اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۲۷۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۸ مارس ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''اسلام'''، از بزرگ‌ترین ادیان توحیدی و از شرایط صحت [[حج]] و [[عمره]] است. پیامبر این دین [[حضرت محمد(ص)]]  است و پیروان او را مسلمان می‌نامند. حضرت محمد(ص) در [[مکه|شهر مکه]] در [[جزیرةالعرب|شبه جزیره عربستان]] زندگی می‌کرد و نخستین آیات [[قرآن]] در این شهر به سال 610 میلادی بر او نازل شد. محمد(ص) تا سه سال اسلام را به نزدیکانش عرضه کرد و پس از آن دعوت خود را آشکار کرد و در شهر مکه گسترش داد. [[مکه|شهر مکه]] به سبب وجود [[کعبه]]، که زیارتگاه عرب‌های شبه جزیره بود، بستری مناسب برای پیدایش دین اسلام به شمار می‌رفت. پیامبر ۱۳ سال مکیان را به اسلام فراخواند. او همچنین در بازارهای فصلی و در ایام برگزاری آیین حج مردمانی را که از مناطق دیگر به این شهر می‌آمدند به اسلام دعوت می‌کرد.
'''اسلام'''، از بزرگ‌ترین ادیان توحیدی و از شرایط صحت [[حج]] و [[عمره]] است. پیامبر این دین [[حضرت محمد(ص)]]  است و پیروان او را مسلمان می‌نامند. حضرت محمد(ص) در [[مکه|شهر مکه]] در [[جزیرةالعرب|شبه جزیره عربستان]] زندگی می‌کرد و نخستین آیات [[قرآن]] در این شهر به سال 610 میلادی بر او نازل شد. او سیزده سال پس از [[بعثت]] به یثرب هجرت کرد و نخستین دولت - شهر مسلمانان در [[مدینه]] شکل گرفت و پس از مدتی قدرت سیاسی اصلی در [[جزیرةالعرب|جزیرة العرب]] شد. پس از وفات پیامبر(ص) نیز شهر مدینه تا پایان خلافت [[عثمان]] مرکز دولت اسلامی (خلافت اسلامی) بود.


در پی افزایش  اعتراض مکیان به دعوت پیامبر، آن حضرت اسلام را در بین مردم [[مدینه]]، یکی دیگر از شهرهای [[حجاز]] واقع در شمال مکه، معرفی کرد. قبایل ساکن مدینه اسلام را پذیرفتند و از پیامبر برای [[هجرت]] به این شهر دعوت کردند. پیامبر 13 سال بعد از [[بعثت]] به مدینه هجرت کرد. دولتی اسلامی با رهبری حضرت محمد(ص) در این شهر تاسیس شد و کم‌کم به قدرت سیاسی اصلی در [[جزیرةالعرب|جزیرة العرب]] تبدیل شد. پس از وفات پیامبر(ص) نیز شهر مدینه تا پایان خلافت [[عثمان]] مرکز دولت اسلامی (خلافت اسلامی) بود.
[[مکه]] و [[مدینه]] از شهرهای مقدس مسلمانان به شمار می‌رود. مکه محل برگزاری یک آیین سالانه به نام [[حج]] است. شکلی از این آیین پیش از اسلام نیز در مکه برگزار می‌شد. حج، یکی از عبادت‌های [[واجب]] و از فروع اصلی و مورد تاکید دین اسلام است. مدینه نیز به دلیل قرار گرفتن [[قبر پیامبر|آرامگاه حضرت محمد]] در آن (که در داخل [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] قرار دارد) یکی از زیارتگاه‌های اصلی مسلمانان است.  
 
==واژه‌شناسی==
[[مکه]] و [[مدینه]] از شهرهای مقدس مسلمانان به شمار می‌رود. مکه محل برگزاری یک آیین سالانه به نام [[حج]] است. شکلی از این آیین پیش از اسلام نیز در مکه برگزار می‌شد. حج، یکی از عبادت‌های [[واجب]] و از فروع اصلی و مورد تاکید دین اسلام است. مکان برگزاری این آیین مکان‌های معینی از شهر [[مکه]] و زمان برگزاری بخش اصلی آن روزهای نهم تا دوازدهم ذی‌الحجه است. مدینه نیز به دلیل قرار گرفتن [[قبر پیامبر|آرامگاه حضرت محمد]] در آن (که در داخل [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] قرار دارد) یکی از زیارتگاه‌های اصلی مسلمانان است.  
==مفهوم‌شناسی==
اسلام از ریشه «س ـ ل ـ م» به معنای سرسپردگی و تسلیم و در اصطلاح، اظهار پیروی از دینی است که [[حضرت محمد(ص)]] پیامبر آن است.<ref>العین، ج7، ص265-266؛ لسان العرب، ج12، ص293، «سلم»؛ التعریفات، ص39.</ref> پیرو دین اسلام در عربی «مُسْلِم» و در فارسی «مُسَلْمان» نامیده می‌شود.
اسلام از ریشه «س ـ ل ـ م» به معنای سرسپردگی و تسلیم و در اصطلاح، اظهار پیروی از دینی است که [[حضرت محمد(ص)]] پیامبر آن است.<ref>العین، ج7، ص265-266؛ لسان العرب، ج12، ص293، «سلم»؛ التعریفات، ص39.</ref> پیرو دین اسلام در عربی «مُسْلِم» و در فارسی «مُسَلْمان» نامیده می‌شود.


در آیاتی از قرآن، اسلام به مفهوم اطاعت و تسلیم شدن در برابر خدا آمده و مسلمان بودن را به پیامبران گذشته و پیروان آن‌ها نیز نسبت می‌دهد.<ref>آل عمران، آیه 52؛ مائده/5، 111؛ اعراف، آیه 126؛ یونس، آیه 72؛ یوسف، آیه 101</ref> در آیه ۱۳ سوره شوری نیز دینِ فرستاده شده برای مسلمانان را همان دینِ نوح، [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم]]، موسی و عیسی معرفی می‌کند.<ref>شوری، آیه 13.</ref>
در آیاتی از قرآن، اسلام به مفهوم اطاعت و تسلیم شدن در برابر خدا آمده و مسلمان بودن را به پیامبران گذشته و پیروان آن‌ها نیز نسبت می‌دهد.<ref>آل عمران، آیه 52؛ مائده/5، 111؛ اعراف، آیه 126؛ یونس، آیه 72؛ یوسف، آیه 101</ref> آیه ۱۳ سوره شوری نیز دینِ فرستاده شده برای مسلمانان را همان دینِ نوح، [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم]]، موسی و عیسی معرفی می‌کند.<ref>شوری، آیه 13.</ref>
==اسلام در مکه ==
==اسلام در مکه ==
پیامبر اسلام اهل [[مکه]] بود و اسلام در این شهر پدیدار شد. پیامبر اسلام از تیره [[بنی هاشم|بنی‌هاشم]]، از قبیله [[قریش]]، اصلی‌ترین قبیله مکه بود. او پیش از بعثت، هر سال یک ماه را مجاور [[غار حرا]] شده، به عبادت می‌گذراند<ref>. صحیح مسلم، نووی، ج2، ص140؛ فتح الباری، ج1، ص21.</ref> و آغاز رسالتش در یکی از این خلوت‌گزینی‌ها بود.  
پیامبر اسلام اهل [[مکه]] بود و اسلام در این شهر پدیدار شد. پیامبر اسلام از تیره [[بنی هاشم|بنی‌هاشم]]، از قبیله [[قریش]]، اصلی‌ترین قبیله مکه بود. او پیش از بعثت، هر سال یک ماه را مجاور [[غار حرا]] شده، به عبادت می‌گذراند<ref>. صحیح مسلم، نووی، ج2، ص140؛ فتح الباری، ج1، ص21.</ref> و آغاز رسالتش در یکی از این خلوت‌گزینی‌ها بود.  


مکه در [[حجاز|منطقه حجاز]] در جزیره‌العرب قرار دارد. شبه جزیره عربستان سکونت‌گاه قبایل گوناگون عرب بود که بسیاری از آن‌ها صحرانشین بودند. تنها در مناطقی مانند مکه، یثرب، طائف و یمن، شهرنشینی تا اندازه‌ای رشد یافته و پدیدار شده بود.<ref>. البدء و التاریخ، ج4، ص31-33؛ الکامل، ج1، ص451-453؛ المفصل، ج5، ص478، 480؛ ج6، ص219، 224-225.</ref> یکی از آیین‌های عرب‌های پیش از اسلام، [[حج]] بود. با توافق همه قبایل، افزون بر ماه رجب، سه ماه پیاپی ذی‌قعده، ذی‌حجه و محرم ماه حرام شمرده می‌شد و در آن‌ها از نبرد و غارت پرهیز می‌کردند. این امر امنیت حاجیان را فراهم می‌کرد و به کاروان‌های بازرگانی نیز اجازه می‌داد راهی بازارهای پیرامون مکه شوند.<ref>. امتاع الاسماع، ج8، ص309؛ المفصل، ج6، ص392؛ بحارالانوار، ج90، ص351.</ref>تیره‌های قریش مناصب عمومی مکه و منصب‌های حج و حرم از قبیل [[سقایت]] و [[حجابت]] را در اختیار داشتند.<ref>. البدایة و النهایه، ج2، ص263.</ref>  
مکه در [[حجاز|منطقه حجاز]] در جزیره‌العرب قرار دارد. شبه جزیره عربستان سکونت‌گاه قبایل گوناگون عرب بود که بسیاری از آن‌ها صحرانشین بودند. تنها در مناطقی مانند مکه، یثرب، طائف و [[یمن]]، شهرنشینی تا اندازه‌ای رشد یافته و پدیدار شده بود.<ref>. البدء و التاریخ، ج4، ص31-33؛ الکامل، ج1، ص451-453؛ المفصل، ج5، ص478، 480؛ ج6، ص219، 224-225.</ref> یکی از آیین‌های عرب‌های پیش از اسلام، [[حج]] بود. با توافق همه قبایل، افزون بر ماه رجب، سه ماه پیاپی ذی‌قعده، ذی‌حجه و محرم [[ماه حرام]] شمرده می‌شد و در آن‌ها از نبرد و غارت پرهیز می‌کردند. این امر امنیت حاجیان را فراهم می‌کرد و به کاروان‌های بازرگانی نیز اجازه می‌داد راهی بازارهای پیرامون مکه شوند.<ref>. امتاع الاسماع، ج8، ص309؛ المفصل، ج6، ص392؛ بحارالانوار، ج90، ص351.</ref>تیره‌های قریش مناصب عمومی مکه و منصب‌های حج و حرم از قبیل [[سقایت]] و [[حجابت]] را در اختیار داشتند.<ref>. البدایة و النهایه، ج2، ص263.</ref>  


شهر مکه بستری مناسب برای پیدایش دین اسلام بود؛ نخست به این سبب که از گونه‌ای مرکزیت دینی بهره داشت و خانه کعبه در آن قرار داشت. دوم آن‌که این شهر مرکز بازرگانی بخشی مهم از عربستان بود و راه‌های مهم بازرگانی از آن می‌گذشتند و بازارهای سلانه در اطراف آن تشکیل می‌شد. <ref>. تاریخ یعقوبی، ج1، ص271؛ امتاع الاسماع، ج8، ص309.</ref>
شهر مکه بستری مناسب برای پیدایش دین اسلام بود؛ نخست به این سبب که از گونه‌ای مرکزیت دینی بهره داشت و [[کعبه]] در آن قرار داشت. دوم آن‌که این شهر مرکز بازرگانی بخشی مهم از عربستان بود و راه‌های مهم بازرگانی از آن می‌گذشتند و بازارهای سالانه در اطراف آن تشکیل می‌شد. <ref>. تاریخ یعقوبی، ج1، ص271؛ امتاع الاسماع، ج8، ص309.</ref>


=== دعوت رسول‌الله در مکه ===
در سه سال نخست، دعوت به اسلام پنهانی بود و تنها تنی چند از نزدیکان پیامبر و برخی از یاران وفادار ایشان به دین جدید گرویدند. سپس پیامبر مأموریت یافت تا دعوت را آشکار کند.<ref>حجر/15، 94.</ref> به فرمان قرآن، در آغاز، خویشان و بستگان پیامبر مخاطب این دعوت آشکار گشتند.<ref>شعراء/26، 214.</ref> پیامبر گرامی به فرمان خدا در میان همین دعوت بر جانشینی [[امام علی(ع)|علی(ع)]] تأکید کرد.<ref>. الارشاد، ج1، ص50.</ref> این دعوت چندان نتیجه‌بخش نبود و بسیاری از بستگان پیامبر بر دین قوم خود ماندند. در ادامه دعوت آشکار، کمابیش افرادی به اسلام گرویدند. گسترش تدریجی اسلام، مخالفت اشراف مکه را برانگیخت. پیامبر ۱۳ سال مکیان را به اسلام فراخواند؛ اما تنها اندکی که بیشتر آن‌ها جوانان و تنگدستان بودند، به اسلام گرویدند. بزرگان مکه با پیامبر و دین جدید مخالف بودند و توانستند دین تازه را در مکه مهار کنند. برخی تاریخ‌نگاران از به بن‌بست رسیدن دعوت اسلام در مکه سخن گفته‌اند.<ref>تاريخ صدر اسلام، ص294.</ref>   
در سه سال نخست، دعوت به اسلام پنهانی بود و تنها تنی چند از نزدیکان پیامبر و برخی از یاران وفادار ایشان به دین جدید گرویدند. سپس پیامبر مأموریت یافت تا دعوت را آشکار کند.<ref>حجر/15، 94.</ref> به فرمان قرآن، در آغاز، خویشان و بستگان پیامبر مخاطب این دعوت آشکار گشتند.<ref>شعراء/26، 214.</ref> پیامبر گرامی به فرمان خدا در میان همین دعوت بر جانشینی [[امام علی(ع)|علی(ع)]] تأکید کرد.<ref>. الارشاد، ج1، ص50.</ref> این دعوت چندان نتیجه‌بخش نبود و بسیاری از بستگان پیامبر بر دین قوم خود ماندند. در ادامه دعوت آشکار، کمابیش افرادی به اسلام گرویدند. گسترش تدریجی اسلام، مخالفت اشراف مکه را برانگیخت. پیامبر ۱۳ سال مکیان را به اسلام فراخواند؛ اما تنها اندکی که بیشتر آن‌ها جوانان و تنگدستان بودند، به اسلام گرویدند. بزرگان مکه با پیامبر و دین جدید مخالف بودند و توانستند دین تازه را در مکه مهار کنند. برخی تاریخ‌نگاران از به بن‌بست رسیدن دعوت اسلام در مکه سخن گفته‌اند.<ref>تاريخ صدر اسلام، ص294.</ref>   
==حج در دوره اسلام مکی==
==حج در دوره اسلام مکی==