هم نپوشاند؛ مثل گل و حنا و دوا و پوشال و غیر اینها. {{توضیح مساله|410| | ||
* '''آیت‌الله تبریزی، خویی، زنجانی:''' محرم نباید سر خود را بپوشاند حتی با گِل و مانند آن. | * '''آیت‌الله تبریزی، خویی، زنجانی:''' [[محرم]] نباید سر خود را بپوشاند حتی با گِل و مانند آن. | ||
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' پوشاندن سر و گوش‌ها برای مردان حرام است و در این امر تفاوتی بین پوشاندن تمام یا قسمتی از سر نیست، و تفاوتی بین پوشاندن سر با پارچه و یا با حنا، گِل، گذاشتن بار بر روی سر، و یا روی دوش به طوری که قسمتی از سر را بپوشاند، و یا ارتماس در آب و امثال آن نمی‌باشد. | * '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' پوشاندن سر و گوش‌ها برای مردان [[حرام]] است و در این امر تفاوتی بین پوشاندن تمام یا قسمتی از سر نیست، و تفاوتی بین پوشاندن سر با پارچه و یا با حنا، گِل، گذاشتن بار بر روی سر، و یا روی دوش به طوری که قسمتی از سر را بپوشاند، و یا [[ارتماس]] در آب و امثال آن نمی‌باشد. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' احتیاط واجب آن است که چیزی بر سر نگذارد؛ مثل بار برای حمل، که سر به آن پوشیده شود. {{توضیح مساله|411| | '''امام خمینی:''' احتیاط واجب آن است که چیزی بر سر نگذارد؛ مثل بار برای حمل، که سر به آن پوشیده شود. {{توضیح مساله|411| | ||
* '''آیت‌الله زنجانی:''' مرد محرم نباید با گذاشتن بار بر سر، سرش را بپوشاند، هرچند کفاره ندارد. | * '''آیت‌الله زنجانی:''' مرد [[محرم]] نباید با گذاشتن بار بر سر، سرش را بپوشاند، هرچند [[کفاره]] ندارد. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' جایز است به بعض بدن خود، سر را بپوشاند؛ مثل آنکه دست‌ها را روی سر بگذارد، لیکن احتیاط در ترک آن است. {{توضیح مساله|412| | '''امام خمینی:''' [[جایز]] است به بعض بدن خود، سر را بپوشاند؛ مثل آنکه دست‌ها را روی سر بگذارد، لیکن [[احتیاط]] در ترک آن است. {{توضیح مساله|412| | ||
* '''آیت‌الله نوری:''' از لکن احتیاط... در مناسک ایشان نیامده است. | * '''آیت‌الله نوری:''' از لکن احتیاط... در مناسک ایشان نیامده است. | ||
}} | }} | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' جایز نیست سر را زیر آب کند، بلکه جایز نیست زیر مایع دیگری؛ مثل گلاب و سرکه و غیرآن، کند. {{توضیح مساله|413| | '''امام خمینی:''' [[جایز]] نیست سر را زیر آب کند، بلکه جایز نیست زیر مایع دیگری؛ مثل گلاب و سرکه و غیرآن، کند. {{توضیح مساله|413| | ||
* '''آیت‌الله بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل:''' بنا بر احتیاط. | * '''آیت‌الله بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، فاضل:''' بنا بر [[احتیاط]]. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' در حکم سر است بعض سر، {{توضیح مساله|414| | '''امام خمینی:''' در [[حکم]] سر است بعض سر، {{توضیح مساله|414| | ||
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' پوشاندن قسمتی از سر به نحوی که عرفاً مصداق پوشاندن سر باشد ـ مانند گذاشتن کلاه کوچک در وسط سر ـ جایز نیست، اما در غیر این صورت ـ مانند گذاشتن قرآن و مانند آن بر روی سر و یا خشک کردن تدریجی بخشی از سر ـ اشکال ندارد، هرچند احوط آن است که از آن نیز اجتناب نماید. | * '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' پوشاندن قسمتی از سر به نحوی که عرفاً مصداق پوشاندن سر باشد ـ مانند گذاشتن کلاه کوچک در وسط سر ـ [[جایز]] نیست، اما در غیر این صورت ـ مانند گذاشتن [[قرآن]] و مانند آن بر روی سر و یا خشک کردن تدریجی بخشی از سر ـ اشکال ندارد، هرچند احوط آن است که از آن نیز اجتناب نماید. | ||
* '''آیت‌الله فاضل:''' بنا بر اقوی در | * '''آیت‌الله فاضل:''' بنا بر اقوی در [[تغطیه]]، لکن در حمل، بنا بر [[احتیاط]]. | ||
* '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب، ولی ریختن آب بر سر مانعی ندارد. | * '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب، ولی ریختن آب بر سر مانعی ندارد. | ||
}}پس نباید بعض سر را هم بپوشاند و نه زیر آب یا مایع دیگری کند. {{توضیح مساله|414| | }}پس نباید بعض سر را هم بپوشاند و نه زیر آب یا مایع دیگری کند. {{توضیح مساله|414| | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' گوش‌ها ظاهراً از سر محسوب است پس نباید آنها را پوشانید. {{توضیح مساله|415| | '''امام خمینی:''' گوش‌ها ظاهراً از سر محسوب است پس نباید آنها را پوشانید. {{توضیح مساله|415| | ||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' گوش‌ها از سر محسوب نمی‌شوند ولی بنا بر احتیاط واجب گوش‌ها را نیز نپوشاند اما گذاشتن سمعک یا پنبه داخل سوراخ گوش اشکالی ندارد. | * '''آیت‌الله سبحانی:''' گوش‌ها از سر محسوب نمی‌شوند ولی بنا بر [[احتیاط واجب]] گوش‌ها را نیز نپوشاند اما گذاشتن سمعک یا پنبه داخل سوراخ گوش اشکالی ندارد. | ||
* '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب. | * '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب. | ||
* '''آیت‌الله فاضل:''' ولی پوشاندن مقداری از گوش مانعی ندارد. | * '''آیت‌الله فاضل:''' ولی پوشاندن مقداری از گوش مانعی ندارد. | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' گذاشتن بند خیک آب بر سر، از حکم پوشش استثنا شده و مانع ندارد. | '''امام خمینی:''' گذاشتن بند خیک آب بر سر، از [[حکم]] پوشش استثنا شده و مانع ندارد. | ||
|} | |} | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' دستمالی را که برای سردرد به سر می‌بندند عیب ندارد. {{توضیح مساله|418| | '''امام خمینی:''' دستمالی را که برای سردرد به سر می‌بندند عیب ندارد. {{توضیح مساله|418| | ||
* '''آیت‌الله بهجت، صافی، گلپایگانی:''' گناه ندارد ولکن کفاره دارد. | * '''آیت‌الله بهجت، صافی، گلپایگانی:''' [[گناه]] ندارد ولکن [[کفاره]] دارد. | ||
* '''آیت‌الله زنجانی:''' و کفاره هم ندارد. | * '''آیت‌الله زنجانی:''' و کفاره هم ندارد. | ||
* '''آیت‌الله مکارم، آیت‌الله نوری:''' ولی بنا بر احتیاط واجب باید کفاره بدهد. | * '''آیت‌الله مکارم، آیت‌الله نوری:''' ولی بنا بر [[احتیاط واجب]] باید کفاره بدهد. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' زیر دوش حمام رفتن برای مُحرِم مانع ندارد، لیکن زیر آبشاری که سر را فرو گیرد جایز نیست. {{توضیح مساله|421| | '''امام خمینی:''' زیر دوش حمام رفتن برای [[محرِم|مُحرِم]] مانع ندارد، لیکن زیر آبشاری که سر را فرو گیرد [[جایز]] نیست. {{توضیح مساله|421| | ||
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بلکه رفتن زیر آبشاری که سر را فرا گیرد نیز مانع ندارد. | * '''آیت‌الله زنجانی:''' بلکه رفتن زیر آبشاری که سر را فرا گیرد نیز مانع ندارد. | ||
}} | }} | ||
| خط ۱۵۸: | خط ۱۵۸: | ||
* '''آیت‌الله زنجانی:''' خشک کردن سر با حوله و مانند آن اشکال ندارد مگر در صورتی که برای خشک کردن حوله را روی سر یا بعض آن قرار دهد. | * '''آیت‌الله زنجانی:''' خشک کردن سر با حوله و مانند آن اشکال ندارد مگر در صورتی که برای خشک کردن حوله را روی سر یا بعض آن قرار دهد. | ||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' مگر اینکه به صورت تدریجی انجام بگیرد. | * '''آیت‌الله سبحانی:''' مگر اینکه به صورت تدریجی انجام بگیرد. | ||
* '''آیت‌الله سیستانی:''' هرچند به نحو کشیدن پارچه بر سر باشد بنا بر احتیاط واجب و اگر وقت نماز تنگ است گوشه حوله یا پارچه را بگیرد و به مقداری که در مسح سر واجب است خشک کند. | * '''آیت‌الله سیستانی:''' هرچند به نحو کشیدن پارچه بر سر باشد بنا بر [[احتیاط واجب]] و اگر وقت نماز تنگ است گوشه حوله یا پارچه را بگیرد و به مقداری که در مسح سر واجب است خشک کند. | ||
* '''آیت‌الله گلپایگانی:''' خشک نمودن سر به وسیله حوله و دستمال مانع ندارد ولی باید طوری خشک کند که سر پوشیده نشود. | * '''آیت‌الله گلپایگانی:''' خشک نمودن سر به وسیله حوله و دستمال مانع ندارد ولی باید طوری خشک کند که سر پوشیده نشود. | ||
* '''آیت‌الله مکارم:''' خشک کردن مانع ندارد به شرط اینکه سر را با آن نپوشاند. | * '''آیت‌الله مکارم:''' خشک کردن مانع ندارد به شرط اینکه سر را با آن نپوشاند. | ||
}}و بعض سر هم در حکم همه است. | }}و بعض سر هم در [[حکم]] همه است. | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| '''مراجع دیگر:''' | | '''مراجع دیگر:''' | ||
| خط ۱۷۲: | خط ۱۷۲: | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' در وقت خوابیدن، مرد نباید سر خود را بپوشاند {{توضیح مساله|423| | '''امام خمینی:''' در وقت خوابیدن، مرد نباید سر خود را بپوشاند {{توضیح مساله|423| | ||
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بر مرد | * '''آیت‌الله زنجانی:''' بر مرد [[محرم]]، [[مکروه]] است که هنگام خوابیدن، روانداز را روی سر خود بکشد و احتیاط استحبابی در ترک آن است، ولی نباید سر را با کلاه و دستمال و مانند آن بپوشاند. | ||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' ابتدائاً جایز نیست ولی اگر در خواب بی‌اختیار سر او پوشیده شد مانعی ندارد و دیگران نیز تکلیفی ندارند تا او را باخبر سازند لیکن وقتی بیدار شد و یا ملتفت شد باید فوراً پتو و امثال آن را کنار بزند و احتیاطاً تلبیه بگوید. | * '''آیت‌الله سبحانی:''' ابتدائاً جایز نیست ولی اگر در خواب بی‌اختیار سر او پوشیده شد مانعی ندارد و دیگران نیز تکلیفی ندارند تا او را باخبر سازند لیکن وقتی بیدار شد و یا ملتفت شد باید فوراً پتو و امثال آن را کنار بزند و احتیاطاً تلبیه بگوید. | ||
}}و اگر بدون التفات پوشانید باید فوراً آن را باز کند و همین طور اگر از روی فراموشی پوشانید واجب است فوراً سر را باز کند و مستحب است تلبیه بگوید بلکه احوط است گفتن آن. {{توضیح مساله|423| | }}و اگر بدون التفات پوشانید باید فوراً آن را باز کند و همین طور اگر از روی فراموشی پوشانید واجب است فوراً سر را باز کند و [[مستحب]] است [[تلبیه]] بگوید بلکه احوط است گفتن آن. {{توضیح مساله|423| | ||
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بلکه گفتن تلبیه واجب است و گفتن یک «لبیک» کافی است. | * '''آیت‌الله زنجانی:''' بلکه گفتن تلبیه واجب است و گفتن یک «لبیک» کافی است. | ||
* '''آیت‌الله گلپایگانی:''' متعرض این مسئله نشده‌اند. | * '''آیت‌الله گلپایگانی:''' متعرض این مسئله نشده‌اند. | ||
* '''آیت‌الله نوری:''' از | * '''آیت‌الله نوری:''' از «[[مستحب]] است تلبیه...» در مناسک ایشان نیامده است. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۸۸: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر سر را بپوشاند؛ به نحوی از انحا، کفاره آن یک گوسفند است {{توضیح مساله|424| | '''امام خمینی:''' اگر سر را بپوشاند؛ به نحوی از انحا، [[کفاره]] آن یک گوسفند است {{توضیح مساله|424| | ||
* '''آیت‌الله تبریزی، خویی، سبحانی، سیستانی، فاضل، مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب کفاره‌اش یک گوسفند است. | * '''آیت‌الله تبریزی، خویی، سبحانی، سیستانی، فاضل، مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب کفاره‌اش یک گوسفند است. | ||
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' کفاره پوشاندن سر، بنا بر احتیاط واجب، یک گوسفند قربانی کردن است. و بعض سر حکم تمام سر را ندارد مگر عرفاً بر آن صدق کند که سر را پوشانده است؛ مثل اینکه کلاه کوچکی که فقط قسمت وسط سر را می‌پوشاند بر سر بگذارد و اگر تمام سر را در آب فرو برد، کفاره‌ای بر عهده‌اش نخواهد بود. | * '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' کفاره پوشاندن سر، بنا بر احتیاط واجب، یک گوسفند قربانی کردن است. و بعض سر حکم تمام سر را ندارد مگر عرفاً بر آن صدق کند که سر را پوشانده است؛ مثل اینکه کلاه کوچکی که فقط قسمت وسط سر را می‌پوشاند بر سر بگذارد و اگر تمام سر را در آب فرو برد، کفاره‌ای بر عهده‌اش نخواهد بود. | ||
| خط ۲۰۵: | خط ۲۰۵: | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' احوط آن است که اگر مکرر سر را پوشانید، مکرر کفاره بدهد؛ {{توضیح مساله|425| | '''امام خمینی:''' احوط آن است که اگر مکرر سر را پوشانید، مکرر کفاره بدهد؛ {{توضیح مساله|425| | ||
* '''آیت‌الله بهجت:''' احوط تعدد فدیه است به تعدد پوشانیدن، خصوصاً هرگاه بی‌عذر باشد، خصوصاً هرگاه مجلس متعدد باشد و اقوی تعدد فدیه است در صورت تخلل تکفیر. | * '''آیت‌الله بهجت:''' احوط تعدد فدیه است به تعدد پوشانیدن، خصوصاً هرگاه بی‌عذر باشد، خصوصاً هرگاه مجلس متعدد باشد و اقوی تعدد [[فدیه]] است در صورت تخلل تکفیر. | ||
* '''آیت‌الله تبریزى:''' این احتیاط ترک نشود. | * '''آیت‌الله تبریزى:''' این احتیاط ترک نشود. | ||
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' احتیاط تکرر کفاره در صورت تکرر ستر است مطلقاً. | * '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' احتیاط تکرر کفاره در صورت تکرر ستر است مطلقاً. | ||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' بنا بر احتیاط باید کفاره مجدد بدهد و حتی اگر سر را در دو مجلس بپوشاند هرچند در وسط کفاره پرداخته باشد احتیاط آن است که دو کفاره بدهد. | * '''آیت‌الله سبحانی:''' بنا بر [[احتیاط]] باید کفاره مجدد بدهد و حتی اگر سر را در دو مجلس بپوشاند هرچند در وسط کفاره پرداخته باشد احتیاط آن است که دو کفاره بدهد. | ||
* '''آیت‌الله سیستانی:''' بعید نیست یک کفاره کافی باشد. | * '''آیت‌الله سیستانی:''' بعید نیست یک کفاره کافی باشد. | ||
* '''آیت‌الله صافی:''' احتیاط آن است که اگر بیش از یک بار سر را بپوشاند، برای هر بار جداگانه کفاره بدهد خصوصاً اگر بدون عذر باشد و مخصوصاً اگر مجلس آن هم متعدد شود. | * '''آیت‌الله صافی:''' احتیاط آن است که اگر بیش از یک بار سر را بپوشاند، برای هر بار جداگانه کفاره بدهد خصوصاً اگر بدون عذر باشد و مخصوصاً اگر مجلس آن هم متعدد شود. | ||
| خط ۲۲۴: | خط ۲۲۴: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر سر را پوشانید و گوسفند را برای کفاره ذبح کرد و باز سر را پوشانید احتیاط به کفاره دادنِ دوباره خیلی مطلوب است گرچه وجوبش معلوم نیست. {{توضیح مساله|426| | '''امام خمینی:''' اگر سر را پوشانید و گوسفند را برای کفاره [[ذبح]] کرد و باز سر را پوشانید احتیاط به کفاره دادنِ دوباره خیلی مطلوب است گرچه وجوبش معلوم نیست. {{توضیح مساله|426| | ||
* '''آیت‌الله بهجت، خامنه‌ای، سبحانی، صافی، گلپایگانی، مکارم:''' حکم آن در ذیل مسئله قبل گذشت. | * '''آیت‌الله بهجت، خامنه‌ای، سبحانی، صافی، گلپایگانی، مکارم:''' حکم آن در ذیل مسئله قبل گذشت. | ||
* '''آیت‌الله بهجت:''' احوط تعدد فدیه است به تعدد پوشانیدن، خصوصاً هرگاه بی‌عذر باشد، خصوصاً هرگاه مجلس متعدد باشد و اقوی تعدد فدیه است در صورت تخلل تکفیر. | * '''آیت‌الله بهجت:''' احوط تعدد [[فدیه]] است به تعدد پوشانیدن، خصوصاً هرگاه بی‌عذر باشد، خصوصاً هرگاه مجلس متعدد باشد و اقوی تعدد فدیه است در صورت تخلل تکفیر. | ||
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' احتیاط تکرر کفاره در صورت تکرر ستر است مطلقاً. | * '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' احتیاط تکرر کفاره در صورت تکرر ستر است مطلقاً. | ||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' بنا بر احتیاط باید کفاره مجدد بدهد و حتی اگر سر را در دو مجلس بپوشاند هرچند در وسط کفاره پرداخته باشد احتیاط آن است که دو کفاره بدهد. | * '''آیت‌الله سبحانی:''' بنا بر احتیاط باید کفاره مجدد بدهد و حتی اگر سر را در دو مجلس بپوشاند هرچند در وسط کفاره پرداخته باشد احتیاط آن است که دو کفاره بدهد. | ||
| خط ۲۴۴: | خط ۲۴۴: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' کفاره در صورتی واجب است که از روی علم به مسئله و عمد سر را بپوشاند، پس اگر از روی ندانستن مسئله یا غفلت و سهو و نسیان بپوشاند کفاره ندارد. {{توضیح مساله|427| | '''امام خمینی:''' [[کفاره]] در صورتی [[واجب]] است که از روی علم به مسئله و عمد سر را بپوشاند، پس اگر از روی ندانستن مسئله یا [[غفلت]] و [[سهو]] و [[نسیان]] بپوشاند کفاره ندارد. {{توضیح مساله|427| | ||
* '''آیت‌الله خویی، سیستانی:''' بلکه ظاهر این است که در موارد جواز ستر و اضطرار نیز کفاره واجب نیست. | * '''آیت‌الله خویی، سیستانی:''' بلکه ظاهر این است که در موارد جواز ستر و [[اضطرار]] نیز کفاره واجب نیست. | ||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اما در صورت ضرورت نیز احتیاط واجب در کفاره است. | * '''آیت‌الله سبحانی:''' اما در صورت ضرورت نیز احتیاط واجب در کفاره است. | ||
}} | }} | ||