اخشیدیان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←بنیانگذار، واژه‌شناسی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
بنیانگذار حکومت اخشیدیان، ابوبکر محمد بن طُغج بن جُف معروف به اخشید (حاکم در 268ـ334ق.) بود. وی کانون قدرت اخشیدیان بود و پس از او سیر نزول و سقوط این خاندان آغاز شد. | بنیانگذار حکومت اخشیدیان، ابوبکر محمد بن طُغج بن جُف معروف به اخشید (حاکم در 268ـ334ق.) بود. وی کانون قدرت اخشیدیان بود و پس از او سیر نزول و سقوط این خاندان آغاز شد. | ||
اخشید به معنای درخشان یا فرمانروای فرمانروایان است. این لقب، عنوان حکمرانان ایرانی سُغد و فَرغانه بوده<ref>سیر اعلام النبلاء، ج5، ص365.</ref> و نخستین بار از سوی الراضی عباسی (حاکم در 322ـ329ق.) به محمد بن طغج داده شد.<ref>سلسله‌های اسلامی جدید، ص137-138.</ref> ابوبکر اخشیدی از خانواده‌ای ترک از آسیای مرکزی برآمد.<ref>سلسله‌های اسلامی جدید، ص137.</ref> جدش، جُف بن یلتکین/ | اخشید به معنای درخشان یا فرمانروای فرمانروایان است. این لقب، عنوان حکمرانان ایرانی سُغد و فَرغانه بوده<ref>سیر اعلام النبلاء، ج5، ص365.</ref> و نخستین بار از سوی [[الراضی عباسی]] (حاکم در 322ـ329ق.) به محمد بن طغج داده شد.<ref>سلسله‌های اسلامی جدید، ص137-138.</ref> ابوبکر اخشیدی از خانواده‌ای ترک از آسیای مرکزی برآمد.<ref>سلسله‌های اسلامی جدید، ص137.</ref> جدش، [[جُف بن یلتکین|جُف بن یلتکین/ بلتکین]]، از فَرغانه در آسیای مرکزی و در زمره غلامان برگزیده [[معتصم عباسی|معتصم]] (حاکم در 218 ـ 227ق.) خلیفه [[بنی عباس|عباسی]] بود.<ref>تاریخ الاسلام، ج25، ص111-112، الوافی بالوفیات، ج3، ص142؛ نک: سلسله‌های اسلامی جدید، ص137.</ref> طُغج بن جف در شمار فرماندهان سپاه [[طولونی|طولونی‌ها]] جای داشت که از سوی [[خمارویه|خُماروَیه]] (حاکم در270ـ282ق.) بر [[شام]] ولایت یافت. وی در سفر به [[بغداد]]، به خشم وزیر بغداد [[عباس بن حسن]] گرفتار گشت و همراه فرزندش محمد به زندان افتاد و همان جا مُرد. اما فرزندش آزاد شد. بعدها محمد بن طُغج با کمک برادرش [[عبیدالله بن طغج]]، انتقام پدر را گرفت و وزیر بغداد را کشت و به شام گریخت و به خدمت [[احمد بن بسطام]] (درگذشت در 297ق.) حکمران شام درآمد.<ref>وفیات الاعیان، ج5، ص57.</ref> محمد بن طغج در نبرد با خلیفه فاطمی [[مغرب]] نقش داشت. پس از چندی، خلافت عباسی بغداد، حکمرانی [[شام]] را در سال 318ق. و [[مصر]] را در سال 321ق. به وی سپرد.<ref>تاریخ دمشق، ج5، ص180؛ تاریخ ابن خلدون، ج3، ص508.</ref> سپس [[ابن رائق]]، امیر الامرای خلیفه بغداد، کوشید به سلطه اخشیدیان بر شام پایان دهد.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج3، ص507؛ تاریخ الاسلام، ج24، ص57.</ref> پس از چند نبرد، موقعیت ابوبکر اخشیدی ثبات بیشتر یافت و میان دستگاه خلافت و اخشیدیان صلح برقرار شد و حکمرانی ابوبکر اخشیدی بر مصر و شام در عوض پرداخت سالیانه ۱۴۰۰۰۰ دینار طلا پذیرفته گشت.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج3، ص498؛ البدایة و النهایه، ج11، ص217.</ref> | ||
در سال 332ق. محمد بن طغج به دیدار متقی خلیفه عباسی آمد که نزد حمدانیان حلب گریخته بود و با اصرار از او خواست که به مصر بیاید.<ref>الکامل، ج8، ص418.</ref> برخی گفته‌اند که هدف ابوبکر از این پیشنهاد، آماده‌کردن زمینه انتقال خلافت به مصر بود؛ کاری که موجب می‌شد اخشیدیان زیر لوای خلیفه بازیچه آن‌ها، بر دنیای اسلام حکومت کنند.<ref>دولت حمدانیان، ص244.</ref> | در سال 332ق. محمد بن طغج به دیدار متقی خلیفه عباسی آمد که نزد [[حمدانیان]] [[حلب]] گریخته بود و با اصرار از او خواست که به مصر بیاید.<ref>الکامل، ج8، ص418.</ref> برخی گفته‌اند که هدف ابوبکر از این پیشنهاد، آماده‌کردن زمینه انتقال خلافت به مصر بود؛ کاری که موجب می‌شد اخشیدیان زیر لوای خلیفه بازیچه آن‌ها، بر دنیای اسلام حکومت کنند.<ref>دولت حمدانیان، ص244.</ref> | ||
محمد بن طغج، شجاع<ref>شذرات الذهب، ج4، ص188؛ النجوم الزاهره، ج3، ص211.</ref> و مستبد و قدرت‌طلب بود.<ref>مقاتل الطالبیین، ص448؛ تاریخ الاسلام، ج25، ص112؛ الوافی بالوفیات، ج3، ص142.</ref> او در ذی‌حجه سال 334ق. درگذشت<ref>التنبیه و الاشراف، ص165؛ تاریخ الاسلام، ج25، ص30.</ref> | محمد بن طغج، شجاع<ref>شذرات الذهب، ج4، ص188؛ النجوم الزاهره، ج3، ص211.</ref> و مستبد و قدرت‌طلب بود.<ref>مقاتل الطالبیین، ص448؛ تاریخ الاسلام، ج25، ص112؛ الوافی بالوفیات، ج3، ص142.</ref> او در [[ذی‌حجه]] سال 334ق. درگذشت<ref>التنبیه و الاشراف، ص165؛ تاریخ الاسلام، ج25، ص30.</ref> | ||
==سایر حاکمان== | ==سایر حاکمان== | ||