آثار المدینة المنورة (کتاب): تفاوت میان نسخهها
اصلاح کلی ازجمله اضافه کردن لینک و ویرایش متن و شناسه نویسی
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح کلی ازجمله اضافه کردن لینک و ویرایش متن و شناسه نویسی) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۲]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Abazar }} | {{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۲]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Abazar }} | ||
'''آثار المدینة المنوره''' کتابی معاصر در آثار و تاریخ محلی مدینه | '''آثار المدینة المنوره''' کتابی معاصر در آثار و تاریخ محلی [[مدینه|مدینه منوره]]، نوشته [[عبدالقدوس انصاری]]. این کتاب دربردارنده اطلاعات فراوانی درباره پیشینه اجتماعی، سیاسی، معماری، جغرافیایی، ادبی و تاریخی شهر مدینه است. نشان دادن جایگاه دینی و تاریخی آثار مدینه، بهرهگیری گسترده از منابع روایی و سیر، بررسی تغییرات بیشتر آثار مدینه در طول تاریخ، مقایسه وضع نخستین آنها با وضع کنونی و طرح مباحث لغوی دربارة ضبط صحیح نامهای خاص از مهمترین ویژگی این کتاب کمحجم است. | ||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
عبدالقدوس بن قاسم بن محمد انصاری (۱۳۲۴-۱۴۰۳ق.) در سال ۱۳۲۴ق. در [[مدینه]] به دنیا آمد. در سال ۱۳۴۱ق. تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و پس از مدتی به [[مکه]] رفت و در مجله امالقری به کار پرداخت. در سال ۱۳۵۵ق. در جده، مجلة المنهل را تأسیس نمود و در دوران [[ملک عبدالعزیز]]، مدتی مسئولیت امور مالی دفتر ریاست مجلس وزرای جده را نیز بر عهده داشت.<ref>نشر الریاحین، ج۱، ص۳۸۷-۳۹۰ ؛ نک: مجلة العرب، ج۸، ص۲۱۱.</ref> از وی حدود ۳۵ کتاب منتشر گشته؛ از جمله: التاریخ المفصل للکعبة المشرّفة قبل الاسلام که به فارسی ترجمه شده است <ref>اصفهان، چهارباغ، ۱۳۸۴ش.</ref>، مع ابن جبیر فی رحلته، و تحقیق الامکنة فی الحجاز و تهامه. وی در مجلات عربستان، بهویژه المنهل و العرب مقالاتی نگاشته است.<ref>نشر الریاحین،ج۱، ص۳۹۰-۳۹۶.</ref> | |||
کتاب آثار المدینة المنوره، حاصل هشت سال تحقیقات کتابخانهای و میدانی نویسنده است و مرجع بسیاری از آثار مدینهشناسی بوده که نویسنده در مقدمه از آنها یاد کرده است. | ==معرفی کتاب== | ||
کتاب آثار المدینة المنوره، حاصل هشت سال تحقیقات کتابخانهای و میدانی نویسنده است و '''مرجع بسیاری از آثار مدینهشناسی بوده که''' نویسنده در مقدمه از آنها یاد کرده است. <ref>آثار المدینة المنورة، ص۱۰</ref> کتاب به رغم حجم اندک، حاوی اطلاعاتی فراوان درباره پیشینه اجتماعی، سیاسی، معماری، جغرافیایی، ادبی و تاریخی [[مدینه]] است. | |||
از امتیازهای کتاب، نشان دادن جایگاه دینی و تاریخی آثار مدینه، بهرهگیری گسترده از منابع روایی و سیر | از امتیازهای کتاب، نشان دادن جایگاه دینی و تاریخی آثار مدینه، بهرهگیری گسترده از منابع روایی و سیر <ref>آثار المدینة المنورة، ص۳۰۱-۳۰۲، «منابع»</ref>، بررسی تغییرات بیشتر آثار مدینه در طول تاریخ، مقایسه وضع نخستین آنها با وضع کنونی و طرح مباحث لغوی دربارة ضبط صحیح نامهای خاص است. | ||
حذف اطلاعات مربوط به ویرانگری آثار مذهبی و تاریخی در دوران سعودی و ارائه اطلاعاتی بدون منبع ذیل هر یک از آنها و بسندهکردن به ذکر نام این منابع در فهرست منابع پایان کتاب بدون مشخصات کتابشناختی، از ویژگیهای این کتاب است. | حذف اطلاعات مربوط به ویرانگری آثار مذهبی و تاریخی در دوران [[آل سعود|سعودی]] و ارائه اطلاعاتی بدون منبع ذیل هر یک از آنها و بسندهکردن به ذکر نام این منابع در فهرست منابع پایان کتاب بدون مشخصات کتابشناختی، از ویژگیهای این کتاب است. | ||
در این کتاب، آثار مدینه در ۱۰ بخش (قِسم) بررسی شدهاند و هر بخش شامل چندین موضوع است. در ابتدای هر بخش، یک درآمد(تمهید) | ==محتویات== | ||
در این کتاب، آثار مدینه در ۱۰ بخش (قِسم) بررسی شدهاند و هر بخش شامل چندین موضوع است. در ابتدای هر بخش، یک درآمد(تمهید) آمده است که خواننده را بهگونه اجمالی با موضوع آشنا میکند. | |||
بخشهای دهگانه کتاب عبارتاند از: خانهها، قصرها، قلعهها، مسجدها، مکانهای تاریخی، بلاطها (زمینهای سنگفرش)، کوهها و سنگلاخها، وادیها، چاهها، و چشمهها. | بخشهای دهگانه کتاب عبارتاند از: خانهها، قصرها، قلعهها، مسجدها، مکانهای تاریخی، بلاطها (زمینهای سنگفرش)، کوهها و سنگلاخها، وادیها، چاهها، و چشمهها. | ||
در بخش یکم، خانههای کلثوم بن | در بخش یکم، خانههای [[کلثوم بن هدم]]، [[سعد بن خیثمه]]، [[ابوایوب انصاری]]، [[عبدالله بن عمر]]، [[امام جعفر صادق(ع)]]، [[عثمان بن عفان]]، [[ابوبکر]]، [[ریطه بنت ابیعباس]]، [[خالد بن ولید]] و [[مروان بن حکم]] را معرفی میکند.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۲۱-۳۹</ref> | ||
در بخش دوم، به معرفی قصرهای سعید بن عاص و قصر و نیز سدّ عاصم بن عمرو پرداخته، از موقعیت مکانی و اهمیت بنای آنها سخن میگوید. | در بخش دوم، به معرفی قصرهای [[سعید بن عاص]] و '''قصر و''' نیز '''سدّ''' [[عاصم بن عمرو]] پرداخته، از موقعیت مکانی و اهمیت بنای آنها سخن میگوید.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۴۳-۵۷</ref> | ||
در بخش سوم، به سه قلعه مهم اشاره میکند: قلعه کعب بن | در بخش سوم، به سه قلعه مهم اشاره میکند: قلعه [[کعب بن اشرف]]، قلعه [[ضحیان]] و قلعه [[ابودجانه ساعدی انصاری]].<ref>آثار المدینة المنورة، ص۵۹-۷۴</ref> | ||
در بخش چهارم، تاریخ، تعمیر و بازسازی مساجد مدینه به ویژه مسجدالنبی را به تفصیل شرح میدهد و در همین جا از ساخت و سازهای جواد اصفهانی | در بخش چهارم، تاریخ، تعمیر و بازسازی مساجد مدینه به ویژه [[مسجدالنبی]] را به تفصیل شرح میدهد و در همین جا از ساخت و سازهای [[جواد اصفهانی]] (م. بعد ۵۶۰ق.) نیز یاد میکند.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۷۵-۱۳۸</ref> | ||
در بخش پنجم، به زمینهای سنگفرش یا هموار شده مدینه میپردازد. علت پرداختن به این موضوع، اهمیت این راهها و زمینها در توسعه و تمدن شهرها در قرون گذشته است. به همین مناسبت از هموارسازی راهها در دوران سعودی نیز یاد میکند. | در بخش پنجم، به زمینهای سنگفرش یا هموار شده مدینه میپردازد. علت پرداختن به این موضوع، اهمیت این راهها و زمینها در توسعه و تمدن شهرها در قرون گذشته است. به همین مناسبت از هموارسازی راهها در دوران [[آل سعود|سعودی]] نیز یاد میکند.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۱۴۱-۱۴۸</ref> | ||
در بخش | در بخش ششم، از [[سقیفه بنیساعده]] آغاز میکند و سپس مکانهایی مانند [[خندق]] و بازار مدینه و [[بقیع]] را شرح میدهد. | ||
در بخش هفتم، به شرح کوههای مهم و تاریخی مدینه، مانند [[کوه احد|احد]] و [[کوه عینین|عینین]] میپردازد و از نقش آنها در رخدادهای تاریخی مدینه سخن میگوید.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۱۵۱-۲۰۹</ref> | |||
در بخش نهم، درباره چاههای معروف مدینه که آب آشامیدنی و کشاورزی شهر را در خود ذخیره میکردند، سخن میگوید. | در بخش هشتم، وادیهای اطراف مدینه، مانند عقیق و قنات و مناطق سیل خیز<ref>آثار المدینة المنورة، ص۲۱۵-۲۱۶</ref> را با بررسی تاریخی و جغرافیایی معرفی میکند.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۲۱۴-۲۳۳</ref> | ||
در بخش دهم نیز به توضیح چشمههای مدینه میپردازد. اکنون در مدینه نُه چشمه جاری است که معروفترین آنها چشمه ارزق یا زرقاء است. | |||
کتاب آثار المدینة المنوره، نخستین بار به سال ۱۳۵۳ق. در چاپخانه الترقّی دمشق چاپ شد<ref>مجلة العرب، ج۸، ص۲۱۱.</ref> و تا کنون پنج بار به چاپ رسیده که آخرین آنها به سال ۱۴۲۰ق. از سوی | در بخش نهم، درباره چاههای معروف مدینه که آب آشامیدنی و کشاورزی شهر را در خود ذخیره میکردند، سخن میگوید.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۲۳۵-۲۵۲</ref> | ||
در بخش دهم نیز به توضیح چشمههای مدینه میپردازد. وی بیان میدارد اکنون در مدینه نُه چشمه جاری است که معروفترین آنها [[چشمه ارزق]] یا زرقاء است.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۲۵۳-۲۶۴</ref> به گفته نویسنده، [[چشمه شهداء]] که حفر آن را به [[معاویه بن ابیسفیان|معاویه]] نسبت میدهند، تا نیم قرن پیش جاری بوده است.<ref>آثار المدینة المنورة، ص۲۵۷</ref> | |||
==چاپها== | |||
کتاب آثار المدینة المنوره، نخستین بار به سال ۱۳۵۳ق. در چاپخانه الترقّی [[دمشق]] چاپ شد<ref>مجلة العرب، ج۸، ص۲۱۱.</ref> و تا کنون پنج بار به چاپ رسیده که آخرین آنها به سال ۱۴۲۰ق. از سوی مطبعة دار مجلة المنهل در [[مدینه]] بوده است. از چاپ سوم به بعد، کتاب با تغییراتی جزئی، از جمله اعرابگذاری کلمات مشکل و برخی حذف و اضافات، منتشر شده است. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۳۷: | خط ۴۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* مجلة العرب: ریاض، | * مجلة العرب: ریاض، نشر دار الیمامه، ۱۴۰۹ق؛ نشرالریاحین: عاتق بن غیث البلادی،دار مکه، ۱۴۱۵ق. | ||
'''* التاریخ المفصل للکعبة المشرّفة قبل الاسلام که به فارسی ترجمه شده است، اصفهان، چهارباغ، ۱۳۸۴ش.''' | |||
'''* نسخه کتاب؟''' | |||
رضا بابایی | رضا بابایی |