پرش به محتوا

مسجد ابوبکر: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۱۷۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:


= مسجد ابوبکر =
= مسجد ابوبکر در مدینه=


== موقعيت مسجد ==
=== موقعيت مسجد ===
اين مسجد از مکان‌هايي است که پيامبر در آن نماز خوانده است. دومين مسجد از مساجد سه‌گانه در ميدان مصلا به شمار مي‌رود؛ به‌گونه‌اي‌که در جهت شمال غربي مسجد مصلا قرار دارد. چهل متر با مسجد مصلا، و 335 متر با ساختمان توسعه دوم سعودي مسجد مقدس نبوي فاصله دارد.
اين مسجد از مکان‌هايي است که پيامبر در آن نماز خوانده است. دومين مسجد از مساجد سه‌گانه در ميدان مصلا به شمار مي‌رود؛ به‌گونه‌اي‌که در جهت شمال غربي مسجد مصلا قرار دارد. چهل متر با مسجد مصلا، و 335 متر با ساختمان توسعه دوم سعودي مسجد مقدس نبوي فاصله دارد.


خط ۱۱: خط ۱۱:
مطري (م.741ق.) نيز آورده است: «اين مسجد از اماکني است که پيامبر در آن نماز عيد خوانده ‌است؛ زيرا ابوبکر به خودش مسجدي اختصاص نمي‌دهد و همان مسجدي را که رسول خدا در آن نماز خوانده‌ است، به جاي مي‌گذارد».<ref>''التعريف بما آنست الهجرة''، ص49.</ref>
مطري (م.741ق.) نيز آورده است: «اين مسجد از اماکني است که پيامبر در آن نماز عيد خوانده ‌است؛ زيرا ابوبکر به خودش مسجدي اختصاص نمي‌دهد و همان مسجدي را که رسول خدا در آن نماز خوانده‌ است، به جاي مي‌گذارد».<ref>''التعريف بما آنست الهجرة''، ص49.</ref>


== ويژگي‌هاي ساختمان مسجد ==
=== ويژگي‌هاي ساختمان مسجد ===
مسجد ابوبکر شامل دو بخش است: قسمت غربي که با گنبدي مسقف شده و ورودي آن در جهت شرقي قرار گرفته است. در گوشه شمال شرقي‌اش مناره‌اي قرار دارد. قسمت شرقي مسجد باز است. ورودي‌اش در جهت شمالي قرار مي‌گيرد. طول مسجد به 5/19متر مي‌رسد. عرض آن نيز پانزده متر است. مساحتش 5/292 متر مربع است. بر اساس متني که با حجاري برجسته در قسمت بالاي ورودي‌اش نوشته شده، ساختمان کنوني آن مسجد، مربوط به عمارت سلطان محمودخان عثماني[3] است. اين متن اين​گونه است: «اين، مسجد سرورمان ابوبکر است». بالاي اين سطر، امضاي[4] سلطان محمود داخل دايره‌اي به همراه تاريخ سال 1254 هجري/ 1838 ميلادي وجود دارد.  
مسجد ابوبکر شامل دو بخش است: قسمت غربي که با گنبدي مسقف شده و ورودي آن در جهت شرقي قرار گرفته است. در گوشه شمال شرقي‌اش مناره‌اي قرار دارد. قسمت شرقي مسجد باز است. ورودي‌اش در جهت شمالي قرار مي‌گيرد. طول مسجد به 5/19متر مي‌رسد. عرض آن نيز پانزده متر است. مساحتش 5/292 متر مربع است. بر اساس متني که با حجاري برجسته در قسمت بالاي ورودي‌اش نوشته شده، ساختمان کنوني آن مسجد، مربوط به عمارت سلطان محمود عثماني است. اين متن اين​گونه است: «اين، مسجد سرورمان ابوبکر است». بالاي اين سطر، امضاي سلطان محمود داخل دايره‌اي به همراه تاريخ سال 1254 هجري/ 1838 ميلادي وجود دارد.  


مرمت اين مسجد در سال 1411 هجري انجام شده؛ همان‌گونه که در تابلوي نصب‌شده کنار ورودي‌اش اين​گونه ثبت گرديده است: «به نام خداوند بخشنده مهربان. مسجد سرورمان ابوبکر. مرمت و بازسازي آن در دوران ملک فهد بن عبدالعزيز آل سعود، در سال 1411 هجري انجام شده است».
مرمت اين مسجد در سال 1411 هجري انجام شده؛ همان‌گونه که در تابلوي نصب‌شده کنار ورودي‌اش اين​گونه ثبت گرديده است: «به نام خداوند بخشنده مهربان. مسجد سرورمان ابوبکر. مرمت و بازسازي آن در دوران ملک فهد بن عبدالعزيز آل سعود، در سال 1411 هجري انجام شده است».
خط ۲۳: خط ۲۳:
ترميم مسجد در سال 1411 هجري به پايان رسيد؛ آن‌چنان‌که در لوح نصب‌شده کنار ورودي نوشته شده است: «بسم الله الرحمن الرحيم. مسجد سرور ما ابوبکر، ترميم و بازسازيي آن در دوران ملک فهد بن عبدالعزيز آل سعود در سال 1411 هجري انجام شد».
ترميم مسجد در سال 1411 هجري به پايان رسيد؛ آن‌چنان‌که در لوح نصب‌شده کنار ورودي نوشته شده است: «بسم الله الرحمن الرحيم. مسجد سرور ما ابوبکر، ترميم و بازسازيي آن در دوران ملک فهد بن عبدالعزيز آل سعود در سال 1411 هجري انجام شد».


== مسجد ابوبکر در گذر تاريخ ==
=== گزارش‌های تاریخی از مسجد ابوبکر در مدینه ===
سمهودي معتقد است که اولين بناي مسجدمانندي که در اين مکان ساخته شده، در زمان عمر بن عبدالعزيز، هنگام حکومتش بر مدينه منوره، بين سال​هاي 87 تا 93 هجري بوده است.<ref>''وفاء الوفا''، ج3، ص785.</ref>
سمهودي معتقد است که اولين بناي مسجدمانندي که در اين مکان ساخته شده، در زمان عمر بن عبدالعزيز، هنگام حکومتش بر مدينه منوره، بين سال​هاي 87 تا 93 هجري بوده است.<ref>''وفاء الوفا''، ج3، ص785.</ref>


از احاديث روايت شده درباره مصلا چنين برداشت مي‌شود که پيامبر در مکان اين مسجد نماز خوانده ‌است. از آنها روايتي است که ابن زباله نقل کرده است: «رسول خدا کنار سنگ‌هاي حناطين (گندم‌فروشان) در مصلا نماز خوانده است». سمهودي پس از آنکه اين روايت را ذکر مي‌کند، مي‌گويد:  
از احاديث روايت شده درباره مصلا چنين برداشت مي‌شود که پيامبر در مکان اين مسجد نماز خوانده ‌است. از آنها روايتي است که ابن زباله نقل کرده است: «رسول خدا کنار سنگ‌هاي حناطين (گندم‌فروشان) در مصلا نماز خوانده است». سمهودي پس از آنکه اين روايت را ذکر مي‌کند، مي‌گويد:  


شايد آن مسجد، همان مسجدي باشد که امروزه در شمال مسجد مصلا، به سمت غرب در وسط باغ معروف به عريض قرار گرفته است که به گنبد عين‌الازرق متصل است. امروزه به مسجد ابوبکر معروف است. شايد او در دوران خلافتش در آن مسجد نماز خوانده باشد.<ref>''خلاصة الوفا''، ص363</ref>
شايد آن مسجد، همان مسجدي باشد که امروزه در شمال مسجد مصلا، به سمت غرب در وسط باغ معروف به عريض قرار گرفته است که به گنبد عين‌الازرق{{یادداشت| اين مکان، «عين الزرقاء» ناميده شده است؛ زيرا مروان که به دستور معاويه آن چشمه را جاري نمود، داراي چشماني آبي‌رنگ بود؛ ازاين‌رو او ازرق لقب گرفت. اين چشمه از چاهي در قبا سرچشمه مي‌گرفت. از زيرزمين براي آن کانالي به شکل لوله تعبيه کرده بود که از وسط مدينه مي‌گذشت. (سمهودي، وفاء الوفا، ج3، ص986)}}متصل است. امروزه به مسجد ابوبکر معروف است. شايد او در دوران خلافتش در آن مسجد نماز خوانده باشد.<ref>''خلاصة الوفا''، ص363</ref>


در مباحث پيشين گفته شد که مطري (م.741ق.) نام اين مسجد را آورده، مي‌گويد: «مسجدي است که در شمال مسجد مصلا، وسط باغ معروف به عريض است که متصل به گنبد عين‌الازرق[7] است. امروزه، به مسجد ابوبکر معروف است. شايد او در دوران خلافتش در آن نماز خوانده باشد».<ref>''التعريف بما آنست الهجرة''، ص52.</ref>
در مباحث پيشين گفته شد که مطري (م.741ق.) نام اين مسجد را آورده، مي‌گويد: «مسجدي است که در شمال مسجد مصلا، وسط باغ معروف به عريض است که متصل به گنبد عين‌الازرق[7] است. امروزه، به مسجد ابوبکر معروف است. شايد او در دوران خلافتش در آن نماز خوانده باشد».<ref>''التعريف بما آنست الهجرة''، ص52.</ref>
خط ۵۲: خط ۵۲:
تصوير شماره 55: مسجد علي7  
تصوير شماره 55: مسجد علي7  


 
==پانویس==
----[1]. سمهودي، ''خلاصة الوفا''ء، ص363.
{{پانویس}}
 
[2]. مطري، ''التعريف بما آنست الهجرة''، ص49.
 
[3]. نام او سلطان‌محمودخان دوم (پسر سلطان‌عبدالحميد اول) است. وي سال 1199 هجري/ 1784 ميلادي متولد شد و سال 1223 هجري/ 1808 ميلادي خلافت را به دست گرفت. وي سال 1255 هجري/1839 ميلادي درگذشت.
 
[4]. واژه «طغرة»، به معناي توقيع سلاطين عثماني به خط طغراست. اين توقيع شامل نام، نام پدر و القاب ايشان بود. (مترجم)
 
[5]. سمهودي، ''وفاء الوفا''، ج3، ص785.
 
[6]. سمهودي، ''خلاصة الوفا''، ص363.
 
[7]. اين مکان، «عين الزرقاء» ناميده شده است؛ زيرا مروان که به دستور معاويه آن چشمه را جاري نمود، داراي چشماني آبي‌رنگ بود؛ ازاين‌رو او ازرق لقب گرفت. اين چشمه از چاهي در قبا سرچشمه مي‌گرفت. از زيرزمين براي آن کانالي به شکل لوله تعبيه کرده بود که از وسط مدينه مي‌گذشت. مروان همچنين آبشخورهايي براي آن تعبيه کرد که مردم مدينه از طريق آنها آب مي‌نوشيدند. گفتني است که برخي حاکمان، شاخه‌اي کوچک از آن چشمه را به سمت صحن مسجد مقدس نبوي هدايت کرده بودند و براي آن آبشخوري مجهز به پله قرار داده بودند که روي آن طاق قرار داشت؛ اما هنگامي که از طريق پيدا بودن عورت و استنجاء مشخص شد که حرمت اين مسجد پايمال مي‌شود، آن آبشخور بسته شد. (سمهودي، ''وفاء الوفا''، ج3، ص986)
 
[8]. مطري، ''التعريف بما آنست الهجرة''، ص52.
 
[9]. مراغي، ''تحقيق النصرة''، ص141.
 
[10]. سمهودي، ''وفاء الوفا''، ج3، ص783.
 
[11]. عباسي، ''عمدة الاخبار''، ص184.
 
[12]. عياشي، ''المدينة المنورة في رحلة العياشي''، ص145.
 
[13]. موسي، ''وصف المدينة المنورة''، ص17.
 
[14]. باشا، ''مرآة الحرمين،'' ج1، ص422.
 
[15]. حافظ، ''فصول من تاريخ المدينة المنورة''، ص137.
 
[16]. خياري، ''تاريخ معالم المدينة المنورة''، ص103.
 
[17]. شنقيطي، ''الدر الثمين''، ص228 .
 
[18]. وزارة الأوقاف، ''دليل الإنجازات السنوي''، ص25؛ ''أسبوع العناية بالمساجد''، ص31 و 129.