قبر حضرت خدیجه: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳۰: خط ۳۰:


بقعه‌ای که برای قبر خدیجه ساخته شده بود در 1218ق با تسلط [[وهابیان]] بر مکه تخریب شد اما مجدد به دست عثمانیان بازسازی شد؛ اما در نهایت با تشکیل حکومت [[آل سعود]]، این بقعه همراه با سایر بقعه ها در سال 1343قمری تخریب شد. امروزه زائران تنها در روزها و ساعاتی اجازه دارند از پشت نرده‌های فلزی، بخش قدیمی را زیارت کنند.
بقعه‌ای که برای قبر خدیجه ساخته شده بود در 1218ق با تسلط [[وهابیان]] بر مکه تخریب شد اما مجدد به دست عثمانیان بازسازی شد؛ اما در نهایت با تشکیل حکومت [[آل سعود]]، این بقعه همراه با سایر بقعه ها در سال 1343قمری تخریب شد. امروزه زائران تنها در روزها و ساعاتی اجازه دارند از پشت نرده‌های فلزی، بخش قدیمی را زیارت کنند.
==مکان قبر==
سفرنامه‌ها از اواخر قرن هشتم از وجود قبر خدیجه(س) در [[جنة المعلاة|جَنَّة المَعلاة]]  خبر داده‌اند.<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص381؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص468.</ref> برخی پژوهشگران در درستی انتساب این قبر با توجه به نبود اطلاعات قدیمی‌تر، تردید کرده‌اند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/644624/%d8%ae%d8%b1%d8%a7%d9%81%d9%87-%d9%82%d8%a8%d9%87-%d8%a7%d9%84%db%8c%d9%87%d9%88%d8%af%db%8c%d9%87?q=%d9%82%d8%a8%d8%a9%20%d8%a7%d9%84%db%8c%d9%87%d9%88%d8%af%db%8c%d9%87&score=23.0&rownumber=1 العرب السنة العاشرة، رمضان و شوال 1395 - الجزء 3 و 4، ص 278-279]</ref>
تجیبی که در سال 696 از مکه دیدن کرده است، اشاره می‌کند که مردم مکه می‌گویند قبر خدیجه(س) در شعبی است که در  طرف معلاة قرار دارد اما در آنجا قبری دیده نمی‌شود.<ref>مستفاد الرحله، ص 340-341</ref> فاسی(م.832ق.)، تاریخ‌نگاری مشهور مکه، درباره درستی انتساب این قبر به خدیجه تردید کرده و برآن است که در معلاة کسی از صحابه پیامبر نیز دفن نشده است.
عبدالملک مرجانی، تاریخ‌نگار قرن هشتم قمری، با استناد به خواب شخصی که از او نام نبرده، قبر خدیجه را در قبرستان ابوطالب در کنار قبر فضیل بن عیاض دانسته است.<ref>بهجة النفوس، ج2، ص1016</ref> گزارشی که بعدا باعت تردیدهایی درباره محل دفن خدیجه(س) شد.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص376.</ref> نه تنها در هیچ‌یک از منابع هم‌عصر با مرجانی چنین گزارشی نیامده، بلکه معاصران وی از معروف بودن قبر خدیجه سخن گفته‌اند.<ref>نک: رحله ابن بطوطه، ج1، ص381؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص468.</ref>


==حضرت خدیجه(س)==
==حضرت خدیجه(س)==
خدیجه(س) دختر خُوَیْلد بن اسد، از خاندان قریش<ref>ابن اثیر، أسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۷۸.</ref> و فاطمه بنت زائده بود.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۴، ص۱۷-۱۸.</ref> ابن سعد، تاریخ‌نگار قرن سوم قمری، سال تولد او را پانزده سال قبل از [[عام الفیل]] می‌داند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۱۳، شماره ۴۰۹۶.</ref> اطلاع چندانی درباره شخصیت خدیجه(س)، در دوران پیش از اسلام در دست نیست. او ثروتمند بود و سرمایه خود را برای تجارت، به کار می‌گرفت.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۹۳؛ ابن سید الناس، عیون الاثر، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۶۳.</ref>
خدیجه(س) دختر خُوَیْلد بن اسد، از خاندان قریش<ref>ابن اثیر، أسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۷۸.</ref> و فاطمه بنت زائده بود.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۴، ص۱۷-۱۸.</ref> ابن سعد، تاریخ‌نگار قرن سوم قمری، سال تولد او را پانزده سال قبل از [[عام الفیل]] می‌داند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۱۳، شماره ۴۰۹۶.</ref> اطلاع چندانی درباره شخصیت خدیجه(س)، در دوران پیش از اسلام در دست نیست. او ثروتمند بود و سرمایه خود را برای تجارت، به کار می‌گرفت.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۹۳؛ ابن سید الناس، عیون الاثر، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۶۳.</ref>
===ازدواج با پیامبر===
 
خدیجه اولین همسر [[پیامبر(ص)‌]] بود.<ref>سیره ابن اسحاق، ص۲۴۵؛ المناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۱۴۹؛ تاریخ تحلیلی اسلام، ص۳۹-۴۰.</ref> پیامبر اکرم(ص) در ۲۵ سالگی با خدیجه ازدواج کرد<ref>تاریخ تحلیلی اسلام، ص۳۹-۴۰.</ref> که حاصل این ازدواج شش فرزند بود؛ دو پسر به نام‌های قاسم و عبدالله و چهار دختر به نام‌های زینب، رقیه، ام کلثوم و فاطمه(س).<ref>الاعلام، ج۲، ص۳۰۲.</ref>در روایتی حضرت محمد(ص)، سرورِ زنان جهان را خدیجه(س)، [[فاطمه(س)]]، مریم و آسیه معرفی می‌کند.<ref>ابن کثیر، البدایة والنهایة، ۱۴۰۷ق، ج‏۲، ص۱۲۹.</ref>
خدیجه اولین همسر [[پیامبر(ص)‌]] بود.<ref>سیره ابن اسحاق، ص۲۴۵؛ المناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۱۴۹؛ تاریخ تحلیلی اسلام، ص۳۹-۴۰.</ref> پیامبر اکرم(ص) در ۲۵ سالگی با خدیجه ازدواج کرد<ref>تاریخ تحلیلی اسلام، ص۳۹-۴۰.</ref> که حاصل این ازدواج شش فرزند بود؛ دو پسر به نام‌های قاسم و عبدالله و چهار دختر به نام‌های زینب، رقیه، ام کلثوم و فاطمه(س).<ref>الاعلام، ج۲، ص۳۰۲.</ref>در روایتی حضرت محمد(ص)، سرورِ زنان جهان را خدیجه(س)، [[فاطمه(س)]]، مریم و آسیه معرفی می‌کند.<ref>ابن کثیر، البدایة والنهایة، ۱۴۰۷ق، ج‏۲، ص۱۲۹.</ref>
===درگذشت===
 
خدیجه حدود ۲۵ سال با حضرت محمد(ص) زندگی کرد. وی در ۱۰ رمضان سال ۱۰ [[بعثت]] در مدینه درگذشت.<ref>الطبقات‏ الکبری، ج۸، ص۱۴؛ سیره ابن هشام، ج۱، ص۴۱۶.</ref>
خدیجه حدود ۲۵ سال با حضرت محمد(ص) زندگی کرد. وی در ۱۰ رمضان سال ۱۰ [[بعثت]] در مدینه درگذشت.<ref>الطبقات‏ الکبری، ج۸، ص۱۴؛ سیره ابن هشام، ج۱، ص۴۱۶.</ref>
==مکان قبر==
منابع کهن از دفن حضرت خدیجه در حجون خبر داده‌اند. اما قدیم‌‌ترین گزارش‌ها درباره مقبره او از قرن هشتم در منابع ثبت شده است. تجیبی که در سال 696 از مکه دیدن کرده است، اشاره می‌کند که مردم مکه می‌گویند قبر خدیجه(س) در شعبی است که در  طرف معلاة قرار دارد اما در آنجا قبری دیده نمی‌شود.<ref>مستفاد الرحله، ص 340-341</ref> برخی سفرنامه‌ها در قرن هفتم از شهرت قبر خدیجه(س) در [[جنة المعلاة|جَنَّة المَعلاة]] خبر داده‌اند.<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص381؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص468.</ref> فاسی(م.832ق.)، تاریخ‌نگاری مشهور مکه، درباره درستی انتساب این قبر به خدیجه تردید کرده و برآن است که در معلاة کسی از صحابه پیامبر نیز دفن نشده است. برخی پژوهشگران در درستی انتساب این قبر با توجه به نبود اطلاعات قدیمی‌تر، تردید کرده‌اند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/644624/%d8%ae%d8%b1%d8%a7%d9%81%d9%87-%d9%82%d8%a8%d9%87-%d8%a7%d9%84%db%8c%d9%87%d9%88%d8%af%db%8c%d9%87?q=%d9%82%d8%a8%d8%a9%20%d8%a7%d9%84%db%8c%d9%87%d9%88%d8%af%db%8c%d9%87&score=23.0&rownumber=1 العرب السنة العاشرة، رمضان و شوال 1395 - الجزء 3 و 4، ص 278-279]</ref>
عبدالملک مرجانی، تاریخ‌نگار قرن هشتم قمری، با استناد به خواب شخصی که از او نام نبرده، قبر خدیجه را در قبرستان ابوطالب در کنار قبر فضیل بن عیاض دانسته است.<ref>بهجة النفوس، ج2، ص1016</ref> گزارشی که بعدا باعت تردیدهایی درباره محل دفن خدیجه(س) شد.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص376.</ref> نه تنها در هیچ‌یک از منابع هم‌عصر با مرجانی چنین گزارشی نیامده، بلکه معاصران وی از معروف بودن قبر خدیجه سخن گفته‌اند.<ref>نک: رحله ابن بطوطه، ج1، ص381؛ الدروس الشرعیه، ج1، ص468.</ref>
==قرارگرفتن گنبد و ضریح بر قبر==
==قرارگرفتن گنبد و ضریح بر قبر==
[[پرونده:گنبد مزار حضرت خدیجه قبل از تخریب.jpg|بندانگشتی|گنبد مزار حضرت خدیجه (سمت راست) و فرزندش قاسم (سمت چپ) قبل از تخریب]]
[[پرونده:گنبد مزار حضرت خدیجه قبل از تخریب.jpg|بندانگشتی|گنبد مزار حضرت خدیجه (سمت راست) و فرزندش قاسم (سمت چپ) قبل از تخریب]]