پرش به محتوا

مرقد عبدالله بن عباس: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
'''مرقد عبدالله بن عباس'''، [[مسجد عبدالله بن عباس]]، [[قبرستان شهدای غزوه طائف]] و نیز [[مقبره محمد‌ بن حنفیه]] و [[عبدالله فرزند پیامبر(ص)]] در یک مجموعه بزرگ در [[طائف]] واقع شده است. [[مسجد ابن عباس]] در زمان پیامبر(ص) و مقبره عبدالله ا‌بن عباس در زمان [[عباسیان]] احداث و پس از آنان چندین بار تجدید بنا شد و گسترش یافت. در طول حدود هزار سال، مزار عبدالله‌ ابن عباس زیارتگاه مردم [[طائف]]، [[حجاز]] و حاجیانی بود که برای حج‌گزاری به آن سرزمین مقدس، سفر می‌کردند تا آن‌که با یورش وحشیانه وهابیان به [[طائف]] در شوال سال ۱۲۱۷ق. به جز بنای مسجد، مقبره عبدالله ابن عباس و مقابر پیرامون آن، به کلی تخریب گردید و اکنون، تنها جایگاه این مراقد بر جای مانده است.
'''مرقد عبدالله بن عباس'''، [[مسجد عبدالله بن عباس]]، [[قبرستان شهدای غزوه طائف]] و نیز [[مقبره محمد‌ بن حنفیه]] و [[عبدالله فرزند پیامبر(ص)]] در یک مجموعه بزرگ در [[طائف]] واقع شده است. [[مسجد ابن عباس]] در زمان پیامبر(ص) و مقبره عبدالله ا‌بن عباس در زمان [[عباسیان]] احداث و پس از آنان چندین بار تجدید بنا شد و گسترش یافت. در طول حدود هزار سال، مزار عبدالله‌ ابن عباس زیارتگاه مردم [[طائف]]، [[حجاز]] و حاجیانی بود که برای حج‌گزاری به آن سرزمین مقدس، سفر می‌کردند تا آن‌که با یورش وحشیانه وهابیان به [[طائف]] در شوال سال ۱۲۱۷ق. به جز بنای مسجد، مقبره عبدالله ابن عباس و مقابر پیرامون آن، به کلی تخریب گردید و اکنون، تنها جایگاه این مراقد بر جای مانده است.


==تاریخ بنا و مرمت مسجد و مرقد عبدالله ا‌بن عباس==
==تاریخ بناي مرقد عبدالله ا‌بن عباس==
همان­گونه که گذشت، ابن عباس در سال ۶۸ قمری در طائف وفات یافت و در کنار این مسجد، دفن شد. محمد‌بن حنفیه پس از دفن وی، به مدت سه روز بر روی قبر عبدالله‌بن
ابن عباس در سال ۶۸ قمری در طائف وفات یافت و در کنار مسجد عبدالله بن عباس، دفن شد. محمد‌ بن حنفیه پس از دفن وی، به مدت سه روز بر روی قبر وي، چادری نصب کرد. <ref>ابن سعد، الطبقات، ۱۴۱۰، الطبقة الخامسة، ج۱، ص۲۰۵</ref> بعدها، هنگامی­که مرقد بر روی قبر ابن عباس ساخته شد، این مکان به «مسجد و مقبره عبدالله‌ابن عباس» مشهور شد.
عباس، چادری نصب کرد. (همان، ۱۴۱۰، الطبقة الخامسة، ج۱، ص۲۰۵) بعدها، هنگامی­که مرقد بر روی قبر ابن عباس ساخته شد، این مکان به «مسجد و مقبره عبدالله‌ابن عباس» مشهور شد.


بنابر گزارش فاسی (۸۳۲ق)، از دیگر آثار طائف، مسجدی است منسوب به پیامبر(ص)، در پشت مسجدی که قبر عبدالله ا‌بن عباس در آن قرار دارد؛ در دیوارة قبلة آن از بیرون، سنگ نبشته‌ای است با این عبارت: «ام جعفر دختر ابوالفضل، مادر ولیعهدانِ مسلمانان، دستور بازسازی مسجد رسول الله۹ در طائف را صادر کرد، در تاریخ ۱۹۲؛ به گمان من، مسجدی که قبر ابن عباس در آن قرار دارد، به همراه ضریح وی، به وسیلة مستعین بالله عباسی، مرمت شده است که نام وی در منبر موجود در این مسجد، نوشته شده است.» (فاسی، محمد‌بن احمد، ۱۳۸۶، ج۱، ص۱۷۵).
بنابر گزارش فاسی (۸۳۲ق)، از دیگر آثار طائف، مسجدی است منسوب به پیامبر(ص)، در پشت مسجدی که قبر عبدالله ا‌بن عباس در آن قرار دارد؛ در دیوارة قبلة آن از بیرون، سنگ نبشته‌ای است با این عبارت: «ام جعفر دختر ابوالفضل، مادر ولیعهدانِ مسلمانان، دستور بازسازی مسجد رسول الله(ص) در طائف را صادر کرد، در تاریخ ۱۹۲؛ به گمان من، مسجدی که قبر ابن عباس در آن قرار دارد، به همراه ضریح وی، به وسیلة مستعین بالله عباسی، مرمت شده است که نام وی در منبر موجود در این مسجد، نوشته شده است.» <ref>فاسی، محمد‌بن احمد، ۱۳۸۶، ج۱، ص۱۷۵</ref>. بنابر این گزارش، ام‌جعفر، زبیده (م.۲۱۶ق)، همسر هارون عباسی که به خدمت‌رسانی به زائران و حاجیان معروف است، این مسجد را بازسازی کرده است. بنابراین، هرچند بنا به گزارشهایی که گذشت، این مسجد تا قبل از این تاریخ (۱۹۲ق)، وجود داشته؛ اما زبیده در این سال، دستور بازسازی آن را صادر کرده است؛ همچنین بازسازی بعدی، مربوط به زمان مستعین بالله عباسی (سلطنت۲۵۲ ۲۴۸) بوده است.


بنابر این گزارش، ام‌جعفر، زبیده (م.۲۱۶ق)، همسر هارون عباسی که به خدمت‌رسانی به زائران و حاجیان معروف است، این مسجد را بازسازی کرده است. بنابراین، هرچند بنا به گزارشهایی که گذشت، این مسجد تا قبل از این تاریخ (۱۹۲ق)، وجود داشته؛ اما زبیده در این سال، دستور بازسازی آن را صادر کرده است؛ همچنین بازسازی بعدی، مربوط به زمان مستعین بالله عباسی (سلطنت۲۵۲ ۲۴۸) بوده است.
گزارش ناصر خسرو (م.۴۸۱) نیز مؤید ساختن و تجدید بنای این ساختمان، توسط خلفای عباسی است. او که سفر خود را در سال ۴۳۷ق. آغاز کرده، دربارة طائف و این مسجد می‌نویسد: «آنچه قصبة طائف است، شهرکی است و حصاری محکم دارد و بازارکی کوچک و جامعی مختصر دارد و آب روان و درختان نار و انجیر بسیار داشت. قبر عبدالله ا‌بن عباس۲، آنجاست؛ به نزدیک قصبه. خلفای بغداد آنجا مسجدی عظیم ساخته‌اند و آن قبر را در گوشة آن مسجد گرفته، بر دست راست محراب و منبر.» <ref>ناصر خسرو، ۱۳۸۹ق، ص۱۴۱</ref>
 
گزارش ناصر خسرو (م.۴۸۱) نیز مؤید ساختن و تجدید بنای این ساختمان، توسط خلفای عباسی است. او که سفر خود را در سال ۴۳۷ق. آغاز کرده، دربارة طائف و این مسجد می‌نویسد:
 
«آنچه قصبة طائف است، شهرکی است و حصاری محکم دارد و بازارکی کوچک و جامعی مختصر دارد و آب روان و درختان نار و انجیر بسیار داشت. قبر عبدالله ا‌بن عباس۲، آنجاست؛ به نزدیک قصبه. خلفای بغداد آنجا مسجدی عظیم ساخته‌اند و آن قبر را در گوشة آن مسجد گرفته، بر دست راست محراب و منبر.» (ناصر خسرو، ۱۳۸۹ق، ص۱۴۱)


سخن هروی (م۶۱۱ق)، نیز وجود مقبرة ابن عباس در طائف را تأیید می‌کند. او به مناسبت معرفی مزار محمد‌بن حنفیه در (جزیرة) خارک، معتقد است که محمد‌بن حنفیه
سخن هروی (م۶۱۱ق)، نیز وجود مقبرة ابن عباس در طائف را تأیید می‌کند. او به مناسبت معرفی مزار محمد‌بن حنفیه در (جزیرة) خارک، معتقد است که محمد‌بن حنفیه
و عبدالله ا‌بن عباس در طائف دفن شده‌اند.» (هروی، ۲۰۰۲م، ص۷۳).
و عبدالله ا‌بن عباس در طائف دفن شده‌اند.» <ref>هروی، ۲۰۰۲م، ص۷۳</ref>.


  پس از مستعین عباسی، بازسازی بعدی متعلق به المستضیء بأمر الله (م۵۷۶ق)، است. بنابرگزارش ابن فهد (م۹۲۰ق)، که خود مزار عبدالله ا‌بن عباس را دیده، بر روی قبر چنین نوشته شده است: «أنه عمل باسم المستضیء بأمر الله العباسی سنة اثنین وتسعین وخمسمائة» (ابن فهد، عبدالعزیز‌بن عمر، بی‌تا، ص۱۴۱) البته این خلیفه عباسی در سال ۵۷۶ فوت کرده است. به احتمال قوی، تاریخ «اثنین و سبعین و خمسمائة» درست باشد که برابر با ۵۷۲ و در زمان حیات و خلافت وی بوده است. پس از او، پسرش ناصر لدین الله (سلطنت ۶۲۲ ۵۷۵) منبر خیلی خوبی بر این مسجد ساخت (مطری، محمد‌بن احمد، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۴). عجیمی (م۱۱۱۳ق)، که خود این منبر را دیده، آن را از جنس چوب، دارای ۱۱ پله و قبه‌ای کوچک از چوب توصیف می‌کند که بین آن منبر و سقف مسجد، حدود ۶۰ سانت فاصله است (عجیمی، بی‌تا، ص۴۸).
  پس از مستعین عباسی، بازسازی بعدی متعلق به المستضیء بأمر الله (م۵۷۶ق)، است. بنابرگزارش ابن فهد (م۹۲۰ق)، که خود مزار عبدالله ا‌بن عباس را دیده، بر روی قبر چنین نوشته شده است: «أنه عمل باسم المستضیء بأمر الله العباسی سنة اثنین وتسعین وخمسمائة» (ابن فهد، عبدالعزیز‌بن عمر، بی‌تا، ص۱۴۱) البته این خلیفه عباسی در سال ۵۷۶ فوت کرده است. به احتمال قوی، تاریخ «اثنین و سبعین و خمسمائة» درست باشد که برابر با ۵۷۲ و در زمان حیات و خلافت وی بوده است. پس از او، پسرش ناصر لدین الله (سلطنت ۶۲۲ ۵۷۵) منبر خیلی خوبی بر این مسجد ساخت (مطری، محمد‌بن احمد، ۱۴۲۶ق، ص۲۲۴). عجیمی (م۱۱۱۳ق)، که خود این منبر را دیده، آن را از جنس چوب، دارای ۱۱ پله و قبه‌ای کوچک از چوب توصیف می‌کند که بین آن منبر و سقف مسجد، حدود ۶۰ سانت فاصله است (عجیمی، بی‌تا، ص۴۸).
۳۶۶

ویرایش