برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
خط ۵۵: |
خط ۵۵: |
|
| |
|
| به نظر مشهور فقیهان [[اهلسنت]]،<ref>تحفة الفقهاء، ج1، ص400-401؛ المغنی، ج3، ص226-228؛ المجموع، ج7، ص218، 221-222.</ref> خوشبو ساختن بدن پیش از احرام برای کسی که قصد احرام دارد، مستحب و خوشبو ساختن لباس پیش از احرام جایز است؛ خواه آثار عطر و حتی عین آن تا هنگام احرام باقی بماند و خواه نماند. برخی فقیهان اهلسنت، از جمله [[مالک بن انس]] و برخی از [[مالکیان]]<ref>بدایة المجتهد، ج1، ص263-264؛ مواهب الجلیل، ج4، ص231-232.</ref> و [[حنفیان]]<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص144.</ref> این کار را مکروه شمردهاند. حتی به مالک اعتقاد به حرمت نیز نسبت داده شده است.<ref>تنویر الحوالک، ص312؛ مواهب الجلیل، ج4، ص231-232؛ اضواء البیان، ج5، ص85.</ref> | | به نظر مشهور فقیهان [[اهلسنت]]،<ref>تحفة الفقهاء، ج1، ص400-401؛ المغنی، ج3، ص226-228؛ المجموع، ج7، ص218، 221-222.</ref> خوشبو ساختن بدن پیش از احرام برای کسی که قصد احرام دارد، مستحب و خوشبو ساختن لباس پیش از احرام جایز است؛ خواه آثار عطر و حتی عین آن تا هنگام احرام باقی بماند و خواه نماند. برخی فقیهان اهلسنت، از جمله [[مالک بن انس]] و برخی از [[مالکیان]]<ref>بدایة المجتهد، ج1، ص263-264؛ مواهب الجلیل، ج4، ص231-232.</ref> و [[حنفیان]]<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص144.</ref> این کار را مکروه شمردهاند. حتی به مالک اعتقاد به حرمت نیز نسبت داده شده است.<ref>تنویر الحوالک، ص312؛ مواهب الجلیل، ج4، ص231-232؛ اضواء البیان، ج5، ص85.</ref> |
| ===گستره حرمت طیب===
| |
| ا. مصداقهای «طیب» حرام: به باور بیشینه قریب به اتفاق فقیهان امامی<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص319؛ شرائع الاسلام، ج1، ص184؛ قواعد الاحکام، ج1، ص423.</ref> و همه فقیهان اهلسنت،<ref>بدایة المجتهد، ج1، ص263؛ المغنی، ج3، ص293؛ المجموع، ج7، ص269.</ref> خودداری احرامگزار از هرگونه ماده خوشبوکننده که عرف آن را عطر (طیب) بشمارد، واجب و کاربرد آن با شروطی ویژه حرام است. پشتوانه اهلسنت<ref>المغنی، ج3، ص293.</ref> و امامیان<ref>مختلف الشیعه، ج4، ص70-71؛ مدارک الاحکام، ج7، ص319-320؛ الحدائق، ج15، ص413-416.</ref> احادیث گوناگون است که از تعابیر آنها عمومیت استفاده میشود و همه انواع طیب را در بر میگیرد. ممنوعیت یاد شده شامل شخصی که در حال احرام فوت کند و نیز کودک احرامگزار هم میگردد.
| |
|
| |
| کاربرد مواد خوشبو مانند کافور برای غسل دادن میت محرِم، یعنی احرامگزاری که پیش از [[تحلل]] درگذشته، نیز به پشتوانه احادیث در فقه [[امامی]]،<ref>المقنعه، ص440؛ الحدائق، ج3، ص431؛ نک: وسائل الشیعه، ج2، ص503-505.</ref> [[حنبلی]] و [[شافعی]] ممنوع بهشمار رفته است. همچنین کسی که مسؤولیت احرام دادن کودکی را برعهده دارد، به باور برخی فقیهان باید مراقب خودداری کودک محرم از کاربرد بوی خوش باشد.<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص329؛ مواهب الجلیل، ج3، ص428.</ref>
| |
|
| |
| برخی فقیهان امامی، از جمله [[شیخ طوسی]]، در برخی آثار خود، به پشتوانه احادیثی<ref>نک: التهذیب، ج5، ص299؛ وسائل الشیعه، ج12، ص446.</ref> که تنها چندگونه خوشبوکننده را بر محرم ممنوع ساختهاند، تنها چهار<ref>الجامع للشرائع، ص183؛ مستند الشیعه، ج11، ص368.</ref> یا پنج<ref>المهذب، ج1، ص220-222.</ref> یا شش<ref>النهایه، ص219؛ الوسیله، ص162.</ref> گونه ماده معطر را مشمول این حکم دانستهاند که عبارتند از: مُشک، عود، عنبر، زعفران، کافور، و اسپرک (وَرس). به باور این فقیهان، احادیث یاد شده مخصّص احادیث عام است.<ref>الاستبصار، ج2، ص180؛ مستند الشیعه، ج11، ص373.</ref> برخی از اینان خودداری از دیگر مواد خوشبوکننده را برای احرامگزار مستحب و کاربرد آنها را مکروه دانستهاند.<ref>النهایه، ص219.</ref>
| |
|
| |
| از پشتوانههای این سخن، تعبیر «لاینبغی» در برخی احادیثِ عام است که مقصود از آن را کراهت شمردهاند.<ref>ذخیرة المعاد، ج2، ص591؛ قس: الحدائق، ج15، ص416-417.</ref> مهمترین دلیلهای ضعف دیدگاه غیر مشهور، به باور پیروان دیدگاه مشهور (تعمیم مصداقهای طیب) عبارتند از: امکان مناقشه در سند و دلالت احادیث دلالتگر بر حصر، وجود مناط حرمت در همه انواع طیب، وجود اختلاف در این روایتها و فراوانی احادیث عام دلالتگر بر حرمت هرگونه طیب.<ref>مختلف الشیعه، ج4، ص70-71؛ مجمع الفائده، ج6، ص284-285.</ref> برخی فقیهان پسین پیرو این دیدگاه، التزام به سخن مشهور را سازگار با احتیاط شمردهاند.<ref>مدارک الاحکام، ج7، ص322؛ المعتمد، ج4، ص118-120؛ مناسک حج، ص206.</ref> پارهای منابع فقهی با وجود پذیرش نظر مشهور، گویا به پشتوانه ادله یاد شده، حرمت کاربرد این چند ماده یاد شده را مؤکّد میدانند.<ref>نک: المبسوط، طوسی، ج1، ص319؛ قواعد الاحکام، ج1، ص423؛ جامع المقاصد، ج3، ص180.</ref>
| |
|
| |
| بر پایه دیدگاه مشهور، هر چیز که عرفاً «طیب» بهشمار رود، یعنی هر چیز خوشبو که غرض اصلی یا آشکار از کاربردش بوی خوشِ آن باشد، مشمول حکم حرمت است.<ref>المغنی، ج3، ص293؛ مغنی المحتاج، ج1، ص520؛ الحدائق، ج15، ص413؛ مستند الشیعه، ج11، ص374.</ref> با اینهمه، در فقه اسلامی درباره صدق عنوان «طیب» بر برخی چیزهای خوشبو اختلافات جدی وجود دارد و همه مصداقهای طیب ممنوع، به باور پیروان مذاهب گوناگون یکسان نیستند.<ref>نک: المجموع، ج7، ص274، 276-279، 280؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص306-307؛ کشف اللثام، ج5، ص345.</ref> مثلاً گیاه حنا را مالک و شافعی و احمد حنبل و امامیان، برخلاف [[ابوحنیفه]]، طیب نمیدانند<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص191-192؛ المجموع، ج7، ص282؛ منتهی المطلب، ج2، ص784.</ref> و روغن بنفشه را [[حنبلیان]]، [[مالکیان]] و [[حنفیان]]<ref>المدونة الکبری، ج1، ص456؛ بدائع الصنائع، ج2، ص190؛ المغنی، ج3، ص300.</ref> بر خلاف [[شافعیان]] و برخی امامیان<ref>نک: المجموع، ج7، ص280؛ منتهی المطلب، ج2، ص787؛ المعتمد، ج4، ص192.</ref> طیب بهشمار آوردهاند. همچنین کاجیره (عُصفُر) به باور احمد حنبل و شافعیان و امامیان طیب نیست؛ ولی به باور مالک و محمد بن حسن شیبانی، از حنفیان، طیب است.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص126؛ المجموع، ج7، ص282؛ جواهر الکلام، ج18، ص424-425.</ref> بیشتر این مصداقهای مناقشهبرانگیز را میتوان در دو گروه اصلی جای داد: گیاهان خوشبو و خوراکیهای خوشبو.
| |
|
| |
| ==برخی مصداقهای بوی خوش== | | ==برخی مصداقهای بوی خوش== |
| برخی از مصداقهای بوی خوش عبارت است از: | | برخی از مصداقهای بوی خوش عبارت است از: |