پرش به محتوا

طواف (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها

طواف (فتاوای مراجع) (ویرایش)

نسخهٔ ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۱

۶۵۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۲
←‏حکم قطع طواف
دیداریویکی‌متن
خط ۶۱۰: خط ۶۱۰:


== حکم قطع طواف ==
== حکم قطع طواف ==
 
{{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۵  |  جايز است قطع طواف نافله را بدون عذر و اقوي کراهت قطع طواف واجب است بدون عذر و به مجرد خواهش نفس{{توضیح مساله|۶۱۵|
{{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۵  |  جايز است قطع طواف نافله را بدون عذر و اقوي کراهت قطع طواف واجب است بدون عذر و به مجرد خواهش نفس{{توضیح مساله|۶۱۵|* '''آیه الله بهجت:''' احوط عدم قطع طواف واجب است؛ يعني ترک بقيه آن، به نحوي که موالات عرفيه فوت شود بدون عذر و به مجرد خواهش نفس.
* '''آیه الله بهجت:''' احوط عدم قطع طواف واجب است؛ يعني ترک بقيه آن، به نحوي که [[موالات]] عرفيه فوت شود بدون عذر و به مجرد خواهش نفس.
 
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' قطع طواف مستحبي و حتي طواف واجب، جايز است؛ هرچند احوط آن است که طواف واجب را به اندازه‌اي که عرفاً موالات از ميان برود، قطع نکند.
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' قطع طواف مستحبي و حتي طواف واجب، جايز است؛ هرچند احوط آن است که طواف واجب را به اندازه‌اي که عرفاً موالات از ميان برود، قطع نکند.
 
* '''آيه الله خويی:''' قطع طواف و [[سعي]] جايز نيست.
* '''آيه الله خويی:''' قطع طواف و سعي جايز نيست.
* '''آيه الله زنجانی:''' قطع عمدي طواف واجب در غير موارد خاصه، جايز نيست؛ و مراد از قطع در اين مسئله و اکثر مسائل بعدي اين است که طواف‌کننده با ايجاد فاصله يا انجام کارهاي زياد، موالات عرفيه بين [[شوط|اشواط]] را از بين ببرد. موارد خاصه عبارتند از: استراحت، [[وضو]] و [[غسل]] و [[تيمم]]، آب کشيدن بدن يا لباس، تنگي وقت نماز واجب يا نماز وتر يا نماز جماعت، رسيدن به نماز اول وقت، برآوردن احتياج ديگري، بيماري، عيادت بيمار، و هر کاري که مطلوب شارع مقدس است و وقت آن مي‌گذرد مانند تطهير [[مسجد]] و تشييع جنازه مؤمن. در تمام مواردي که طواف را رها مي‌کند اگر موالات از بين نرفته بايد آن را تکميل کند و اگر از بين رفته به حکم قطع طواف که در مسائل بعدي مي‌آيد رفتار نمايد.
 
آيه الله زنجانی:''' قطع عمدي طواف واجب در غير موارد خاصه، جايز نيست؛ و مراد از قطع در اين مسئله و اکثر مسائل بعدي اين است که طواف‌کننده با ايجاد فاصله يا انجام کارهاي زياد، موالات عرفيه بين اشواط را از بين ببرد. موارد خاصه عبارتند از: استراحت، وضو و غسل و تيمم، آب کشيدن بدن يا لباس، تنگي وقت نماز واجب يا نماز وتر يا نماز جماعت، رسيدن به نماز اول وقت، برآوردن احتياج ديگري، بيماري، عيادت بيمار، و هر کاري که مطلوب شارع مقدس است و وقت آن مي‌گذرد مانند تطهير مسجد و تشييع جنازه مؤمن. در تمام مواردي که طواف را رها مي‌کند اگر موالات از بين نرفته بايد آن را تکميل کند و اگر از بين رفته به حکم قطع طواف که در مسائل بعدي مي‌آيد رفتار نمايد.
 
* '''آيه الله سبحانی:''' قطع طواف واجب بدون عذر جايز نيست.
* '''آيه الله سبحانی:''' قطع طواف واجب بدون عذر جايز نيست.
* '''آيه الله سيستانی:''' قطع طواف واجب براي کاري ضروري بلکه بنا بر اظهر قطع آن مطلقاً گرچه براي کاري يا ضرورتي نباشد جايز است.
* '''آيه الله سيستانی:''' قطع طواف واجب براي کاري ضروري بلکه بنا بر اظهر قطع آن مطلقاً گرچه براي کاري يا ضرورتي نباشد جايز است.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' طواف واجب را نبايد بدون عذر قطع کند.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' طواف واجب را نبايد بدون عذر قطع کند.
* '''آيه الله فاضل:''' احتياط مستحب آن است که قطع نکند، ولي چنانچه به هر جهت قطع کرد و از نو يک طواف کامل انجام داد، مجزي و صحيح است، هرچند موالات به هم نخورده، و فرقي نيست که دور دوم را مثلاً رها کند يا غير آن را.}}، و احوط قطع نکردن آن است؛ به اين معني که قطع نکند به طوري که ترک بقيه را کند تا موالات عرفيه به هم بخورد.
* '''آيه الله فاضل:''' احتياط مستحب آن است که قطع نکند، ولي چنانچه به هر جهت قطع کرد و از نو يک طواف کامل انجام داد، مجزي و صحيح است، هرچند موالات به هم نخورده، و فرقي نيست که دور دوم را مثلاً رها کند يا غير آن را.}}، و احوط قطع نکردن آن است؛ به اين معني که قطع نکند به طوري که ترک بقيه را کند تا موالات عرفيه به هم بخورد.


  | {{ارجاع مساله|۶۱۵}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۶  |  اگر بدون عذر طواف را قطع کرد، احوط{{توضیح مساله|۶۱۶|* '''آیه الله بهجت:''' احوط بلکه اقوي استيناف آن است هرچند که چهار شوط به جا آورده باشد.  
  | {{ارجاع مساله|۶۱۵}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۶  |  اگر بدون عذر طواف را قطع کرد، احوط{{توضیح مساله|۶۱۶|
 
* '''آیه الله بهجت:''' احوط بلکه اقوي استيناف آن است هرچند که چهار شوط به جا آورده باشد.  
* '''آيه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' هرگاه طواف‌کننده پيش از تجاوز از نصف طواف، بدون عذر از مطاف خارج شود، اگر موالات عرفيه از او فوت شود طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است و چنانچه موالات فوت نشود يا خروجش بعد از تجاوز نصف باشد، احتياط اين است که آن طواف را تمام نموده سپس اعاده کند.
* '''آيه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' هرگاه طواف‌کننده پيش از تجاوز از نصف طواف، بدون عذر از مطاف خارج شود، اگر موالات عرفيه از او فوت شود طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است و چنانچه موالات فوت نشود يا خروجش بعد از تجاوز نصف باشد، احتياط اين است که آن طواف را تمام نموده سپس اعاده کند.
* '''آيه الله زنجانی:''' بايد طواف را از سر بگيرد و احتياط مستحب در آن است که اگر قطع بعد از نيمه شوط چهارم بوده، قبل از اعاده، طواف قبلي را تکميل کرده نماز آن را بخواند.
* '''آيه الله زنجانی:''' بايد طواف را از سر بگيرد و احتياط مستحب در آن است که اگر قطع بعد از نيمه شوط چهارم بوده، قبل از اعاده، طواف قبلي را تکميل کرده نماز آن را بخواند.
* '''آيه الله گلپايگانی:''' اقوي آن است که در اين صورت اگر چهار دور به جا آورده باشد، طواف را تمام کند و بعد احتياطاً اعاده کند.
* '''آيه الله گلپايگانی:''' اقوي آن است که در اين صورت اگر چهار دور به جا آورده باشد، طواف را تمام کند و بعد احتياطاً اعاده کند.
* نظر ساير آيات عظام در اين مسئله و مسئله بعد، در ذيل مسئله ۶۰۶ گذشت.}} آن است که اگر چهار دور به جا آورده{{توضیح مساله|۶۱۶|
* '''آیه الله سبحاني، آيه الله مکارم:''' اگر از نصف تجاوز کرده...}} باشد طواف را تمام کند و بعد اعاده کند و اين در صورتي است که منافي به جا آورده باشد حتي مثل زياد فاصله دادن که موالات عرفيه به هم بخورد.


نظر ساير آيات عظام در اين مسئله و مسئله بعد، در ذيل مسئله ۶۰۶ گذشت.}} آن است که اگر چهار دور به جا آورده{{توضیح مساله|۶۱۶|* '''آیه الله سبحاني، آيه الله مکارم:''' اگر از نصف تجاوز کرده...}} باشد طواف را تمام کند و بعد اعاده کند و اين در صورتي است که منافي به جا آورده باشد حتي مثل زياد فاصله دادن که موالات عرفيه به هم بخورد.
| {{ارجاع مساله|۶۱۶}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۷  |  اگر طواف را قطع کند{{توضیح مساله|۶۱۷|
* '''آیه الله زنجانی:''' و موالات به هم نخورده باشد، باید قبل از فوت موالات آن را کامل کند.}} و منافي به جا نياورده باشد، اگر برگردد و تمام کند طواف صحيح است.


| {{ارجاع مساله|۶۱۶}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۷  |  اگر طواف را قطع کند{{توضیح مساله|۶۱۷|* '''آیه الله زنجانی:''' و موالات به هم نخورده باشد، باید قبل از فوت موالات آن را کامل کند.}} و منافي به جا نياورده باشد، اگر برگردد و تمام کند طواف صحيح است.
  | {{ارجاع مساله|۶۱۷}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۸  |  اگر در بين طواف عذري براي اتمام آن پيدا شد{{توضیح مساله|۶۱۸|
 
* '''آیه الله زنجانی:''' قطع طواف واجب به جهت عذر چند صورت دارد: ۱.قطع طواف به خاطر حدث اصغر يا اکبر ([[جنابت]] و [[حيض]]) حکم آن ذيل مسئله ۵۴۹ گذشت؛ ۲.قطع طواف براي عروض بيماري در اثنای طواف: اگر قبل از نصف (سه و نیم شوط) قطع کرد، بايد خودش و اگر نمي‌تواند [[نیابت|نايبش]] آن را از سر بگيرد و اگر بعد از اتمام شوط چهارم قطع کرده بايد بدون تأخير براي تکميل طواف، نايب بگيرد و کافي است والاّ باطل مي‌شود و بايد آن را از سر بگيرد و اگر بين نيمه و پايان شوط چهارم بود بايد بدون تأخير براي تکميل آن نايب بگيرد و همچنين خودش و اگر نمي‌تواند نايبش يک طواف کامل به جا آورد؛ ۳.قطع طواف براي استراحت يا تطهير بدن و لباس يا مسجد يا براي تنگي وقت نماز يا رسيدن به نماز اول وقت يا شرکت در نماز جماعت، در تمام اين موارد پس از رفع عذر طواف قبلي را هرچند کمتر از نصف باشد تکميل مي‌کند؛ ۴.قطع طواف به جهت موانع خارجي مانند تشکيل صفوف جماعت و نظافت مسجد، حکم آن در ذيل مسئله ۶۴۶ خواهد آمد. در تمام صورت‌هاي چهارگانه اگر طواف را از سر بگيرد طوافش صحيح است.}}؛ مثل مرض يا [[حيض]] يا حدث بي‌اختيار{{توضیح مساله|۶۱۸|
  | {{ارجاع مساله|۶۱۷}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۸  |  اگر در بين طواف عذري براي اتمام آن پيدا شد{{توضیح مساله|۶۱۸|* '''آیه الله زنجانی:''' قطع طواف واجب به جهت عذر چند صورت دارد: ۱. قطع طواف به خاطر حدث اصغر يا اکبر (جنابت و حيض) حکم آن ذيل مسئله ۵۴۹ گذشت؛ ۲. قطع طواف براي عروض بيماري در اثنای طواف: اگر قبل از نصف (۵/۳ شوط) قطع کرد، بايد خودش و اگر نمي‌تواند نايبش آن را از سر بگيرد و اگر بعد از اتمام شوط چهارم قطع کرده بايد بدون تأخير براي تکميل طواف، نايب بگيرد و کافي است والاّ باطل مي‌شود و بايد آن را از سر بگيرد و اگر بين نيمه و پايان شوط چهارم بود بايد بدون تأخير براي تکميل آن نايب بگيرد و همچنين خودش و اگر نمي‌تواند نايبش يک طواف کامل به جا آورد؛ ۳. قطع طواف براي استراحت يا تطهير بدن و لباس يا مسجد يا براي تنگي وقت نماز يا رسيدن به نماز اول وقت يا شرکت در نماز جماعت، در تمام اين موارد پس از رفع عذر طواف قبلي را هرچند کمتر از نصف باشد تکميل مي‌کند؛ ۴. قطع طواف به جهت موانع خارجي مانند تشکيل صفوف جماعت و نظافت مسجد، حکم آن در ذيل مسئله ۶۴۶ خواهد آمد. در تمام صورت‌هاي چهارگانه اگر طواف را از سر بگيرد طوافش صحيح است.}}؛ مثل مرض يا حيض يا حدث بي‌اختيار{{توضیح مساله|۶۱۸|نظر آيات عظام در بحث حدث اصغر و جنابت در مسئله ۵۴۹ و ۵۵۰ و راجع به حيض در مسئله  
* نظر آيات عظام در بحث حدث اصغر و جنابت در مسئله ۵۴۹ و ۵۵۰ و راجع به حيض در مسئله ۵۵۱ گذشت.
۵۵۱ گذشت.


و اما در مورد مرض:
و اما در مورد مرض:
 
* '''آيه الله بهجت:''' هرگاه طواف‌کننده به علت عذر ناچار طواف خود را قطع نمود و از مطاف بيرون رفت، چنانچه قبل از تمامي شوط چهارم باشد طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است و چنانچه بعد از آن بوده، اگر قادر بر اتمام نباشد احوط آن است که صبر کند تا وقت آن طواف تنگ شود، اگر قادر نشد او را دوش مي‌گيرند و طواف مي‌دهند و اگر ممکن نباشد نايب از براي او مي‌گيرند در اتمام.  
آيه الله بهجت:''' هرگاه طواف‌کننده به علت عذر ناچار طواف خود را قطع نمود و از مطاف بيرون رفت، چنانچه قبل از تمامي شوط چهارم باشد طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است و چنانچه بعد از آن بوده، اگر قادر بر اتمام نباشد احوط آن است که صبر کند تا وقت آن طواف تنگ شود، اگر قادر نشد او را دوش مي‌گيرند و طواف مي‌دهند و اگر ممکن نباشد نايب از براي او مي‌گيرند در اتمام.  
 
* '''آيه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' در اين فرض اگر ناچار به قطع طواف شد و از مطاف خارج گرديد، چنانچه قبل از تمامي شوط چهارم باشد، طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است و چنانچه بعد از آن بوده، احتياط اين است که براي باقيمانده نايب بگيرد و شخصاً بعد از زوال عذر احتياطاً باقيمانده را به جا آورده و طواف را اعاده نمايد.
* '''آيه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' در اين فرض اگر ناچار به قطع طواف شد و از مطاف خارج گرديد، چنانچه قبل از تمامي شوط چهارم باشد، طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است و چنانچه بعد از آن بوده، احتياط اين است که براي باقيمانده نايب بگيرد و شخصاً بعد از زوال عذر احتياطاً باقيمانده را به جا آورده و طواف را اعاده نمايد.
 
* '''آيه الله سيستاني'''، نظريه ايشان مطابق با متن است ولي اضافه فرموده‌اند: اين در طوافِ واجب بود و اما در طواف مستحبي، از هر جا که قطع کند مادامي که موالات عرفي فوت نشده است مي‌تواند برگردد و تمام نمايد و همچنين در مورد عذر، علاوه بر مرض قضاي حاجتي براي خود يا برادر ديني ذکر فرموده‌اند.}} پس اگر بعد از تمام شدن چهار دور بوده، بعد از رفع عذر برگردد{{توضیح مساله|۶۱۸|
* '''آيه الله سيستاني، نظريه ايشان مطابق با متن است ولي اضافه فرموده‌اند: اين در طوافِ واجب بود و اما در طواف مستحبي، از هر جا که قطع کند مادامي که موالات عرفي فوت نشده است مي‌تواند برگردد و تمام نمايد و همچنين در مورد عذر، علاوه بر مرض قضاي حاجتي براي خود يا برادر ديني ذکر فرموده‌اند.}} پس اگر بعد از تمام شدن چهار دور بوده، بعد از رفع عذر برگردد{{توضیح مساله|۶۱۸|* '''آیه الله سبحاني، آيه الله مکارم:''' اگر بعد از تمام شدن سه دور و نيم باشد، و بعد از تحصيل طهارت.}} و از همان جا تمام کند و اگر قبل از آن بوده{{توضیح مساله|۶۱۸|* '''آیه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' پس اگر به نصف نرسيده اعاده کند و اگر در فاصله بين ۵/۳ و ۴ بوده احتياط به اتمام و اعاده طواف است.
* '''آیه الله سبحاني، آيه الله مکارم:''' اگر بعد از تمام شدن سه دور و نيم باشد، و بعد از تحصيل طهارت.}} و از همان جا تمام کند و اگر قبل از آن بوده{{توضیح مساله|۶۱۸|
 
* '''آیه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' پس اگر به نصف نرسيده اعاده کند و اگر در فاصله بين سه و نیم و چهار بوده احتياط به اتمام و اعاده طواف است.
* '''آيه الله فاضل:''' اگر از نصف تجاوز نکرده عذر پيدا شد طواف را اعاده کند و اگر از نصف گذشته و دور چهارم را تمام نکرده است، احتياط آن است که طواف را تمام کند و اعاده نمايد و يا از نو يک طواف کامل انجام دهد.}}، طواف را اعاده کند و احتياط مستحب در فرض اول در غير حيض آن است که اتمام کند و اعاده نمايد.
* '''آيه الله فاضل:''' اگر از نصف تجاوز نکرده عذر پيدا شد طواف را اعاده کند و اگر از نصف گذشته و دور چهارم را تمام نکرده است، احتياط آن است که طواف را تمام کند و اعاده نمايد و يا از نو يک طواف کامل انجام دهد.}}، طواف را اعاده کند و احتياط مستحب در فرض اول در غير حيض آن است که اتمام کند و اعاده نمايد.


  | {{ارجاع مساله|۶۱۸}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۹  |  اگر شخصي که با عذر طواف را قطع کرده، نتوانست به جا آورد تا آنکه وقت تنگ شد، اگر ممکن است، او را حمل کنند و طواف دهند و اگر ممکن نيست نايب{{توضیح مساله|۶۱۹|* '''آیه الله سبحانی:''' و نايب يک طواف کامل به نيت اعم از اعاده و اتمام و يا به عنوان تکليف فعلي منوب ‌عنه انجام دهد و نماز آن را بخواند و احتياطاً منوب ‌عنه هم در هر کجا هست اگر امکان دارد نماز طواف را خودش نيز بخواند.
  | {{ارجاع مساله|۶۱۸}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۱۹  |  اگر شخصي که با عذر طواف را قطع کرده، نتوانست به جا آورد تا آنکه وقت تنگ شد، اگر ممکن است، او را حمل کنند و طواف دهند و اگر ممکن نيست نايب{{توضیح مساله|۶۱۹|
 
* '''آیه الله سبحانی:''' و نايب يک طواف کامل به نيت اعم از اعاده و اتمام و يا به عنوان تکليف فعلي منوب ‌عنه انجام دهد و نماز آن را بخواند و احتياطاً منوب ‌عنه هم در هر کجا هست اگر امکان دارد نماز طواف را خودش نيز بخواند.
آيه الله سيستانی:''' اگر قبل از تمام کردن شوط چهارم عاجز شود و نتوانند او را طواف دهند بايد نايب بگيرد که طواف را از اول به نيابت او انجام دهد و اگر بعد از تمام کردن شوط چهارم باشد، نايب در مقدار باقيمانده نيابت مي‌کند.  
* '''آيه الله سيستانی:''' اگر قبل از تمام کردن شوط چهارم عاجز شود و نتوانند او را طواف دهند بايد نايب بگيرد که طواف را از اول به نيابت او انجام دهد و اگر بعد از تمام کردن شوط چهارم باشد، نايب در مقدار باقيمانده نيابت مي‌کند.  
 
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' و چون بعيد نيست گفته شود که: «طواف حکم نماز را دارد و تبعيض در اشواط آن در نيابت محتاج به دليل است» نايب همه طواف را انجام دهد.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' و چون بعيد نيست گفته شود که: «طواف حکم نماز را دارد و تبعيض در اشواط آن در نيابت محتاج به دليل است» نايب همه طواف را انجام دهد.
* نظر ساير آيات عظام در مورد نيابت در مسئله قبل گذشت.}} براي او بگيرند.{{توضیح مساله|۶۱۹|
* '''آیه الله خامنه‌ای:''' بايد خودش نايب بگيرد.}}


نظر ساير آيات عظام در مورد نيابت در مسئله قبل گذشت.}} براي او بگيرند.{{توضیح مساله|۶۱۹|* '''آیه الله خامنه‌ای:''' بايد خودش نايب بگيرد.}}
  | {{ارجاع مساله|۶۱۹}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۰  |  اگر مشغول طواف است و وقت نماز واجب تنگ شود واجب است طواف را رها کند و نماز بخواند{{توضیح مساله|۶۲۰|
 
* '''آیه الله خامنه‌ای:''' اگر طواف واجب را براي اقامه نماز واجب قطع کند، در صورتي که پس از انجام نيمي از طواف چنين کند، پس از نماز ادامه آن را انجام داده و هفت دور کامل مي‌کند، و اگر پيش از اتمام نصف طواف چنين کند، در صورتي که فاصله زيادي ايجاد شود، احوط آن است که طواف را از ابتدا انجام دهد، ولي اگر فاصله زياد حاصل نشده باشد، عدم وجوب رعايت احتياط در اين مورد، بعيد به نظر نمي‌رسد، اما رعايت احتياط در هر حال پسنديده است. در اين مورد، تفاوتي ندارد که نماز جماعت باشد يا فرداي؛ و وقت نماز تنگ باشد يا نباشد و از اين مسئله حکم مسئله بعد نيز روشن مي‌شود.  
  | {{ارجاع مساله|۶۱۹}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۰  |  اگر مشغول طواف است و وقت نماز واجب تنگ شود واجب است طواف را رها کند و نماز بخواند{{توضیح مساله|۶۲۰|* '''آیه الله خامنه‌ای:''' اگر طواف واجب را براي اقامه نماز واجب قطع کند، در صورتي که پس از انجام نيمي از طواف چنين کند، پس از نماز ادامه آن را انجام داده و هفت دور کامل مي‌کند، و اگر پيش از اتمام نصف طواف چنين کند، در صورتي که فاصله زيادي ايجاد شود، احوط آن است که طواف را از ابتدا انجام دهد، ولي اگر فاصله زياد حاصل نشده باشد، عدم وجوب رعايت احتياط در اين مورد، بعيد به نظر نمي‌رسد، اما رعايت احتياط در هر حال پسنديده است. در اين مورد، تفاوتي ندارد که نماز جماعت باشد يا فرداي؛ و وقت نماز تنگ باشد يا نباشد و از اين مسئله حکم مسئله بعد نيز روشن مي‌شود.  
* '''آيه الله زنجانی:''' و پس از آن بدون تأخير، طواف را اتمام نمايد، هرچند قبل از شوط چهارم باشد.}}، پس اگر بعد از چهار دور{{توضیح مساله|۶۲۰|
 
* '''آیه الله سبحانی:''' بعد از نيمه طواف.}} رها کرد از همان جا طواف را تمام کند، والاّ{{توضیح مساله|۶۲۰|
* '''آيه الله زنجانی:''' و پس از آن بدون تأخير، طواف را اتمام نمايد، هرچند قبل از شوط چهارم باشد.}}، پس اگر بعد از چهار دور{{توضیح مساله|۶۲۰|* '''آیه الله سبحانی:''' بعد از نيمه طواف.}} رها کرد از همان جا طواف را تمام کند، والاّ{{توضیح مساله|۶۲۰|* '''آیه الله بهجت:''' اگر موالات عرفيه به هم بخورد.}} اعاده کند.{{توضیح مساله|۶۲۰|* '''آیه الله تبريزى:''' اعاده لازم نيست، گرچه احتياط مستحب آن است که طواف را بعد از طواف اول و نماز آن اعاده کند.
* '''آیه الله بهجت:''' اگر موالات عرفيه به هم بخورد.}} اعاده کند.{{توضیح مساله|۶۲۰|
 
* '''آیه الله تبريزى:''' اعاده لازم نيست، گرچه احتياط مستحب آن است که طواف را بعد از طواف اول و نماز آن اعاده کند.
* '''آيه الله سيستانی:''' بايد اتمام کند و احتياط مستحب آن است که طواف را بعد از طواف اول و نماز آن  
* '''آيه الله سيستانی:''' بايد اتمام کند و احتياط مستحب آن است که طواف را بعد از طواف اول و نماز آن اعاده کند.
اعاده کند.
 
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' ولي اگر از نصف گذشته و چهار شوط هم تمام نشده، احتياطاً طواف را تمام کند و بعد اعاده کند.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' ولي اگر از نصف گذشته و چهار شوط هم تمام نشده، احتياطاً طواف را تمام کند و بعد اعاده کند.
* '''آيه الله مکارم:''' در هر دو صورت طواف را کامل کند.}}
* '''آيه الله مکارم:''' در هر دو صورت طواف را کامل کند.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۲۰}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۱  |  جايز است بلکه مستحب است قطع کند طواف را براي رسيدن به نماز جماعت يا رسيدن به وقت فضيلت نماز واجب، و از هر جا قطع کرد از همان جا بعد از نماز اتمام کند{{توضیح مساله|۶۲۱|* '''آیه الله بهجت:''' اگر موالات عرفيه به هم نخورد و اگر به هم بخورد و قبل از اکمال شوط چهارم باشد احتياط مراعات شود با اکمال آن طواف و اعاده آن..}}، و احتياط آن است که به دستور مسئله قبل عمل کند، و سزاوار نيست اين احتياط ترک شود.{{توضیح مساله|۶۲۱|* '''آیه الله تبريزى:''' بنا بر احتياط مستحب طواف را بعد از طواف اول و نماز آن اعاده کند.
  | {{ارجاع مساله|۶۲۰}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۱  |  جايز است بلکه مستحب است قطع کند طواف را براي رسيدن به نماز جماعت يا رسيدن به وقت فضيلت نماز واجب، و از هر جا قطع کرد از همان جا بعد از نماز اتمام کند{{توضیح مساله|۶۲۱|
 
* '''آیه الله بهجت:''' اگر موالات عرفيه به هم نخورد و اگر به هم بخورد و قبل از اکمال شوط چهارم باشد احتياط مراعات شود با اکمال آن طواف و اعاده آن..}}، و احتياط آن است که به دستور مسئله قبل عمل کند، و سزاوار نيست اين احتياط ترک شود.{{توضیح مساله|۶۲۱|
* '''آیه الله تبريزى:''' بنا بر احتياط مستحب طواف را بعد از طواف اول و نماز آن اعاده کند.
* '''آيه الله زنجانی:''' رعايت اين احتياط واجب نيست و اگر در جماعت شرکت نکند، ولي صفوف جماعت، طواف را قطع کند حکم آن ذيل مسئله ۶۴۶ خواهد آمد.
* '''آيه الله زنجانی:''' رعايت اين احتياط واجب نيست و اگر در جماعت شرکت نکند، ولي صفوف جماعت، طواف را قطع کند حکم آن ذيل مسئله ۶۴۶ خواهد آمد.
* '''آيه الله سبحانی:''' اگر به خاطر اقامه نماز جماعت نتواند به طواف خود ادامه دهد و ناچار است آن را قطع کند، پس از پايان يافتن نماز جماعت از همان نقطه و يا محاذي آن در هر شوطي که باشد، طواف خود را تکميل کند.
* '''آيه الله سبحانی:''' اگر به خاطر اقامه نماز جماعت نتواند به طواف خود ادامه دهد و ناچار است آن را قطع کند، پس از پايان يافتن نماز جماعت از همان نقطه و يا محاذي آن در هر شوطي که باشد، طواف خود را تکميل کند.
* '''آيه الله مکارم:''' اين احتياط واجب نيست.}}
* '''آيه الله مکارم:''' اين احتياط واجب نيست.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۲۱}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۲  |  اگر بعد از تمام شدن طواف و انصراف از آن شک کند که آيا طواف را زيادتر از هفت دور به جا آورده يا نه يا شک کند کمتر به جا آورده يا نه، اعتنا نکند و طوافش صحيح است، لکن در صورت دوم خالي از اشکال نيست{{توضیح مساله|۶۲۲|* '''آیه الله بهجت:''' هرگاه بعد از فراغ از طواف شک نمايد که آيا طوافم هفت شوط يا کمتر يا بيشتر بوده، اعتنا به شک ننمايد، مانند کسي که بعد از شروع به نماز طواف چنين شکي بکند. 
  | {{ارجاع مساله|۶۲۱}} }} {{سخ}}  
 
 آيه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' در صورت دوم طواف باطل است مگر اينکه بعد از دخول در نماز طواف شک بکند که به شکش اعتنا نمي‌کند.


== شک در دورهای طواف ==
{{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۲  |  اگر بعد از تمام شدن طواف و انصراف از آن شک کند که آيا طواف را زيادتر از هفت [[شوط|دور]] به جا آورده يا نه يا شک کند کمتر به جا آورده يا نه، اعتنا نکند و طوافش صحيح است، لکن در صورت دوم خالي از اشکال نيست{{توضیح مساله|۶۲۲|
* '''آیه الله بهجت:''' هرگاه بعد از فراغ از طواف شک نمايد که آيا طوافم هفت [[شوط]] يا کمتر يا بيشتر بوده، اعتنا به شک ننمايد، مانند کسي که بعد از شروع به نماز طواف چنين شکي بکند.
* '''آيه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' در صورت دوم طواف باطل است مگر اينکه بعد از دخول در [[نماز طواف]] شک بکند که به شکش اعتنا نمي‌کند.
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' نبايد به شک خود اعتنا کند، بلکه بنا را بر صحت بگذارد.
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' نبايد به شک خود اعتنا کند، بلکه بنا را بر صحت بگذارد.
* '''آيه الله زنجانی:''' اگر احتمال بدهد هنگام طواف نسبت به رعايت عدد اشواط، التفات داشته است، در هيچ‌يک از دو صورت اعتنا به شکش نکند والاّ بايد طواف را اعاده کند.
* '''آيه الله زنجانی:''' اگر احتمال بدهد هنگام طواف نسبت به رعايت عدد اشواط، التفات داشته است، در هيچ‌يک از دو صورت اعتنا به شکش نکند والاّ بايد طواف را اعاده کند.
* '''آيه الله سبحاني، آيه الله نوری: به شک پس از فراغ عمل اعتنا نکند.
* '''آيه الله سبحاني، آيه الله نوری: به شک پس از فراغ عمل اعتنا نکند.
 
* '''آيه الله سيستانی:''' اگر در عدد شوط‌ها يا در صحت آنها بعد از تمامي طواف يا بعد از تجاوز از محل شک کند نبايد به شک اعتنا نمايد؛ مثلاً پس از فوت [[موالات]] يا بعد از وارد شدن در نمازِ طواف شک نمايد.
* '''آيه الله سيستانی:''' اگر در عدد شوط‌ها يا در صحت آنها بعد از تمامي طواف يا بعد از تجاوز از محل شک کند نبايد به شک اعتنا نمايد؛ مثلاً پس از فوت موالات يا بعد از وارد شدن در نمازِ طواف شک نمايد.
 
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' احتياط واجب نيست.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' احتياط واجب نيست.
* '''آيه الله فاضل:''' اين اشکال در صورت عدم انصراف از طواف است، اما اگر شک بعد از انصراف و دخول در نماز طواف باشد اعتنا نکند و طواف او صحيح است بلکه ظاهراً به محض انصراف هم، طواف محکوم به صحت است و لازم نيست اعتنا کند.}} و احتياط ترک نشود.
* '''آيه الله فاضل:''' اين اشکال در صورت عدم انصراف از طواف است، اما اگر شک بعد از انصراف و دخول در نماز طواف باشد اعتنا نکند و طواف او صحيح است بلکه ظاهراً به محض انصراف هم، طواف محکوم به صحت است و لازم نيست اعتنا کند.}} و احتياط ترک نشود.


  | {{ارجاع مساله|۶۲۲}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۳  |  اگر بعد از طواف شک کند که صحيح به جا آورده آن را يا نه، مثلاً احتمال بدهد که از طرف راست طواف کرده يا محدث بوده يا از داخل حجر اسماعيل۷ طواف کرده اعتنا نکند{{توضیح مساله|۶۲۳|* '''آیه الله زنجانی:''' حکم مسئله قبل را دارد.}}، و طوافش صحيح است اگرچه باز در محل طواف باشد و از آنجا منصرف نشده يا مشغول کارهاي ديگر نشده باشد، در صورتي که هفت دور بودن معلوم باشد بي‌زياده و نقيصه.
  | {{ارجاع مساله|۶۲۲}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۳  |  اگر بعد از طواف شک کند که صحيح به جا آورده آن را يا نه، مثلاً احتمال بدهد که از طرف راست طواف کرده يا محدث بوده يا از داخل [[حجر اسماعيل]] طواف کرده اعتنا نکند{{توضیح مساله|۶۲۳|
* '''آیه الله زنجانی:''' حکم مسئله قبل را دارد.}}، و طوافش صحيح است اگرچه باز در محل طواف باشد و از آنجا منصرف نشده يا مشغول کارهاي ديگر نشده باشد، در صورتي که هفت دور بودن معلوم باشد بي‌زياده و نقيصه.


  | {{ارجاع مساله|۶۲۳}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۴  |  اگر در آخر دور که به حجرالاسود ختم شد شک کند که هفت دور زده يا هشت دور يا زيادتر، اعتنا به شک نکند و طوافش صحيح است.{{توضیح مساله|۶۲۴|* '''آیه الله زنجانی:''' حکم شک بعد از تمام شدن طواف در مسئله ۶۲۲ گذشت.}}
  | {{ارجاع مساله|۶۲۳}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۴  |  اگر در آخر دور که به [[حجرالاسود]] ختم شد شک کند که هفت دور زده يا هشت دور يا زيادتر، اعتنا به شک نکند و طوافش صحيح است.{{توضیح مساله|۶۲۴|
 
* '''آیه الله زنجانی:''' حکم شک بعد از تمام شدن طواف در مسئله ۶۲۲ گذشت.}}
| {{ارجاع مساله|۶۲۴}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۵  |  اگر قبل از رسيدن به حجرالاسود و تمام شدن دور، شک کند که آنچه را دور مي‌زند دور هفتم است يا هشتم طوافش باطل است.{{توضیح مساله|۶۲۵|* '''آیه الله بهجت:''' احوط بطلان طواف است.
 
* '''آيات عظام تبريزي، خويي، سيستانی:''' ظاهر اين است که طوافش باطل است و احتياطاً به قصد رجا تمام و اعاده طواف نمايد. 
 
 آيه الله زنجانی:''' ولي اگر اطمينان دارد تا پيش از پايان طواف، نسبت به تعداد اشواط، حجت شرعي پيدا مي‌کند ـ مثلاً از رفيقي که اشواط او را مي‌شمرد مي‌پرسد ـ مي‌تواند طواف را در حال شک ادامه دهد و اگر حجت شرعي پيدا کرد طوافش صحيح است، والاّ باطل است.


| {{ارجاع مساله|۶۲۴}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۵  |  اگر قبل از رسيدن به حجرالاسود و تمام شدن دور، شک کند که آنچه را دور مي‌زند دور هفتم است يا هشتم طوافش باطل است.{{توضیح مساله|۶۲۵|
* '''آیه الله بهجت:''' احوط بطلان طواف است.
* '''آيات عظام تبريزي، خويي، سيستانی:''' ظاهر اين است که طوافش باطل است و احتياطاً به قصد رجا تمام و اعاده طواف نمايد.
* '''آيه الله زنجانی:''' ولي اگر اطمينان دارد تا پيش از پايان طواف، نسبت به تعداد اشواط، حجت شرعي پيدا مي‌کند ـ مثلاً از رفيقي که اشواط او را مي‌شمرد مي‌پرسد ـ مي‌تواند طواف را در حال شک ادامه دهد و اگر حجت شرعي پيدا کرد طوافش صحيح است، والاّ باطل است.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' لکن احوط اتيان نماز طواف و اعاده طواف و نماز است.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' لکن احوط اتيان نماز طواف و اعاده طواف و نماز است.
* '''آيه الله فاضل، آيه الله مکارم:''' آن دور را تمام کند و طوافش صحيح است.}}
* '''آيه الله فاضل، آيه الله مکارم:''' آن دور را تمام کند و طوافش صحيح است.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۲۵}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۶  |  اگر در آخر دور يا اثناي آن شک کند ميان شش و هفت و هرچه پاي نقيصه در کار است، طواف او باطل است.{{توضیح مساله|۶۲۶|* '''آیه الله بهجت:''' بطلان طواف او و لزوم استيناف خالي از قوت نيست با آنکه في ‌الجمله احوط است و احوط از آن بنا بر اقلّ بگذارد و اتمام و بعد از آن اعاده طواف نمايد.
  | {{ارجاع مساله|۶۲۵}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۶  |  اگر در آخر دور يا اثناي آن شک کند ميان شش و هفت و هرچه پاي نقيصه در کار است، طواف او باطل است.{{توضیح مساله|۶۲۶|
 
* '''آیه الله بهجت:''' بطلان طواف او و لزوم استيناف خالي از قوت نيست با آنکه في ‌الجمله احوط است و احوط از آن بنا بر اقلّ بگذارد و اتمام و بعد از آن اعاده طواف نمايد.
* '''آيه الله زنجانی:''' به ذيل مسئله قبل مراجعه شود.
* '''آيه الله زنجانی:''' به ذيل مسئله قبل مراجعه شود.
* '''آيه الله سبحانی:''' در شک بين ۶ و ۷، بايد آن شوط را تکميل و نماز طواف را به جا آورد و يک بار ديگر طواف و نماز را مجدداً اعاده کند؛ البته در تمام موارد اعاده طواف بهتر است مقداري بين طواف قبل و بعد فاصله بيندازد.
* '''آيه الله سبحانی:''' در شک بين ۶ و ۷، بايد آن شوط را تکميل و نماز طواف را به جا آورد و يک بار ديگر طواف و نماز را مجدداً اعاده کند؛ البته در تمام موارد اعاده طواف بهتر است مقداري بين طواف قبل و بعد فاصله بيندازد.
 
* '''آيه الله سيستانی:''' اگر شک در نقيصه در غير ۶ و ۷ باشد، طوافش باطل است. و اگر شک در پايان شوط بين ۶ و ۷ باشد، بنا بر احتياط واجب طواف را اعاده کند ولي اگر در اين صورت بنا بر ۶ گذاشت و از روي جهل به مسئله طواف را تمام کرد و متوجه مسئله نشد تا وقت اعاده گذشت طوافش صحيح است و اگر شک در زياده و نقصان باشد؛ مثل اينکه شک کند بين ۶ و ۷ و ۸ و يا شک بين ۶ و ۸ طوافش باطل است.
آيه الله سيستانی:''' اگر شک در نقيصه در غير ۶ و ۷ باشد، طوافش باطل است. و اگر شک در پايان شوط بين ۶ و ۷ باشد، بنا بر احتياط واجب طواف را اعاده کند ولي اگر در اين صورت بنا بر ۶ گذاشت و از روي جهل به مسئله طواف را تمام کرد و متوجه مسئله نشد تا وقت اعاده گذشت طوافش صحيح است و اگر شک در زياده و نقصان باشد؛ مثل اينکه شک کند بين ۶ و ۷ و ۸ و يا شک بين ۶ و ۸ طوافش باطل است.
 
* '''آيه الله مکارم:''' بنا بر احتياط واجب.}}
* '''آيه الله مکارم:''' بنا بر احتياط واجب.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۲۶}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۷  |  اگر در طواف مستحب شک کند در عدد دورها، بنا بر اقل گذارد و طوافش صحيح است.
  | {{ارجاع مساله|۶۲۶}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۷  |  اگر در طواف مستحب شک کند در عدد دورها، بنا بر اقل گذارد و طوافش صحيح است.
  | نظر دیگر=ندارد
  | نظر دیگر=ندارد
}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۸  |  شخص کثير الشک در عدد دورها اعتنا به شکش نکند{{توضیح مساله|۶۲۸|* '''آیه الله خويی:''' کثير الشک در طواف تا به حد وسواس نرسد بايد به شکش اعتنا کند.
}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۸  |  شخص کثير الشک در عدد دورها اعتنا به شکش نکند{{توضیح مساله|۶۲۸|
 
* '''آیه الله خويی:''' کثير الشک در طواف تا به حد وسواس نرسد بايد به شکش اعتنا کند.
* '''آيه الله زنجانی:''' بنا بر اقل، گذاشته طواف را تمام مي‌کند و سپس دوباره اعاده مي‌کند؛ البته مي‌تواند به شمارش ديگري اکتفا کند هرچند از گفته او اطمينان پيدا نکند، و همچنين اگر کثرت شک به حد وسواس برسد اعتنا نکند.
* '''آيه الله زنجانی:''' بنا بر اقل، گذاشته طواف را تمام مي‌کند و سپس دوباره اعاده مي‌کند؛ البته مي‌تواند به شمارش ديگري اکتفا کند هرچند از گفته او اطمينان پيدا نکند، و همچنين اگر کثرت شک به حد وسواس برسد اعتنا نکند.
 
* '''آيه الله سبحانی:''' بنابراين بنا را به طرفي نمي‌گذارد که موجب بطلان طواف او باشد اما در [[رمي]] بايد آنقدر پرتاب کند که يقين نمايد.
* '''آيه الله سبحانی:''' بنابراين بنا را به طرفي نمي‌گذارد که موجب بطلان طواف او باشد اما در رمي بايد آنقدر پرتاب کند که يقين نمايد.
 
* '''آيه الله مکارم:''' و بنا را بر آنچه به نفع اوست بگذارد.}} و احتياط آن است که کسي را وادار کند که عدد را حفظ کند.
* '''آيه الله مکارم:''' و بنا را بر آنچه به نفع اوست بگذارد.}} و احتياط آن است که کسي را وادار کند که عدد را حفظ کند.


  | {{ارجاع مساله|۶۲۸}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۹  |  گمان در عدد دورها اعتبار ندارد{{توضیح مساله|۶۲۹|* '''آیه الله بهجت:''' حکم آن مانند حکم ظن در نماز (يقين) است.}} و حکم شک را دارد.
  | {{ارجاع مساله|۶۲۸}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۲۹  |  گمان در عدد دورها اعتبار ندارد{{توضیح مساله|۶۲۹|
* '''آیه الله بهجت:''' حکم آن مانند حکم ظن در نماز (يقين) است.}} و حکم شک را دارد.


  | {{ارجاع مساله|۶۲۹}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۰  |  اگر مشغول سعي بين صفا و مروه شد و يادش آمد که طواف به جا نياورده، بايد رها کند و طواف کند و پس از آن سعي را اعاده کند.{{توضیح مساله|۶۳۰|* '''آیه الله سبحانی:''' بايد هر کجاي سعي هست آن را رها کند و برگردد و طواف و نماز آن را به جاي آورد و سپس احتياطاً سعي را اتمام و اعاده کند.}}
  | {{ارجاع مساله|۶۲۹}} }} {{سخ}}  


| {{ارجاع مساله|۶۳۰}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۱  |  اگر در حال سعي يادش آمد که طواف را ناقص به جا آورده، بايد برگردد و طواف را از همان جا که ناقص کرده تکميل کند و برگردد تتمه سعي را به جا آورد و طواف و سعيش صحيح است. ليکن احتياط آن است که اگر کمتر از چهار دور به جا آورده طواف را تمام کند و اعاده نمايد{{توضیح مساله|۶۳۱|به نظر آيات عظام، که در مسئله قطع طواف سهواً در ذيل مسئله ۶۰۸ و ۶۰۹ مفصلاً ذکر شد؛ مراجعه شود.
== فراموش کردن طواف ==


آيه الله بهجت:''' احتياط در اتمام و سپس اعاده سعي است.
{{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۰  |  اگر مشغول [[سعي]] بين [[صفا و مروه]] شد و يادش آمد که طواف به جا نياورده، بايد رها کند و طواف کند و پس از آن [[سعي]] را اعاده کند.{{توضیح مساله|۶۳۰|
* '''آیه الله سبحانی:''' بايد هر کجاي سعي هست آن را رها کند و برگردد و طواف و [[نماز طواف|نماز آن]] را به جاي آورد و سپس احتياطاً سعي را اتمام و اعاده کند.}}


| {{ارجاع مساله|۶۳۰}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۱  |  اگر در حال سعي يادش آمد که طواف را ناقص به جا آورده، بايد برگردد و طواف را از همان جا که ناقص کرده تکميل کند و برگردد تتمه سعي را به جا آورد و طواف و سعيش صحيح است. ليکن احتياط آن است که اگر کمتر از چهار دور به جا آورده طواف را تمام کند و اعاده نمايد{{توضیح مساله|۶۳۱|
* به نظر آيات عظام، که در مسئله قطع طواف سهواً در ذيل مسئله ۶۰۸ و ۶۰۹ مفصلاً ذکر شد؛ مراجعه شود.
* '''آيه الله بهجت:''' احتياط در اتمام و سپس اعاده سعي است.
* '''آيه الله تبريزى:''' اين احتياط در اتمام و اعاده طواف ترک نشود و همچنين است نسبت به سعي. ولي اگر سعي فراموش شده يک شوط باشد، اعاده لازم نيست و اتمام کافي است.
* '''آيه الله تبريزى:''' اين احتياط در اتمام و اعاده طواف ترک نشود و همچنين است نسبت به سعي. ولي اگر سعي فراموش شده يک شوط باشد، اعاده لازم نيست و اتمام کافي است.
 
* '''آيه الله خويی:''' اگر مقدار باقيمانده از طواف، بيش از يک شوط و کمتر از چهار شوط باشد، طواف را تکميل و بهتر است اعاده هم نمايد و اگر بيش از آن بود، به احتياط واجب طواف را پس از اتمام اعاده نمايد.
آيه الله خويی:''' اگر مقدار باقيمانده از طواف، بيش از يک شوط و کمتر از چهار شوط باشد، طواف را تکميل و بهتر است اعاده هم نمايد و اگر بيش از آن بود، به احتياط واجب طواف را پس از اتمام اعاده نمايد.
 
* '''آيه الله سبحانی:''' و طريقه تکميل بدين‌گونه است:''' هرگاه تعداد شوط‌هايي که انجام داده نصف يا بيشتر از آن باشد در اين صورت طواف را تکميل مي‌کند و پس از خواندن نماز براي تکميل سعي بر می‌گردد و احتياطاً سعي را تکميل و سپس از سر بگيرد و اگر تعداد شوط‌هاي طوافي که انجام داده کمتر از نصف باشد در اين صورت طواف را از سر مي‌گيرد و نماز مي‌خواند و سعي را احتياطاً اتمام و اعاده مي‌کند.
* '''آيه الله سبحانی:''' و طريقه تکميل بدين‌گونه است:''' هرگاه تعداد شوط‌هايي که انجام داده نصف يا بيشتر از آن باشد در اين صورت طواف را تکميل مي‌کند و پس از خواندن نماز براي تکميل سعي بر می‌گردد و احتياطاً سعي را تکميل و سپس از سر بگيرد و اگر تعداد شوط‌هاي طوافي که انجام داده کمتر از نصف باشد در اين صورت طواف را از سر مي‌گيرد و نماز مي‌خواند و سعي را احتياطاً اتمام و اعاده مي‌کند.
* '''آيه الله سيستانی:''' اگر قبل از فوت موالات متذکر شود يا بعد از آن باشد ولي سه شوط يا کمتر باقي مانده باشد اتمام طواف کافي است ولي اگر بيش از آن باشد به احتياط واجب طواف را پس از اتمام اعاده کند و نسبت به سعي اتمام کافي است گرچه احتياط مستحب اعاده آن است پس از اتمام.
* '''آيه الله سيستانی:''' اگر قبل از فوت موالات متذکر شود يا بعد از آن باشد ولي سه شوط يا کمتر باقي مانده باشد اتمام طواف کافي است ولي اگر بيش از آن باشد به احتياط واجب طواف را پس از اتمام اعاده کند و نسبت به سعي اتمام کافي است گرچه احتياط مستحب اعاده آن است پس از اتمام.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' اگر قبل از شوط چهارم سعي يادش بيايد که طواف را ناقص انجام داده، سعي را رها کند و اگر طواف او بيش از نصف کمبود دارد، مي‌بايست طواف را از اول اعاده نمايد و سپس سعي را از نو انجام دهد و اگر بعد از اتمام شوط چهارم بوده، آن را قطع کند و بعد از اکمال طواف به نحوي که در مسائل طواف ذکر شده، سعي را تکميل نمايد.
* '''آيه الله فاضل، آيه الله مکارم:''' اين احتياط ترک نشود.}} و همچنين اگر سعي را کمتر از چهار بار انجام داده تمام کند و اعاده کند.


* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' اگر قبل از شوط چهارم سعي يادش بيايد که طواف را ناقص انجام داده، سعي را رها کند و اگر طواف او بيش از نصف کمبود دارد، مي‌بايست طواف را از اول اعاده نمايد و سپس سعي را از نو انجام دهد و اگر بعد از اتمام شوط چهارم بوده، آن را قطع کند و بعد از اکمال طواف به نحوي که در مسائل طواف ذکر شده، سعي را تکميل نمايد.
| {{ارجاع مساله|۶۳۱}} }} {{سخ}}


* '''آيه الله فاضل، آيه الله مکارم:''' اين احتياط ترک نشود.}} و همچنين اگر سعي را کمتر از چهار بار انجام داده تمام کند و اعاده کند.
== حکم طواف بدون وضو ==


| {{ارجاع مساله|۶۳۱}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۲  |  اگر سهواً يا غفلتاً يا جهلاً طواف را بي‌وضو به جا آورد طوافش باطل است و همين طور اگر با حال جنابت يا حيض و نفاس به جا آورد.
{{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۲  |  اگر سهواً يا غفلتاً يا جهلاً طواف را [[وضو|بي‌وضو]] به جا آورد طوافش باطل است و همين طور اگر با حال [[جنابت]] يا [[حيض]] و [[نفاس]] به جا آورد.
  | نظر دیگر=ندارد
  | نظر دیگر=ندارد
}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۳  |  اگر کسي مريض يا طفلي را حمل کند و طواف دهد و خودش نيز قصد طواف کند طواف هر دو صحيح است.{{توضیح مساله|۶۳۳|* '''آیه الله زنجانی:''' و لازم نيست در حال طواف، شانه چپ آنها به طرف کعبه باشد.}}
}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۳  |  اگر کسي مريض يا [[طواف کودکان|طفلي]] را حمل کند و طواف دهد و خودش نيز قصد طواف کند طواف هر دو صحيح است.{{توضیح مساله|۶۳۳|
* '''آیه الله زنجانی:''' و لازم نيست در حال طواف، شانه چپ آنها به طرف کعبه باشد.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۳۳}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۴  |  در حال طواف تکلم‌کردن و خنده نمودن و شعر خواندن اشکال ندارد لکن کراهت دارد و مستحب است در حال طواف مشغول دعا و ذکر خدا و تلاوت قرآن باشد.
  | {{ارجاع مساله|۶۳۳}} }} {{سخ}}  
 
== صحبت کردن هنگام طواف ==
{{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۴  |  در حال طواف تکلم‌کردن و خنده نمودن و شعر خواندن اشکال ندارد لکن کراهت دارد و مستحب است در حال طواف مشغول دعا و ذکر خدا و تلاوت قرآن باشد.
  | نظر دیگر=ندارد
  | نظر دیگر=ندارد
}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۵  |  واجـب نيسـت در حال طواف روي طواف‌کننده طـرف جلو باشـد بلکه جايز است به يميـن و يسار نگـاه کنـد و صفحه صـورت را برگردانـد بلکه به عقـب نگـاه کنـد{{توضیح مساله|۶۳۵|* '''آیه الله سبحانی:''' بوسيدن کعبه و يا لمس آن و استلام حجر و يا رکن يماني به احتياط واجب در حال حرکت و چرخيدن نباشد و اگر بخشي از شوط را با همين حال انجام دهد به احتياط واجب اعاده کند و اگر محل جبران گذشته است، طواف را پس از اتمام و خواندن نماز اعاده کند و اگر اعمال مترتبه را انجام داده، دو مرتبه انجام دهد، ولي قطع طواف و انجام اين کارها و بعد ادامه از محلي که قطع کرده اشکالي ندارد مشروط بر اينکه بين اشواط موالات و وحدت عرفي آن به هم نخورد.
}}{{سخ}}  


آيه الله سيستانی:''' احتياط واجب آن است که به حدي رو نگرداند که بتواند مقداري از پشت سر را نگاه کند.}} و مي‌تواند طـواف را رها کنـد و خانه را ببـوسد{{توضیح مساله|۶۳۵|* '''آیه الله زنجانی:''' بلکه مي‌تواند در حال بوسيدن خانه کعبه طواف نمايد.}} و برگـردد از همان جا اتمـام کنـد.
== نگاه کردن به چپ، راست یا عقب در حال طواف ==
{{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۵  |  واجـب نيسـت در حال طواف روي طواف‌کننده طـرف جلو باشـد بلکه جايز است به يميـن و يسار نگـاه کنـد و صفحه صـورت را برگردانـد بلکه به عقـب نگـاه کنـد{{توضیح مساله|۶۳۵|
* '''آیه الله سبحانی:''' بوسيدن کعبه و يا لمس آن و استلام حجر و يا رکن يماني به احتياط واجب در حال حرکت و چرخيدن نباشد و اگر بخشي از شوط را با همين حال انجام دهد به احتياط واجب اعاده کند و اگر محل جبران گذشته است، طواف را پس از اتمام و خواندن نماز اعاده کند و اگر اعمال مترتبه را انجام داده، دو مرتبه انجام دهد، ولي قطع طواف و انجام اين کارها و بعد ادامه از محلي که قطع کرده اشکالي ندارد مشروط بر اينکه بين اشواط موالات و وحدت عرفي آن به هم نخورد.
* '''آيه الله سيستانی:''' احتياط واجب آن است که به حدي رو نگرداند که بتواند مقداري از پشت سر را نگاه کند.}} و مي‌تواند طـواف را رها کنـد و [[کعبه|خانه]] را [[تقبیل|ببـوسد]]{{توضیح مساله|۶۳۵|
* '''آیه الله زنجانی:''' بلکه مي‌تواند در حال بوسيدن خانه کعبه طواف نمايد.}} و برگـردد از همان جا اتمـام کنـد.


  | {{ارجاع مساله|۶۳۵}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۶  |  جايز است در بين طواف براي رفع خستگي و استراحت بنشيند يا دراز بکشد و بعد از همان جا اتمام کند، ولي نبايد آنقدر طول دهد که موالات عرفيه به هم بخورد و اگر آنقدر نشست، احتياط آن است که اتمام کند و اعاده نمايد.{{توضیح مساله|۶۳۶|* '''آیه الله بهجت:''' اگر در موردي است که عذر صدق نمي‌کند حکم آن در مسئله ۶۱۵ و ۶۱۶ گذشت، و با فرض تحقق عذر از ادامه، قبل از اکمال شوط چهارم، در حدي که موالات عرفيه به هم نخورد مانعي ندارد و اگر به هم بخورد احتياط مراعات شود به اکمال آن طواف و اعاده آن، و بعد از شوط چهارم مطلقاً مانعي ندارد. 
  | {{ارجاع مساله|۶۳۵}} }} {{سخ}}  
 
 آيات عظام تبريزي، خويي، سيستانی:''' در اين صورت طوافش باطل است، و لازم است از نو شروع کند.


== مسائل متفرقه ==
{{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۶  |  جايز است در بين طواف براي رفع خستگي و استراحت بنشيند يا دراز بکشد و بعد از همان جا اتمام کند، ولي نبايد آنقدر طول دهد که [[موالات]] عرفيه به هم بخورد و اگر آنقدر نشست، احتياط آن است که اتمام کند و اعاده نمايد.{{توضیح مساله|۶۳۶|
* '''آیه الله بهجت:''' اگر در موردي است که عذر صدق نمي‌کند حکم آن در مسئله ۶۱۵ و ۶۱۶ گذشت، و با فرض تحقق عذر از ادامه، قبل از اکمال شوط چهارم، در حدي که موالات عرفيه به هم نخورد مانعي ندارد و اگر به هم بخورد احتياط مراعات شود به اکمال آن طواف و اعاده آن، و بعد از شوط چهارم مطلقاً مانعي ندارد.
* '''آيات عظام تبريزي، خويي، سيستانی:''' در اين صورت طوافش باطل است، و لازم است از نو شروع کند.
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' کما اينکه مي‌تواند آن طواف را به طور کلي رها کرده و طواف را دوباره از سربگيرد.
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' کما اينکه مي‌تواند آن طواف را به طور کلي رها کرده و طواف را دوباره از سربگيرد.
 
* '''آيه الله زنجانی:''' بايد طواف را از سر بگيرد البته اگر خستگي شديد بوده و براي رفع خستگي نياز به اين مقدار استراحت داشته اتمام طواف کفايت مي‌کند.
آيه الله زنجانی:''' بايد طواف را از سر بگيرد البته اگر خستگي شديد بوده و براي رفع خستگي نياز به اين مقدار استراحت داشته اتمام طواف کفايت مي‌کند.
 
* '''آيه الله سبحانی:''' اگر قبل از نيمه طواف بوده اعاده کند و اگر بعد از نيمه طواف بوده، اتمام و نماز و سپس احتياطاً طواف و نماز آن را اعاده کند.
* '''آيه الله سبحانی:''' اگر قبل از نيمه طواف بوده اعاده کند و اگر بعد از نيمه طواف بوده، اتمام و نماز و سپس احتياطاً طواف و نماز آن را اعاده کند.
* '''آيه الله فاضل:''' و مي‌تواند آن را رها کند و از نو يک طواف کامل انجام دهد.
* '''آيه الله فاضل:''' و مي‌تواند آن را رها کند و از نو يک طواف کامل انجام دهد.
* '''آيه الله مکارم:''' احتياط به اتمام لازم نيست.}}


آيه الله مکارم:''' احتياط به اتمام لازم نيست.}}
  | {{ارجاع مساله|۶۳۶}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۷  |  در طواف در مقابل [[حجر اسماعيل]] بايد طوري حرکت کند که طواف بيت صادق باشد و به نحو متعارف باشد و مخفي نماند که حجر اسماعيل از بيت نيست هرچند بايد در خارج آن طواف کرد.
 
مسائل متفرقه طواف
 
مسائل متفرقه طواف
 
  | {{ارجاع مساله|۶۳۶}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۷  |  در طواف در مقابل حجر اسماعيل بايد طوري حرکت کند که طواف بيت صادق باشد و به نحو متعارف باشد و مخفي نماند که حجر اسماعيل از بيت نيست هرچند بايد در خارج آن طواف کرد.
  | نظر دیگر=ندارد
  | نظر دیگر=ندارد
}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۸  |  در صورت امکان ولو در وقت خلوت بايد طواف در حد بين مقام ابراهيم و خانه که مسافت بيست و شش ذراع و نيم است باشد و دورتر از آن حد، کفايت نمي‌کند و در صورت عدم امکان ولو در وقت خلوت، طواف در خارج حد مزبور مانع ندارد با مراعات الأقرب فالأقرب.{{توضیح مساله|۶۳۸|نظر آيات عظام در ذيل مسئله ۵۹۲ گذشت.}}
}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۸  |  در صورت امکان ولو در وقت خلوت بايد طواف در حد بين [[مقام ابراهيم]] و خانه که مسافت بيست و شش ذراع و نيم است باشد و دورتر از آن حد، کفايت نمي‌کند و در صورت عدم امکان ولو در وقت خلوت، طواف در خارج حد مزبور مانع ندارد با مراعات الأقرب فالأقرب.{{توضیح مساله|۶۳۸|
 
* نظر آيات عظام در ذيل مسئله ۵۹۲ گذشت.}}
| {{ارجاع مساله|۶۳۸}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۹  |  هرگاه در طواف خانه خدا، مثلاً در چند قدم از طواف اشکالي پيش آمد؛ مثل اينکه او را بي‌اختيار بردند، همان چند قدم را بايد از سر بگيرد و اگر از حجرالاسود به قصد طواف شروع کند، اشکال دارد.{{توضیح مساله|۶۳۹|* '''آیه الله بهجت:''' اگر بتواند برگردد و از همان جا طوافش را ادامه دهد بايد اين کار را بکند وگرنه بدون نيت دور مي‌زند تا به محلّي که بدون اختيار برده شده برسد تا از همان جا به طواف ادامه دهد.


| {{ارجاع مساله|۶۳۸}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۳۹  |  هرگاه در طواف خانه خدا، مثلاً در چند قدم از طواف اشکالي پيش آمد؛ مثل اينکه او را بي‌اختيار بردند، همان چند قدم را بايد از سر بگيرد و اگر از [[حجرالاسود]] به قصد طواف شروع کند، اشکال دارد.{{توضیح مساله|۶۳۹|
* '''آیه الله بهجت:''' اگر بتواند برگردد و از همان جا طوافش را ادامه دهد بايد اين کار را بکند وگرنه بدون نيت دور مي‌زند تا به محلّي که بدون اختيار برده شده برسد تا از همان جا به طواف ادامه دهد.
* '''آيه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' ولي چنان‌که سابقاً گفته شد، مجرد بردن جمعيت موجب بطلان نمي‌شود مادامي که ساير شرايط موجود باشد.
* '''آيه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' ولي چنان‌که سابقاً گفته شد، مجرد بردن جمعيت موجب بطلان نمي‌شود مادامي که ساير شرايط موجود باشد.
 
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' اگر طواف را از سر بگيرد اشکال ندارد، ولي جواز از سر گرفتنِ شَوط محل اشکال است گرچه ضرري براي صحت طواف ندارد.
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' اگر طواف را از سر بگيرد اشکال ندارد، ولي جواز از سر گرفتنِ شَوط محل اشکال است گرچه ضرري براي صحت طواف ندارد.
* '''آيه الله زنجانی:''' به طوري که بدون اراده، قدم برداشت بايد همان چند قدم را از سر بگيرد و نبايد طواف را قطع کرده از سر بگيرد، هرچند اگر طواف را از سر بگيرد طوافش صحيح است.
 
آيه الله زنجانی:''' به طوري که بدون اراده، قدم برداشت بايد همان چند قدم را از سر بگيرد و نبايد طواف را قطع کرده از سر بگيرد، هرچند اگر طواف را از سر بگيرد طوافش صحيح است.
 
* '''آيه الله سبحانی:''' نحوه تصحيح طواف در مسائل ۵۸۵، ۵۹۰ و سؤال ۶۵۹ و ۶۶۰ آمده است، لکن در خصوص اين مسئله اگر در موقع ازدحام احياناً انسان را ناخواسته به جلو ببرند اين کار ضرري به طواف نمي‌زند مشروط بر اينکه نيت کند که خود را در ميان جمعيت قرار مي‌دهم که طواف کنم و آنچه که بر اثر فشار به جا مي‌آورم جزء طواف باشد و اگر بخواهد احتياط کند چون بازگشت به عقب مشکل است بقيه شوط را بدون نيت برود تا به محلي برسد که او را بدون اختيار برده‌اند و از همان جا به طواف خود ادامه دهد.
* '''آيه الله سبحانی:''' نحوه تصحيح طواف در مسائل ۵۸۵، ۵۹۰ و سؤال ۶۵۹ و ۶۶۰ آمده است، لکن در خصوص اين مسئله اگر در موقع ازدحام احياناً انسان را ناخواسته به جلو ببرند اين کار ضرري به طواف نمي‌زند مشروط بر اينکه نيت کند که خود را در ميان جمعيت قرار مي‌دهم که طواف کنم و آنچه که بر اثر فشار به جا مي‌آورم جزء طواف باشد و اگر بخواهد احتياط کند چون بازگشت به عقب مشکل است بقيه شوط را بدون نيت برود تا به محلي برسد که او را بدون اختيار برده‌اند و از همان جا به طواف خود ادامه دهد.
* '''آيه الله سيستاني، آيه الله فاضل:''' اگر نتواند برگردد و جبران کند مي‌تواند بدون قصد طواف تا حجرالاسود برود و آن دور را از سر بگيرد.
* '''آيه الله سيستاني، آيه الله فاضل:''' اگر نتواند برگردد و جبران کند مي‌تواند بدون قصد طواف تا حجرالاسود برود و آن دور را از سر بگيرد.
* '''آيه الله مکارم:''' هرگاه با توجه به اين امر و با اختيار خود وارد طواف شود و او را ببرند، ضرری ندارد.}}
* '''آيه الله مکارم:''' هرگاه با توجه به اين امر و با اختيار خود وارد طواف شود و او را ببرند، ضرری ندارد.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۳۹}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۰  |  اگر در طواف بي‌اختيار او را ببرند، اعاده آن مقدار لازم است{{توضیح مساله|۶۴۰|* '''آیات عظام تبريزي، سبحاني، مکارم:''' مانند مسئله سابق است.
  | {{ارجاع مساله|۶۳۹}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۰  |  اگر در طواف بي‌اختيار او را ببرند، اعاده آن مقدار لازم است{{توضیح مساله|۶۴۰|
 
* '''آیات عظام تبريزي، سبحاني، مکارم:''' مانند مسئله سابق است.
آيه الله خامنه‌ای:''' به ذيل مسئله ۵۸۲ مراجعه شود.}} و بايد طواف را صحيح انجام دهد و خودش به اختيار طواف کند و چنانچه ممکن نيست بايد در وقت خلوت طواف نمايد{{توضیح مساله|۶۴۰|* '''آیه الله فاضل:''' و اگر وقت خلوت پيدا نکند و اعاده نيز مستلزم عسر و حرج باشد به همين مقدار اکتفا کند، و طواف در اين فرض صحيح است.}} ولي بايد دانست که منظور از بي‌اختيار شدن اين نيست که در اثر فشار جمعيت تندتر برود بلکه در اين صورت اگر قدم‌ها را به اختيار خود برمي‌دارد ضرر ندارد و طوافش صحيح است.
آيه الله خامنه‌ای:''' به ذيل مسئله ۵۸۲ مراجعه شود.}} و بايد طواف را صحيح انجام دهد و خودش به اختيار طواف کند و چنانچه ممکن نيست بايد در وقت خلوت طواف نمايد{{توضیح مساله|۶۴۰|
 
* '''آیه الله فاضل:''' و اگر وقت خلوت پيدا نکند و اعاده نيز مستلزم عسر و حرج باشد به همين مقدار اکتفا کند، و طواف در اين فرض صحيح است.}} ولي بايد دانست که منظور از بي‌اختيار شدن اين نيست که در اثر فشار جمعيت تندتر برود بلکه در اين صورت اگر قدم‌ها را به اختيار خود برمي‌دارد ضرر ندارد و طوافش صحيح است.
| {{ارجاع مساله|۶۴۰}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۱  |  اگر در حال طواف در اثر فشار و ازدحام جمعيت پشت به خانه شود و قسمتي از طواف به اين صورت انجام گيرد يا در اثر فشار جمعيت، شخص را مقداري جلو ببرند بايد مقداري از طواف که پشت به خانه يا بدون اختيار بوده، اعاده شود{{توضیح مساله|۶۴۱|* '''آیه الله خامنه‌ای:''' ذيل مسئله ۵۸۲ مراجعه شود.
 
آيه الله زنجانی:''' در مورد فشار جمعيت مثل مسئله سابق است و اگر در مقدار خيلي کمي از طواف، پشت به خانه شود مانعي ندارد.
 
آيه الله سبحاني، آيه الله مکارم:''' در مورد فشار جمعيت مثل مسئله سابق است، اما اگر پشت به خانه شود بايد آن مقدار را اعاده کند.}} و اگر نمي‌تواند برگردد با جمعيت بدون قصد طواف برود تا به جايي که بايد از آنجا طواف را اعاده کند برسد و از آنجا تدارک نمايد.{{توضیح مساله|۶۴۱|* '''آیه الله سيستانی:''' همان‌گونه که گذشت مي‌تواند بدون قصد طواف تا حجرالاسود برود و آن شوط را اعاده کند و نمي‌تواند بدون قصد طواف برود تا جايي که طوافش نادرست بوده است و از آنجا اعاده نمايد.


| {{ارجاع مساله|۶۴۰}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۱  |  اگر در حال طواف در اثر فشار و ازدحام جمعيت پشت به خانه شود و قسمتي از طواف به اين صورت انجام گيرد يا در اثر فشار جمعيت، شخص را مقداري جلو ببرند بايد مقداري از طواف که پشت به خانه يا بدون اختيار بوده، اعاده شود{{توضیح مساله|۶۴۱|
* '''آیه الله خامنه‌ای:''' ذيل مسئله ۵۸۲ مراجعه شود.
* '''آيه الله زنجانی:''' در مورد فشار جمعيت مثل مسئله سابق است و اگر در مقدار خيلي کمي از طواف، پشت به خانه شود مانعي ندارد.
* '''آيه الله سبحاني، آيه الله مکارم:''' در مورد فشار جمعيت مثل مسئله سابق است، اما اگر پشت به خانه شود بايد آن مقدار را اعاده کند.}} و اگر نمي‌تواند برگردد با جمعيت بدون قصد طواف برود تا به جايي که بايد از آنجا طواف را اعاده کند برسد و از آنجا تدارک نمايد.{{توضیح مساله|۶۴۱|
* '''آیه الله سيستانی:''' همان‌گونه که گذشت مي‌تواند بدون قصد طواف تا حجرالاسود برود و آن شوط را اعاده کند و نمي‌تواند بدون قصد طواف برود تا جايي که طوافش نادرست بوده است و از آنجا اعاده نمايد.
* '''آيه الله فاضل:''' همان‌گونه که گذشت مي‌تواند بدون قصد طواف تا حجرالأسود برود و آن شوط را اعاده کند.}}
* '''آيه الله فاضل:''' همان‌گونه که گذشت مي‌تواند بدون قصد طواف تا حجرالأسود برود و آن شوط را اعاده کند.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۴۱}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۲  |  اگر حاجي در حال طواف، پول خمس نداده همراه داشته باشد طوافش اشکال پيدا نمي‌کند.{{توضیح مساله|۶۴۲|* '''آیه الله بهجت:''' همان حکم محمول غصبي در نماز را دارد.
  | {{ارجاع مساله|۶۴۱}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۲  |  اگر حاجي در حال طواف، پول [[خمس]] نداده همراه داشته باشد طوافش اشکال پيدا نمي‌کند.{{توضیح مساله|۶۴۲|
 
* '''آیه الله بهجت:''' همان حکم محمول غصبي در نماز را دارد.
* '''آيه الله سبحانی:''' چنانچه ذمه خود را بدهکار اهل خمس نداند همراه داشتن و بردن مال غير مخمس تصرف در مال غير مخمس مي‌شود و طواف را دچار مشکل مي‌کند مگر اينکه ذمه خود را مشغول اهل خمس بداند.
* '''آيه الله سبحانی:''' چنانچه ذمه خود را بدهکار اهل خمس نداند همراه داشتن و بردن مال غير مخمس تصرف در مال غير مخمس مي‌شود و طواف را دچار مشکل مي‌کند مگر اينکه ذمه خود را مشغول اهل خمس بداند.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' در صورتي که طواف موجب حرکت اضافي نشود.
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' در صورتي که طواف موجب حرکت اضافي نشود.
* '''آيه الله نوری:''' طوافش اشکال پيدا مي‌کند.}}
* '''آيه الله نوری:''' طوافش اشکال پيدا مي‌کند.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۴۲}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۳  |  اگر کسي پس از انجام اعمال حج تمتع فهميد که در طواف عمره يا حج چند شوط از هفت شوط را از داخل حجر اسماعيل دور زده{{توضیح مساله|۶۴۳|* '''آیه الله بهجت:''' در صورت سهو و بطلان اصل طواف.  
  | {{ارجاع مساله|۶۴۲}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۳  |  اگر کسي پس از انجام [[اعمال حج تمتع]] فهميد که در طواف عمره يا حج چند شوط از هفت شوط را از داخل [[حجر اسماعيل]] دور زده{{توضیح مساله|۶۴۳|
 
* '''آیه الله بهجت:''' در صورت سهو و بطلان اصل طواف.  
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' اگر در عمره بوده حج او بدل به افراد شده، بايد عمره مفرده به جا آورده و در سال بعد نيز حج تمتع را انجام دهد و اگر در طواف حج باشد مسئله صوري دارد.  
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' اگر در [[عمره تمتع|عمره]] بوده [[حج]] او بدل به [[حج افراد|افراد]] شده، بايد [[عمره مفرده]] به جا آورده و در سال بعد نيز [[حج تمتع]] را انجام دهد و اگر در طواف حج باشد مسئله صوري دارد.  
 
* '''آيه الله مکارم:''' يعني از روي سهو.}}، حج او صحيح است و بايد طواف را اعاده کند.{{توضیح مساله|۶۴۳|
* '''آيه الله مکارم:''' يعني از روي سهو.}}، حج او صحيح است و بايد طواف را اعاده کند.{{توضیح مساله|۶۴۳|* '''آیه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' چون از روي جهل به حکم، طواف صحيح را ترک کرده با فرض انقضاي وقت، حجش باطل است.
* '''آیه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' چون از روي جهل به حکم، طواف صحيح را ترک کرده با فرض انقضاي وقت، حجش باطل است.
 
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' حج او صحيح است و بايد طواف و [[نماز طواف|نماز آن]] را اعاده کند.
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' حج او صحيح است و بايد طواف و نماز آن را اعاده کند.
 
* '''آيه الله زنجانی:''' بايد آن چند شوط و نماز طواف را اعاده کند.
* '''آيه الله زنجانی:''' بايد آن چند شوط و نماز طواف را اعاده کند.
 
* '''آيه الله سبحانی:''' اگر پس از اعمال حج تمتع مثلاً روزهاي دوازدهم و سيزدهم معلوم شود که برخي از شوط‌هاي طواف عمره تمتع را از داخل [[حجر اسماعیل|حجر]] انجام داده است اگر اين کار سهواً و از روي غفلت انجام گرفته، بايد طواف خود را به ضميمه نماز اعاده کند و حج او نيز صحيح است؛ و اگر عمداً به خاطر مسامحه يا جهل به حکم شرعي اين کار انجام گرفته باشد، عمره تمتع او باطل و حج او به حج افراد تبديل مي‌شود، از اين جهت بايد براي تکميل حج افراد، عمره مفرده به جا آورد و در سال بعد حج واجب را به عنوان حج تمتع اعاده کند [البته اين حکم در صورت عمد به معني مسامحه در انجام تکليف، فتوا و در صورت جهل به حکم شرعي، احتياط است] و اگر پس از حج تمتع متوجه شد که بعضي از شوط‌هاي طواف حج را داخل حجر رفته است، تا آخر ذي‌حجه وقت دارد که خود و يا در صورتي که خودش در مکه نيست، نايبش آن را جبران کند ولي اگر در طواف نساء بوده، زمان تدارک آن در طول سال وجود دارد و اگر آنچه را که داخل حجر رفته، بعد از سه شوط و نيم طواف باشد اگر با همسر خود هم‌بستر شده باشد، اشکال ندارد و فقط اتمام طواف به گردن اوست و اگر قبل از نصف طواف باشد، هنوز همسر بر او حلال نشده است و بايد از زمان اطلاع، از اموري که در مورد همسر بر او حرام است، بپرهيزد.
آيه الله سبحانی:''' اگر پس از اعمال حج تمتع مثلاً روزهاي دوازدهم و سيزدهم معلوم شود که برخي از شوط‌هاي طواف عمره تمتع را از داخل حجر انجام داده است اگر اين کار سهواً و از روي غفلت انجام گرفته، بايد طواف خود را به ضميمه نماز اعاده کند وحج او نيز صحيح است؛ و اگر عمداً به خاطر مسامحه يا جهل به حکم شرعي اين کار انجام گرفته باشد، عمره تمتع او باطل و حج او به حج افراد تبديل مي‌شود،
 
از اين جهت بايد براي تکميل حج افراد، عمره مفرده به جا آورد و در سال بعد حج واجب را به عنوان حج تمتع اعاده کند [البته اين حکم در صورت عمد به معني مسامحه در انجام تکليف، فتوا و در صورت جهل به حکم شرعي، احتياط است] و اگر پس از حج تمتع متوجه شد که بعضي از شوط‌هاي طواف حج را داخل حجر رفته است، تا آخر ذي‌حجه وقت دارد که خود و يا در صورتي که خودش در مکه نيست، نايبش آن را جبران کند ولي اگر در طواف نساء بوده، زمان تدارک آن در طول سال وجود دارد و اگر آنچه را که داخل حجر رفته، بعد از سه شوط و نيم طواف باشد اگر با همسر خود هم‌بستر شده باشد، اشکال ندارد و فقط اتمام طواف به گردن اوست و اگر قبل از نصف طواف باشد، هنوز همسر بر او حلال نشده است و بايد از زمان اطلاع، از اموري که در مورد همسر بر او حرام است، بپرهيزد.
 
* '''آيه الله سيستانی:''' اگر سهواً باشد و در سه شوط يا کمتر چنين شده باشد بايد همان سه شوط را انجام دهد و اگر بيشتر باشد احتياطاً طواف را نيز اعاده کند و در اين صورت اگر طواف حج باشد و در ماه ذي‌حجه متذکر شود، اعمال مترتبه را نيز احتياطاً اعاده کند و اگر بعد از ماه ذي‌حجه باشد يا مربوط به طواف عمره باشد، اعاده بقيه اعمال لازم نيست و اگر جهلاً و در طواف حج باشد و در ماه ذي‌حجه متوجه شود بايد طواف و اعمال مترتبه را انجام دهد و اگر بعد از ماه ذي‌حجه متوجه شود يا مربوط به طواف عمره باشد حجش باطل است و احتياطاً بايد يک شتر قرباني کند.
* '''آيه الله سيستانی:''' اگر سهواً باشد و در سه شوط يا کمتر چنين شده باشد بايد همان سه شوط را انجام دهد و اگر بيشتر باشد احتياطاً طواف را نيز اعاده کند و در اين صورت اگر طواف حج باشد و در ماه ذي‌حجه متذکر شود، اعمال مترتبه را نيز احتياطاً اعاده کند و اگر بعد از ماه ذي‌حجه باشد يا مربوط به طواف عمره باشد، اعاده بقيه اعمال لازم نيست و اگر جهلاً و در طواف حج باشد و در ماه ذي‌حجه متوجه شود بايد طواف و اعمال مترتبه را انجام دهد و اگر بعد از ماه ذي‌حجه متوجه شود يا مربوط به طواف عمره باشد حجش باطل است و احتياطاً بايد يک شتر قرباني کند.
* '''آيه الله فاضل:''' بنا بر احتياط آن چند شوط را اعاده کند و نماز را نيز اعاده کند و پس از آن اصل طواف و نماز را اعاده کند.
* '''آيه الله فاضل:''' بنا بر احتياط آن چند شوط را اعاده کند و نماز را نيز اعاده کند و پس از آن اصل طواف و نماز را اعاده کند.
* '''آيه الله مکارم:''' بايد آن طواف را تکميل کند و بعد نماز طواف را اعاده نمايد.}}
* '''آيه الله مکارم:''' بايد آن طواف را تکميل کند و بعد نماز طواف را اعاده نمايد.}}


  | {{ارجاع مساله|۶۴۳}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۴  |  زني که در غير ايام عادت لک ديده و به اعتقاد پاکي، طواف و نماز را انجام داده و شب بعد خون ديده، با شرايط حيض{{توضیح مساله|۶۴۴|* '''آیه الله زنجانی:''' اگر ثابت شود که بعد از قطع شدن لک در باطن، طواف و نماز را انجام داده، طواف و نمازش صحيح است، و اگر ثابت نشده باشد در دو صورت بايد طواف و نماز را اعاده کند، اول آنکه: اين لک، دو روز يا کمتر قبل از ايام عادت باشد که محکوم به حيض است، دوم آنکه: عادت عدديه وقتيه داشته و به جهت تکميل عدد مي‌بايست لک ديده شده و ما بعد آن را تا زماني که احتمال مي‌دهد در باطن خون باشد حيض قرار دهد مثلاً کسي که عادت او هفت روزه است چنانچه سه روز قبل از عادت، لک ببيند و احتمال بدهد که اين لک نصف روز ادامه داشته ـ ولو در باطن ـ و بعد پاک شود و در ايام عادت شش روز و نيم خون ببيند نصف روز اول نيز محکوم به حيض است، پس اگر در آن وقت طواف و نماز انجام دهد، محکوم به بطلان است و بايد اعاده شود و در غير اين دو صورت طواف و نماز خوانده شده، صحيح است.}}، اگر يقين کند که بعد از ديدن لک، خون در باطن فرج بوده و قطع نشده، حيض بوده است و طواف و نمازش صحيح نيست{{توضیح مساله|۶۴۴|* '''آیه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' اگر لک داراي صفات حيض بوده، در اين صورت حکم کسي را دارد که قبل از طواف حائض شده و چنانچه به وظيفه خود عمل نکرد تا زمان تدارک گذشت، حجش باطل است.
  | {{ارجاع مساله|۶۴۳}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۶۴۴  |  زني که در غير ايام عادت لک ديده و به اعتقاد پاکي، طواف و نماز را انجام داده و شب بعد خون ديده، با شرايط [[حيض]]{{توضیح مساله|۶۴۴|
 
* '''آیه الله زنجانی:''' اگر ثابت شود که بعد از قطع شدن لک در باطن، طواف و نماز را انجام داده، طواف و نمازش صحيح است، و اگر ثابت نشده باشد در دو صورت بايد طواف و نماز را اعاده کند، اول آنکه: اين لک، دو روز يا کمتر قبل از ايام عادت باشد که محکوم به حيض است، دوم آنکه: عادت عدديه وقتيه داشته و به جهت تکميل عدد مي‌بايست لک ديده شده و ما بعد آن را تا زماني که احتمال مي‌دهد در باطن خون باشد حيض قرار دهد مثلاً کسي که عادت او هفت روزه است چنانچه سه روز قبل از عادت، لک ببيند و احتمال بدهد که اين لک نصف روز ادامه داشته ـ ولو در باطن ـ و بعد پاک شود و در ايام عادت شش روز و نيم خون ببيند نصف روز اول نيز محکوم به حيض است، پس اگر در آن وقت طواف و نماز انجام دهد، محکوم به بطلان است و بايد اعاده شود و در غير اين دو صورت طواف و نماز خوانده شده، صحيح است.}}، اگر يقين کند که بعد از ديدن لک، خون در باطن فرج بوده و قطع نشده، حيض بوده است و طواف و نمازش صحيح نيست{{توضیح مساله|۶۴۴|
آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' و بايد اعاده نمايد و اگر در عمره بوده و وقت اعاده ندارد حج او مبدل به افراد مي‌شود.}} و اگر شک دارد يا يقين کند که خون قطع شده، حيض نبوده است و اعمالش صحيح است و در صورت اول حج او صحيح است و بايد طواف و نماز را اعاده کند{{توضیح مساله|۶۴۴|* '''آيه الله سبحانی:''' اگر قبل از رفتن به عرفات پاک شد، بعد از غسل بايد طواف و نماز و سعي و تقصير را اعاده کند و اگر تا رفتن به عرفات پاک نشد حج او به حج افراد تبديل مي‌شود و پس از حج يک عمره مفرده به جا آورد.
* '''آیه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' اگر لک داراي صفات حيض بوده، در اين صورت حکم کسي را دارد که قبل از طواف حائض شده و چنانچه به وظيفه خود عمل نکرد تا زمان تدارک گذشت، حجش باطل است.
 
* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' و بايد اعاده نمايد و اگر در عمره بوده و وقت اعاده ندارد حج او مبدل به [[حج افراد|افراد]] مي‌شود.}} و اگر شک دارد يا يقين کند که خون قطع شده، حيض نبوده است و اعمالش صحيح است و در صورت اول حج او صحيح است و بايد طواف و نماز را اعاده کند{{توضیح مساله|۶۴۴|
آيه الله فاضل:''' و سعي را نيز احتياطاً اعاده کند.}} و اگر در عمره بوده در صورت ضيق وقت احتياطاً بعد از حج، يک عمره مفرده نيز به جا آورد.{{توضیح مساله|۶۴۴|* '''آیه الله تبريزى، آيه الله سيستانی:''' اگر در عمره تمتع بوده، بايد طواف عمره و نماز آن را قبل از طواف حج قضا نمايد.
* '''آيه الله سبحانی:''' اگر قبل از رفتن به [[عرفات]] پاک شد، بعد از غسل بايد طواف و نماز و [[سعي]] و [[تقصير]] را اعاده کند و اگر تا رفتن به عرفات پاک نشد حج او به [[حج افراد]] تبديل مي‌شود و پس از حج يک عمره مفرده به جا آورد.
 
* '''آيه الله فاضل:''' و سعي را نيز احتياطاً اعاده کند.}} و اگر در [[عمره]] بوده در صورت ضيق وقت احتياطاً بعد از حج، يک [[عمره مفرده]] نيز به جا آورد.{{توضیح مساله|۶۴۴|
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' اگر در حين احرام عمره تمتع پاک بوده عمره تمتع وي صحيح است و نيازي به عمره مفرده نمي‌باشد و انجام طواف و نماز آن کافي است.  
* '''آیه الله تبريزى، آيه الله سيستانی:''' اگر در عمره تمتع بوده، بايد طواف عمره و نماز آن را قبل از طواف حج قضا نمايد.
 
* '''آيه الله خامنه‌ای:''' اگر در حين [[احرام]] عمره تمتع پاک بوده عمره تمتع وي صحيح است و نيازي به عمره مفرده نمي‌باشد و انجام طواف و نماز آن کافي است.  
آيه الله فاضل:''' حج تمتع مبدل به افراد مي‌شود و اگر واجب بوده بايد بعد از آن عمره مفرده به جا آورد و اگر مستحب بوده بعد از آن عمره مفرده واجب نيست}}
* '''آيه الله فاضل:''' حج تمتع مبدل به [[حج افراد|افراد]] مي‌شود و اگر واجب بوده بايد بعد از آن عمره مفرده به جا آورد و اگر مستحب بوده بعد از آن عمره مفرده واجب نيست}}


  | {{ارجاع مساله|۶۴۴}} }}
  | {{ارجاع مساله|۶۴۴}} }}
Abbasahmadi1363
Automoderated users
۱۵٬۶۱۴

ویرایش

برگرفته از «https://wikihaj.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/47307»