پرش به محتوا

قبر حضرت موسی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

۷٬۷۶۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
| تأسیس            =
| تأسیس            =
| کاربری          = مزار
| کاربری          = مزار
| مکان            = سوریه دمشق
| مکان            = سوریه، دمشق
| نام‌های دیگر      =
| نام‌های دیگر      = مسجد القدم، جامع القدم
| وقایع مرتبط      =  
| وقایع مرتبط      =  
| ظرفیت            =
| ظرفیت            =
| وضعیت            =
| وضعیت            = فعال
| مساحت            =
| مساحت            =
| امکانات          =
| امکانات          =
خط ۱۹: خط ۱۹:
| وبگاه            =  
| وبگاه            =  
}}
}}
'''قبر حضرت موسی (علیه‌السّلام)''' بنابر روایتی در روستای نَیْرَبْ در چهار کیلومتری دمشق و در دامنه کوه قاسیون بوده است. طبق نوشته‌ای بر روی دیوار مسجد، بعضی از صالحان، پیامبر(ص) را در خواب دیده‌اند که فرمود این‌جا قبر برادرم موسی است. در سالیان دور، هم مسجد تجدید بنا شده و هم مقبره ساخته شده است.  
'''قبر حضرت موسی(ع)''' در مسجدی معروف به جامع القدم واقع در منطقه القدم در چهار کیلومتری جنوب شهر [[دمشق]] در نزدیکی دامنه کوه قاسیون در کشور [[سوریه]] است. عده‌ای از تاریخ‌‌نگاران نیز این مکان را  قبر [[حضرت موسی(ع)]] دانسته‌اند؛ ولی برخی دیگر معتقدند که مدفون در این مکان، حَنة مادر [[حضرت مریم(ع)]] است.
==مکان قریه==
 
این قریه در چهار کیلومتری دمشق و در دامنه کوه قاسیون بوده و [[مسجد]] بزرگی در آن به نام «[[جامع القدم]]» ساخته شده است.  
در این مسجد چهاردیواری کوچکی وجود دارد که نوشته‌ای از قول صالحین بر آن نصب شده که [[پیامبر اسلام(ص)]] را در خواب دیدند که این قبر را منتسب به حضرت موسی(ع) کرده است. بنا به نقل روایات، به دلیل مشخص نبودن چگونگی وفات و محل دفن حضرت موسی(ع)، احتمالات دیگری در محل دفن مطرح شده است. تیه، طور، موآب و اریحا از مکان‌های دیگر احتمالی مدفن حضرت موسی(ع) می‌باشد.
==وجه تسمیه==
 
وجه تسمیه آن بخاطر جای پاهایی است که بر روی سنگی دیده می‌شود و گویند جای قدم‌های حضرت موسی (علیه‌السّلام) است.<ref>ابن بطوطه، الرحله، ص٧٠.</ref>  
این [[مسجد]] در سال ۱۰۴۴ق به وسیله سلطان سلیمان عثمانی و احمد پاشا تجدید بنا شد. بنای کنونی نیز متعلق به دوره عثمانی است.
==اختلاف در مدفن حضرت موسی==
 
در قریۀ «نَیْرَب» یکی از قرای شرق [[دمشق]] -در نزدیکی ربوه- به روایتی قبر [[حضرت موسی (علیه‌السّلام)]] و به روایتی دیگر [[قبر ام‌حنه]] مادر [[مریم]] قرار دارد.
==موقعیت، بنا و علت نام‌گذاری==
«نَیْرب امروزه دو قسمت است «النیرب الاعلی» و «النیرب الادنی» که داخل‌ شهر شده و نزدیکی ساحه الاموین کنونی است.» در این مسجد یک چهار دیواری کوچکی است که بر آن نوشته است: «بعضی از صلحا، [[پیامبر(ص)]] را در خواب دیده‌اند که می‌فرمود: این جا قبر برادرم موسی است.
[[پرونده:القدم.jpg|250px|بندانگشتی|منطقه القدم در جنوب دمشق]]
==تجدید بنای مسجد==
قبر حضرت موسی(ع) در مسجدی معروف به مسجد القَدَم<ref>تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۳۹.</ref> یا جامع القَدَم،<ref>معجم دمشق التاريخی، ج۲، ص۲۸۷.</ref> در منطقه القدم در جنوب شهر [[دمشق]]<ref>معجم دمشق التاريخی، ج۲،ص۱۸۷ و ۲۸۷.</ref> نزدیک منطقه رَبْوَه واقع است. این قریه در فاصله چهار کیلومتری نزدیک دامنه کوه قاسیون می‌باشد.<ref>اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۸-۱۵۹.</ref>
گویند در آن جا [[حضرت خضر]] نیز [[نماز]] گزارده است. مسجد مذکور در ١٠44 هجری به وسیله [[سلطان سلیمان عثمانی]] و احمد پاشا تجدید بنا شد.
مسجد القدیم<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۴۶۵.</ref> و مسجد الاقدام<ref>تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار، ج۱، ص۲۲۰.</ref> از نام‌های دیگر این مسجد است. دلیل نام‌گذاری آن، بخاطر جای پاهایی است که بر روی سنگی دیده شده<ref>كتاب المزار، ج۱، ص۱۰۶.</ref> و گفته شده که جای قدم‌های حضرت موسی(ع) است. در این مسجد یک چهار دیواری کوچکی است که بر آن نوشته‌ای از بعضی صالحین درباره انتساب این قبر به حضرت موسی(ع) وجود دارد.<ref>رحلة ابن‌بطوطة، ج۱، ص۳۲۵.</ref> گفته شده که در این مسجد [[حضرت خضر]] نیز [[نماز]] گزارده است.<ref>اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۸-۱۵۹.</ref>
==بانی تجدید مقبره==
[[پرونده:جبل قاسیون.jpg|250px|بندانگشتی|جبل قاسیون]]
مقبره نیز توسط شیخ صالح البرکه ساخته شده و مورد [[زیارت]] و [[تبرک]] مردم و اهالی قرار دارد.<ref>نعیمی، الدارس فی تاریخ المدارس، ج٢، ص٣٣٩؛ ابن حورانی، زیارات الشام، ص٩6؛ ابن حورانی، زیارات الشام، ص٨٢</ref>  
مسجد مذکور در ١٠44ق به وسیله [[سلطان سلیمان عثمانی]] و احمد پاشا تجدید بنا شد. مقبره نیز توسط شیخ صالح البرکه ساخته شد. بنای کنونی آن، متعلق به دوره عثمانی است.<ref>اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۸-۱۵۹.</ref>
==ثابت بودن بنا==
 
بنای کنونی آن از همان دورۀ عثمانی است.
==مدفون در مزار==
در اين مکان به روایتی قبر [[حضرت موسی (علیه‌السّلام)|حضرت موسی(ع)]] قرار دارد. طبق نوشته‌ای بر روی دیوار مسجد، بعضی از صالحان، [[پیامبر اسلام(ص)]] را در خواب دیده‌اند که فرمود این‌جا قبر برادرم موسی(ع) است. ابن بطوطة،<ref>رحلة ابن‌بطوطة، ج۱، ص۳۲۵.</ref> ابن عساکر،<ref>تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۳۳۹.</ref> یاقوت حموی،<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۴۶۵.</ref> نویری<ref>نهايه الارب في فنون الادب، ج۳۲، ص۲۹۶.</ref> و ابن منظور<ref>مختصر تاریخ دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۸۲.</ref> در کتاب‌هایشان این قبر را بر اساس گفته‌ها، به حضرت موسی(ع) منتسب کرده‌اند. گرچه سید مهدی قزوینی در کتاب المزار از قول هروی مورخ نقل می‌کند که انتساب این قبر در [[دمشق]] به حضرت موسی(ع) صحیح نیست.<ref>كتاب المزار، ص۱۰۶.</ref>
 
ابن جبیر اندلسی در تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار ذکر می‌کند که احتمال دارد شخص مدفون در این مسجد حَنة مادر [[حضرت مریم(ع)]]، دختر عمران باشد. گرچه احتمال انتساب به حضرت موسی(ع) را نیز رد نمی‌کند.<ref> تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار، ص۲۲۰.</ref> نعیمی نویسنده کتاب الدارس، نیز احتمال انتساب این قبر به مادر حضرت مریم(ع) را محتمل می‌داند ولی از قول ابن شداد نقل‌ می‌کند که شخص مدفون، مادر مریم، دختر عمران نیست.<ref>الدارس في تاريخ المدارس، ج۲، ص۳۳۸.</ref>
 
ابوالحسن هروی جهانگرد و مورخ قرن ششم قمری در کتاب‌اش الاشارات الی معرفة الزیارات ذکر می‌کند که در این مکان، قبر مادر مریم است که دختر عمران نیست،<ref>الإشارات إلى معرفة الزيارات، ج۱، ص۲۰.</ref> همچنان که این قبر را متعلق به حضرت موسی(ع) نیز نمی‌داند و نقل می‌کند که معلوم نیست این قبر برای چه کسی است.<ref>الإشارات إلى معرفة الزيارات، ج۱، ص۲۱.</ref>
 
===علت معلوم نبودن===
بر طبق برخی از [[روایت|روایات]]، [[حضرت موسی(ع)]] از مکانی می‌گذشت که شخصی را دید که قبری می‌کَند. به او در کندن [[قبر]] کمک کرد و داخل قبر خوابید تا اندازه سنگ لَحَد مشخص شود که در همین زمان، پرده از جلوی چشمان حضرت موسی(ع) کنار رفت و جایگاه‌اش در [[بهشت]] را دید و از خدا خواست که او را پیش خود ببرد. خداوند نیز حرف او را شنید و حضرت موسی(ع) همان‌جا دفن شد؛ لذا کسی از مکان [[دفن]] او اطلاعی ندارد.<ref>سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، ج۷، ص۱۹۹.</ref>
==مزار‌های دیگر==
[[حضرت محمد(ص)]] در جواب سوال شخصی که محل دفن [[حضرت موسی(ع)]] را پرسید، ذکر کردند که محل دفن بر سر راه بزرگ و نزدیک تپه سرخ می‌باشد.<ref>بحارالانوار، ج۳، ص۳۶۳؛ الامالی، ص۳۰۴.</ref> به همین دلیل مکان‌های مختلفی به‌عنوان مکان‌های احتمالی در نظر گرفته شد که بدین شرح است:
{{ستون-شروع|۲}}
* بیابان [[تیه]] در شبه‌جزیره سینا معروف به صحرای [[بنی اسرائیل]]<ref>سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، ج۷، ص۱۹۹.</ref>
* سرزمین موآب معروف به ادوم یا جلعاد در کشور [[اردن]]<ref>احسن القصص، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۲۲۳؛ نظم الدرر في تناسب الايات والسور، ج۶، ص۹۳.</ref>
* [[کوه طور]] در شمال‌شرقی [[مصر]]<ref>بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۲۵۱-۲۵۲.</ref>
* صحرای [[اریحا]] در کرانه غربی رود اردن در منطقه‌ای به نام بریةالقدس<ref>الأعلاق الخطيرة في ذكر أمراء الشام والجزيرة، ج۱، ص۱۱۰.</ref>
* منطق [[شام]] یا دمشق امروزی<ref>تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۳۳۹.</ref>
{{پایان}}
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
== منابع ==
==منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
{{برگرفتگی
* '''الإشارات إلى معرفة الزيارات'''، ابوالحسن هروی، بی‌جا، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.
|پیش از لینک = کتاب
* '''احسن القصص'''، محمدجواد مهری، قم، آئین دانش، ۱۳۹۱ش.
|منبع = اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، قائدان، اصغر.
* ''' الأعلاق الخطيرة في ذكر أمراء الشام والجزيرة'''، عزالدین ابن شداد، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
|پس از لینک = بخش «قبر منسوب به حضرت موسى عليه السلام در قريۀ نَيْرَبْ»، ج1، ص158.
* '''اماکن زیارتی و سیاحتی سوریه'''، اصغر قائدان، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۰ش.
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/632/
* '''نظم الدرر في تناسب الايات والسور'''، برهان الدین البقاعی، قاهره، دار الكتاب الإسلامي، بی‌تا.
}}
* '''بحارالانوار'''، علامه محمدباقر مجلسی، بی‌جا، دارالاحیاء التراث، ۱۴۰۳ق.
 
* '''الامالی'''، ابن بابویه شیخ صدوق، بی‌جا، مؤسسة البعثة، بی‌تا.
*'''الدارس فی تاریخ المدارس'''، عبد القادر بن محمد نعیمی دمشقي، محقق: إبراهيم شمس الدين، الناشر: دار الكتب العلمية، الطبعة: الأولى 1410هـ - 1990م.
* '''بحارالانوار'''، محمد‌باقر مجلسی، بی‌جا، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
*'''زیارات الشام'''، ابوالبيان محمد بن محفوظ القرشي ـ شيخ الطائفه بيانيه ـ معروف به ابن حوراني.  
* '''رحله ابن بطوطه'''، ابن بطوطه، رباط، اكاديمية المملكة المغربية، بی‌تا.
*'''الرحله'''، محمد بن عبدالله ابن بطوطه.
* '''سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار'''، شیخ عباس قمی، بی‌جا، اسوه، بی‌تا.
* '''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، بیروت، دار إحياء التراث العربی، بی‌تا.
* '''مختصر تاریخ دمشق'''، ابن منظور، دمشق، دار النشر: دار الفكر للطباعة والتوزيع والنشر، ۱۴۰۲ق.
* '''نهايه الارب في فنون الادب'''، نویری، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
* '''تاریخ مدینه دمشق'''، ابن عساکر، بی‌جا، دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع، بی‌تا.
* '''کتاب المزار'''، سید مهدی قزوینی، بی‌جا، دار الرافدين للطباعة والنشر والتوزيع، بی‌تا.
* '''تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار'''، ابن جبیر اندلسی، بی‌جا، المؤسسة العربيّة للدراسات والنشر، بی‌تا.
* '''الدارس في تاريخ المدارس'''، عبدالقادر بن محمد نعیمی دمشقی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
* * '''معجم دمشق التاریخی'''، قتیبه الشهابی، بی‌جا، منشورات وزارة الثقافة في الجمهورية العربية السورية، بی‌تا.
{{پایان}}
{{پایان}}


[[رده:مزار پیامبران]]
[[رده:مزار پیامبران]]
[[رده:مزارهای دمشق]]
[[رده:مزارهای دمشق]]
۸۶۱

ویرایش