احتیاط: تفاوت میان نسخه‌ها
←اقسام احتیاط
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''احتیاط''' اصطلاحی فقهی و عبارت است از عمل كردن به گونه‌اى كه يقين پيدا شود ب...» ایجاد کرد) |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''احتیاط''' اصطلاحی فقهی و | '''احتیاط''' اصطلاحی فقهی است که در مناسک‌ها و رساله‌های توضیح المسائل آمده و به دو نوع واجب و مستحب تقسیم می شود. احتیاط واجب، احتیاط بدون [[فتوا]] است و مقلد می‌تواند به همان احتیاط عمل کند، یا به فتوای مجتهد دیگری که پس از آن مجتهد، از دیگران اعلم است مراجعه کند اما احتیاط مستحب، احتیاط همراه با فتوا است و مقلد می‌تواند یا به همان احتیاط عمل کند و یا به فتوای همراه آن عمل نماید و نمی‌تواند در این مساله به مجتهد دیگر رجوع کند. | ||
احتیاط | |||
احتیاط در اصطلاح عبارت است از عمل کردن مکلف به احکام، به گونه‌ای که یقین داشته باشد به وظیفه‌اش عمل کرده است مانند اينكه نمی‌داند نمازش تمام است یا شکسته و از روى احتياط [[نماز]] را هم شکسته و هم تمام بخواند. | |||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
احتیاط در لغت به معنای حفظ نمودن و در اصطلاح فقه شیعه، عبارت است از عمل کردن به احکام، به گونه‌ای که یقین داشته باشد به وظیفه‌اش عمل کرده است.<ref>تهانوی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ۱۹۹۱م، ج۱، ص۱۰۹.</ref> احتياط، گاهی موجب تكرار عمل است مانند اينكه شخصی نمی‌داند نمازش تمام است یا شکسته، در اینجا به احتیاط عمل کرده و باید نماز را هم تمام بخواند و هم شکسته.<ref>فلاح‌زاده، آموزش فقه، ۱۳۹۳ش، ص۲۷.</ref> و گاهی مستلزم تكرار نيست مانند شخصی که نمی‌داند اذان و اقامه برای نماز واجب است یا مستحب، اگر بخواهد به احتیاط عمل کند باید آن را بجا آورد.<ref>مکارم شیرازی، دایرة المعارف فقه مقارن، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۴۴۰.</ref> | احتیاط در لغت به معنای حفظ نمودن و در اصطلاح فقه شیعه، عبارت است از عمل کردن به احکام، به گونه‌ای که یقین داشته باشد به وظیفه‌اش عمل کرده است.<ref>تهانوی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ۱۹۹۱م، ج۱، ص۱۰۹.</ref> احتياط، گاهی موجب تكرار عمل است مانند اينكه شخصی نمی‌داند نمازش تمام است یا شکسته، در اینجا به احتیاط عمل کرده و باید نماز را هم تمام بخواند و هم شکسته.<ref>فلاح‌زاده، آموزش فقه، ۱۳۹۳ش، ص۲۷.</ref> و گاهی مستلزم تكرار نيست مانند شخصی که نمی‌داند اذان و اقامه برای نماز واجب است یا مستحب، اگر بخواهد به احتیاط عمل کند باید آن را بجا آورد.<ref>مکارم شیرازی، دایرة المعارف فقه مقارن، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۴۴۰.</ref> | ||
| خط ۹: | خط ۱۰: | ||
==اقسام احتیاط== | ==اقسام احتیاط== | ||
دو نوع احتیاط در فقه شیعه هست: | دو نوع احتیاط در فقه شیعه هست: | ||
*احتیاط واجب: احتیاطی که عمل به آن [[واجب]] است. یعنی گاهی فقیه، با رجوع به دلیل‌های شرعی مانند قرآن و | *احتیاط واجب: احتیاطی که عمل به آن [[واجب]] است. یعنی گاهی فقیه، با رجوع به دلیل‌های شرعی مانند [[قرآن]] و [[حدیث|روایات]]، به احتیاط در آن موضوع دست پیدا می‌کند و [[فتوا]] به احتیاط می‌دهد که همان احتیاط واجب در رساله توضیح المسائل مراجع است. مانند شک بین اینکه نماز تمام بر من واجب است یا شکسته، که احتیاط واجب در خواندن هر دو است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ١٤١٧ق، ج۱، ص۱۲.</ref> گاهی نیز فقیه به حکم فقهی برخی موضوعات دست پیدا نمی‌کند و فتوا نیز نمی‌دهد، اما احتیاط را لازم می‌داند<ref>جمعی از محققان، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۱۰.</ref> که به آن احتیاط مطلق نیز می‌گویند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ١٤١٧ق، ج۱، ص۵۴.</ref> مانند اینکه اگر نذر کند که به فقیر معینی صدقه بدهد، نمی‌تواند آن را به فقیر دیگری بدهد و اگر آن فقیر بمیرد، بنابر احتیاط باید به ورثه او بپردازد.<ref>توضيح‌المسائل امام خمینی، ۱۳۷۲ش، ص۳۷۴، م۲۶۵۹.</ref> | ||
*احتیاط مستحب: در مواردی که احتیاط در آن مورد، الزامی نیست اما بهتر است در آن احتیاط شود. مانند اینکه در غسل ارتماسی، اگر به نیت غسل ارتماسی، به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب قرار گیرد، غسل صحیح است اما احتیاط آن است که یک دفعه زیر آب رود.<ref>توضيح‌المسائل امام خمینی، ۱۳۷۲ش، ص۴۸، م۳۶۸.</ref> | *احتیاط مستحب: در مواردی که احتیاط در آن مورد، الزامی نیست اما بهتر است در آن احتیاط شود. مانند اینکه در غسل ارتماسی، اگر به نیت غسل ارتماسی، به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب قرار گیرد، غسل صحیح است اما احتیاط آن است که یک دفعه زیر آب رود.<ref>توضيح‌المسائل امام خمینی، ۱۳۷۲ش، ص۴۸، م۳۶۸.</ref> | ||