پرش به محتوا

حجة الوداع: تفاوت میان نسخه‌ها

←‏مسیر: بازنویسی مدخل
(←‏مسیر: بازنویسی مدخل)
خط ۸۹: خط ۸۹:


===طواف و استلام===
===طواف و استلام===
حضرت محمد(ص)،پس از ورود به مسجدالحرام، با دیدن [[کعبه]] [[تکبیر]] گفته و پس از ستایش خداوند و صلوات بر [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[استلام]] [[حجرالاسود]]، سواره در هفت دور، کعبه را [[طواف]] کرد و مردم نیز به همراه او طواف کردند. بر پایه روایتی، دلیل سواره طواف کردن او، نمایاندن خود به جمعیتِ بسیاری بود که برای آموختن حج به او نگاه می‌کردند.<ref name=":4">اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، ج‏1، ص 246؛ صحیح مسلم، ج4، ص39.</ref> او در همان حالت سواره، با چوبدستی خود [[استلام]] [[حجر الاسود]] می‌کرد و چوبدستی را که به حجرالاسود خورده بود می‌بوسید.<ref>سنن نسائی، ج2، ص402؛ فقیه، ج2، ص402، الکافی، ج4، ص429.</ref>
حضرت محمد(ص)،پس از ورود به مسجدالحرام، با دیدن [[کعبه]] [[تکبیر]] گفت و پس از ستایش خداوند و صلوات بر [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[استلام]] [[حجرالاسود]]، کعبه را سواره در هفت دور [[طواف]] کرد. مردم نیز به همراه او طواف کردند. بر پایه روایتی، دلیل سواره طواف کردن او، نمایاندن خود به جمعیتِ بسیاری بود که برای آموختن حج به او نگاه می‌کردند.<ref name=":4">اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، ج‏1، ص 246؛ صحیح مسلم، ج4، ص39.</ref> او در همان حالت سواره، با چوبدستی خود [[حجر الاسود]] را لمس می‌کرد و چوبدستی را که به حجرالاسود خورده بود می‌بوسید.<ref>سنن نسائی، ج2، ص402؛ فقیه، ج2، ص402، الکافی، ج4، ص429.</ref>


بر پایه برخی از روایات، پیامبر(ص) سه دور را به صورت دویدن، درحالی که یکی از شانه‌هایش را از [[احرام]] بیرون گذاشته بود پیمود؛<ref>الطبقات الکبری، ج‏2، ص 131؛ البدایة و النهایة، ابن کثیر، ج‏5، ص 157.</ref> در مقابل، برخی، این روایات را مربوط به [[عمرة القضا]] در سال هشتم هجری دانسته و شواهدی برای تقویت این احتمال آورده‌اند.<ref>رک حجة الوداع کما رواها اهل البیت، ص106.</ref>
در روایات دیگری آمده است که پیامبر(ص) سه دور از طواف را دوید و حین طواف یکی از شانه‌هایش را از [[احرام]] بیرون گذاشته بود.<ref>الطبقات الکبری، ج‏2، ص 131؛ البدایة و النهایة، ابن کثیر، ج‏5، ص 157.</ref> البته برخی این روایات را مربوط به [[عمرة القضا]] در سال هشتم هجری دانسته‌اند.<ref>رک حجة الوداع کما رواها اهل البیت، ص106.</ref>


===نماز طواف و نوشیدن از زمزم===
===نماز طواف و نوشیدن از زمزم===
پیامبر(ص) پس از کامل کردن [[طواف]]، به کنار [[مقام ابراهیم(ع)]]{{یادداشت|مقام ابراهیم(ع)، بر پایه روایاتی، در آن زمان در مکان اصلی‌اش قرار داشته و بر پایه نقلی، به محاذات مکان کنونی و چسبیده به کعبه بود.}}<ref>الکافی، ج4، ص 223؛ فقیه، ج2، ص243، علل الشرائع ص423.</ref> رفت و نماز طواف را ادا کرد.<ref>الکافی، ج4، ص449، صحیح مسلم، ج2، ص725، سنن ابی داود، ج2، ص122.</ref> وی پس از نماز طواف، نزد چاه [[زمزم]] رفت و از آب آن نوشید و به نوشیدن آن سفارش کرد.{{یادداشت|حضرت محمد(ص) گفت: «اگر بر امتم سخت نمی‌شد، نوشیدن یک یا دو دلو بزرگ از آن را سنت می‌کردم».}}<ref>الکافی، ج4، ص430؛ علل الشرائع 412.</ref> او در دعایی، از خداوند به برکت آب زمزم، علم سودمند، روزی گسترده و درمان هر بیماری طلبید.<ref>الکافی، ج‏4، ص 250، رک المستدرک علی الصحیحین، ج1، ص646.</ref> آنگاه به نزد [[حجر الاسود]] رفت و دوباره آن را [[استلام]] کرد و استلام حجر را وداع با [[کعبه]] دانست.<ref>الکافی، ج2، ص250؛ المصنّف، ج4، ص413.</ref>
پیامبر(ص) پس از [[طواف]] به کنار [[مقام ابراهیم(ع)]]{{یادداشت|مقام ابراهیم(ع)، بر پایه روایاتی، در آن زمان در مکان اصلی‌اش قرار داشته و بر پایه نقلی، به محاذات مکان کنونی و چسبیده به کعبه بود.}}<ref>الکافی، ج4، ص 223؛ فقیه، ج2، ص243، علل الشرائع ص423.</ref> رفت و [[نماز طواف]] را ادا کرد.<ref>الکافی، ج4، ص449، صحیح مسلم، ج2، ص725، سنن ابی داود، ج2، ص122.</ref> پس از نماز از آب چاه [[زمزم]] نوشید و به نوشیدن آن سفارش کرد.{{یادداشت|حضرت محمد(ص) گفت: «اگر بر امتم سخت نمی‌شد، نوشیدن یک یا دو دلو بزرگ از آن را سنت می‌کردم».}}<ref>الکافی، ج4، ص430؛ علل الشرائع 412.</ref> او در دعایی، از خداوند به برکت آب زمزم، علم سودمند، روزی گسترده و درمان هر بیماری را طلبید.<ref>الکافی، ج‏4، ص 250، رک المستدرک علی الصحیحین، ج1، ص646.</ref> آنگاه به نزد [[حجر الاسود]] رفت و دوباره آن را [[استلام]] کرد و استلام حجر را وداع با [[کعبه]] دانست.<ref>الکافی، ج2، ص250؛ المصنّف، ج4، ص413.</ref>


===سعی===
===سعی===
پس از استلام حجر، با اشاره به آیه {{آیه|إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ
محمد(ص) با اشاره به آیه {{آیه|إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ
}}{{یادداشت|بى ترديد صفا و مروه از نشانه‌هاى خداست.}}<ref>سوره بقره، آیه ۱۵۸؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۲۴.</ref> به سمت [[صفا و مروه|کوه صفا]] رفت و به اندازه خواندن یک سوره بقره بر آن کوه دعا کرد.<ref>الکافی، ج2، ص250.</ref> سپس سواره بر شتر، [[سعی]] بین [[صفا و مروه]] را انجام داد.<ref>الطبقات الکبری، ج‏2، ص 131؛ المغازی، ج‏3، ص 1099؛ اصل عاصم بن حمید حناط، ص32.</ref>
}}{{یادداشت|بى ترديد صفا و مروه از نشانه‌هاى خداست.}}<ref>سوره بقره، آیه ۱۵۸؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۲۴.</ref> به سمت [[صفا و مروه|کوه صفا]] رفت و به اندازه خواندن یک سوره بقره بر آن کوه دعا کرد.<ref>الکافی، ج2، ص250.</ref> سپس سواره بر شتر، [[سعی]] بین [[صفا و مروه]] را انجام داد.<ref>الطبقات الکبری، ج‏2، ص 131؛ المغازی، ج‏3، ص 1099؛ اصل عاصم بن حمید حناط، ص32.</ref>


====باقیماندن پیامبر در احرام به حج قران و فرمان خارج شدن سایر مسلمانان از احرام به حج تمتع====
====حج قِران====
پس از انجام این سعی، [[جبرئیل]] نازل شد و فرمان خروج از [[احرام]] را برای همه کسانی که بدون همراه داشتن [[قربانی]] برای حج مُحرم شده بودند، آورد. این دستور موجب شد تا پیامبر(ص) چون به همراه خود قربانی داشت نیت [[حج قران|حج قِران]] کند. حاجیانی که قربانی با خود نداشتند، با «عمره [[حج تمتع|تمتّع]]» دانستنِ عملی که تا آن موقع انجام داده بودند، به «[[حج تمتّع]]» مُحرم شدند ولی  پیامبر(ص) چون از ابتدای احرام در مدینه قربانی داشت،موظف به حج قران بود و به همین دلیل از احرام خارج نشد.<ref>علل الشرائع، ج‏2، ص 414؛ حجة الوداع کما رواها اهل البیت، ص65.</ref>{{یادداشت|حضرت محمد(ص) پس از تعجب و مقاومت برخی از صحابه گفت: «اگر از قبل می‌دانستم چه پیش خواهد آمد مانند شما عمل می‌کردم (و قربانی نمی‌آوردم) تا مانند شما اکنون از احرام خارج شوم؛ ولی من قربانی به همراه دارم و کسی که قربانی دارد نباید از احرام خارج شود مگر وقتی که قربانی به قربانگاه برسد.»}}<ref>الکافی، 4، ص246؛ صحیح مسلم، ج2، ص725.</ref> نافرمانی و انکار برخی از اصحاب درباره این مسئله،که راضی نبودند در حالیکه رسول الله در احرام است، در فاصله میان عمره و حج تمتع خود، از احرام خارج شوند آن حضرت محمد(ص) را خشمگین کرد.<ref>صحیح مسلم، ج2، ص719، سنن ابن ماجه، ج2، ص993.</ref>
سپس [[جبرئیل]] نازل شد و دستور داد آنان که همراه خود قربانی ندارند،‌ از احرام خارج شوند. حاجیانی که قربانی با خود نداشتند با «عمره [[حج تمتع|تمتّع]]» دانستنِ عملی که تا آن موقع انجام داده بودند، به «[[حج تمتّع]]» مُحرم شدند؛ ولی  پیامبر(ص) چون از ابتدای احرام در مدینه قربانی داشت، موظف به [[حج قران]] بود؛ به همین دلیل از احرام خارج نشد.<ref>علل الشرائع، ج‏2، ص 414؛ حجة الوداع کما رواها اهل البیت، ص65.</ref>{{یادداشت|حضرت محمد(ص) پس از تعجب و مقاومت برخی از صحابه گفت: «اگر از قبل می‌دانستم چه پیش خواهد آمد مانند شما عمل می‌کردم (و قربانی نمی‌آوردم) تا مانند شما اکنون از احرام خارج شوم؛ ولی من قربانی به همراه دارم و کسی که قربانی دارد نباید از احرام خارج شود مگر وقتی که قربانی به قربانگاه برسد.»}}<ref>الکافی، 4، ص246؛ صحیح مسلم، ج2، ص725.</ref>  
 
نافرمانی و انکار برخی از اصحاب درباره این مسئله،که راضی نبودند در حالی که رسول الله در احرام است، در فاصله میان عمره و حج تمتع خود، از احرام خارج شوند آن حضرت محمد(ص) را خشمگین کرد.<ref>صحیح مسلم، ج2، ص719، سنن ابن ماجه، ج2، ص993.</ref>


====ملحق شدن امام علی(ع)====
====ملحق شدن امام علی(ع)====