مسجد عمر بن خطاب (مدینه): تفاوت میان نسخه‌ها

جز (Kamran صفحهٔ مسجد عمر را به مسجد عمر بن خطاب (مدینه) منتقل کرد)
خط ۲۸: خط ۲۸:
}}
}}


== موقعيت جفرافیایی ==
== مکان ==
مسجد عمر در جهت جنوب غربی [[مسجد النبی]] و جنوب [[مسجد غمامه|مسجد مصلا]] (مسجد غمامه) واقع شده است و 133 متر از آن فاصله دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=247 مساجد الاثریه، ص247]</ref> این مسجد در ناحیه شمالی خیابان حسن بن علی(ع) قرار دارد.<ref>[https://www.google.com/maps/place/Masjid+Umar+bin+Khattab/@24.4641164,39.6064631,19z/data=!4m6!3m5!1s0x15bdbf063df0e2e7:0xcda3da8b89334334!8m2!3d24.464284!4d39.606668!16s%2Fg%2F11c5t0hw1z?hl=fa&entry=ttu تصاویر ماهواره ای، گوگل مپ]</ref>
مسجد عمر در جهت جنوب غربی [[مسجد النبی]] و جنوب [[مسجد غمامه|مسجد مصلا]] (مسجد غمامه) واقع شده است و 133 متر از آن فاصله دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=247 مساجد الاثریه، ص247]</ref> این مسجد در ناحیه شمالی خیابان حسن بن علی(ع) قرار دارد.<ref>[https://www.google.com/maps/place/Masjid+Umar+bin+Khattab/@24.4641164,39.6064631,19z/data=!4m6!3m5!1s0x15bdbf063df0e2e7:0xcda3da8b89334334!8m2!3d24.464284!4d39.606668!16s%2Fg%2F11c5t0hw1z?hl=fa&entry=ttu تصاویر ماهواره ای، گوگل مپ]</ref>  


== ويژگی‌های بنا ==
== ويژگی‌های بنا ==
ساختمان کنونی اين مسجد، مربوط به دوران سلطان عبدالمجيد اول عثمانی در سال 1266 هجری/ 1849 ميلادی است. بنای مسجد حدودا مربعی شکل است و ارتفاع گنبد آن از داخل به حدود دوازده متر می‌رسد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=248 مساجد الاثریه، ص248]</ref> بنای مسجد شبیه [[مسجد ابوبکر(مدینه)|مسجد ابوبکر]] است که سلطان محمود عثمانی در سال 1254 هجری بنا کرده.<ref>فصول من تاریخ المدینة المنورة، ص152</ref>
ساختمان کنونی اين مسجد، در سال 1266 هجری/ 1849 ميلادی، در دوران سلطان عبدالمجيد اول عثمانی ساخته شد. بنای مسجد حدودا مربعی شکل است و ارتفاع گنبد آن از داخل به حدود دوازده متر می‌رسد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=248 مساجد الاثریه، ص248]</ref> بنای مسجد شبیه [[مسجد ابوبکر(مدینه)|مسجد ابوبکر]] است که سلطان محمود عثمانی در سال 1254 هجری بنا کرده است.<ref>فصول من تاریخ المدینة المنورة، ص152</ref>


ديوار بيرونی‌ مسجد با کنگره‌های فلزی ساده تزئين شده و دیوار داخلی به ارتفاع یک و نیم متر دارای سنگ بازالت (سیاه‌رنگ) می‌باشد. مناره آن در گوشه ديوار شمال غربی قرار دارد. مساحت کلی مسجد 335 متر مربع است و ورودی‌اش در جهت شمالی قرار دارد. ترميم اين مسجد در سال 1411 هجری در زمان ملک فهد بن عبدالعزيز صورت گرفت.<ref name=":0" />
ديوار بيرونی‌ مسجد با کنگره‌های فلزی ساده تزئين شده و دیوار داخلی به ارتفاع یک و نیم متر دارای سنگ بازالت (سیاه‌رنگ) است. مناره آن در گوشه ديوار شمال غربی قرار دارد. مساحت کلی مسجد 335 متر مربع است و ورودی‌اش در جهت شمالی قرار دارد. ترميم اين مسجد در سال 1411 هجری در زمان ملک فهد بن عبدالعزيز صورت گرفت.<ref name=":0" />


== مسجد عمر در گذر تاريخ ==
== مسجد عمر در گذر تاريخ ==
[[سمهودی]] (متوفی911ه) از این مسجد بدون ذکر نام آن به اجمال یاد کرده و آن را در کنار [[مسجد بنی زریق]] ذکر کرده است؛ او گزارش داده که شيخ‌شمس‌الدين محمد بن احمد سلاوی پس از سال 850 هجری آن را احداث کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=220 وفاء الوفاء، ص220]</ref>
مسجد عمر یکی از مسجدهایی است که در [[مصلای پیامبر(ص)]] قرار دارد. '''مصلا''' مکان باز و بدون ساختمانی در غرب [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] بود<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=122 وفاء الوفاء، ج3، ص 122]</ref> که [[حضرت محمد (ص)|رسول‌الله]] نمازهای عید را در آنجا برپا می‌کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=224 مساجد الاثریه، ص 224-225]</ref>بعدها در محل نماز پیامبر در چند نقطه از این زمین مسجدهایی ساخته شد. مسجدهای کهنی که در منطقه مصلا ساخته‌ شدند شامل سه [[مسجد غمامه]]، [[مسجد امام علی (مناخه)|مسجد علی بن ابی‌طالب]] و [[مسجد ابوبکر(مناخه)|مسجد ابوبکر]] اند.<ref name=":1" /> در قرن نهم نیز در همان محدوده مسجدی به نام عمر بن خطاب نیز ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=223 مساجد الاثریه، ص 223]</ref>


در سال 1266ه/1850م سلطان عبدالمجید اول دست به ترمیم این مسجد زده است.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج2، ص185</ref> علی بن موسی مسجد را در 1303 هجری مشاهده کرده و آن را در کنار آبراهه ابی‌جيده و دارای يک مناره توصیف می‌کند.<ref>''[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=10 وصف المدينة، ص10]''</ref>
[[سمهودی]] (متوفی911ق) از این مسجد بدون ذکر نام آن به اجمال یاد کرده و آن را در کنار [[مسجد بنی زریق]] ذکر کرده است؛ او گزارش داده که شيخ‌شمس‌الدين محمد بن احمد سلاوی پس از سال 850 هجری آن را احداث کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=220 وفاء الوفاء، ص220]</ref>
 
در سال 1266ق/1850م این مسجد به فرمان سلطان عبدالمجید اول بازسازی شد.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج2، ص185</ref> علی بن موسی مسجد را در 1303 هجری مشاهده کرده و آن را در کنار آبراهه ابی‌جيده و دارای يک مناره توصیف می‌کند.<ref>''[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=10 وصف المدينة، ص10]''</ref>


مجموع هزینه بازسازی این مسجد (به علاوه هزینه تجدید بنای مسجدمصلی) در میان سالهای 1391ه/1971م تا 1393ه/1973م بیش از 1.120.000 یک میلیون و صدوبیست هزار ریال عربستان بوده است.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج2، ص243</ref>
مجموع هزینه بازسازی این مسجد (به علاوه هزینه تجدید بنای مسجدمصلی) در میان سالهای 1391ه/1971م تا 1393ه/1973م بیش از 1.120.000 یک میلیون و صدوبیست هزار ریال عربستان بوده است.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج2، ص243</ref>


== علت نام مسجد و اقوال تاریخی ==
== نام مسجد و اقوال تاریخی ==
بعضی دانشمندان، معتقدند احتمال دارد اين مسجد در مکان خانه های آل دره (دار عبدالله بن درة المزنی) بنا شده باشد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=138 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص138]</ref>، این همان مکانی است که [[رسول خدا(ص)]] در آن نماز عيد را خواند، احتمال دارد عمر بن خطاب در آن مکان، در زمان خلافتش نماز خوانده باشد؛ ازاين‌رو آنجا به او نسبت داده شده باشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=249 مساجد الاثریه، ص249]</ref> البته شنقيطی (متوفی1409ه) احتمال نماز عید پیامبر و خلفای دیگر در این مکان را رد می‌کند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86.pdf&page=230 ''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین''، ص230]</ref>
بعضی دانشمندان، معتقدند احتمال دارد اين مسجد در مکان خانه های آل دره (دار عبدالله بن درة المزنی) بنا شده باشد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=138 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص138]</ref>، این همان مکانی است که [[رسول خدا(ص)]] در آن نماز عيد را خواند، احتمال دارد عمر بن خطاب در آن مکان، در زمان خلافتش نماز خوانده باشد؛ ازاين‌رو آنجا به او نسبت داده شده باشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=249 مساجد الاثریه، ص249]</ref> البته شنقيطی (متوفی1409ه) احتمال نماز عید پیامبر و خلفای دیگر در این مکان را رد می‌کند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86.pdf&page=230 ''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین''، ص230]</ref>


علي حافظ در ضمن تایید احتمالا نماز پیامبر و دیگر خلفا در این مکان، می‌گويد: «گمان نمی‌کنم مسجدی به اين بزرگی با وجود نزديکی‌اش به مسجد مصلا ساخته شده باشد، بدون آنکه پیشینه تاريخی داشته باشد».<ref>''فصول من تاريخ المدينة المنورة، ص152.''</ref>
علي حافظ در ضمن تایید نماز پیامبر و دیگر خلفا در این مکان، می‌گويد: «گمان نمی‌کنم مسجدی به اين بزرگی با وجود نزديکی‌اش به مسجد مصلا ساخته شده باشد، بدون آنکه پیشینه تاريخی داشته باشد».<ref>''فصول من تاريخ المدينة المنورة، ص152.''</ref>
 
== داستان مصلای پیامبر و مساجد آن ==
'''[[مصلای پیامبر(ص)]]''' مکان باز و بدون ساختمانی در غرب [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] بود<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=122 وفاء الوفاء، ج3، ص 122]</ref> که [[حضرت محمد (ص)|رسول‌الله]] نمازهای عید را در آنجا برپا می‌کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=224 مساجد الاثریه، ص 224-225]</ref>مسجدهای مصلی در [[مناخه]] در زمان [[حضرت محمد (ص)|رسول الله]] و خلفا ساخته نشده بود. نخستین بار این مسجدها در عهد امارت [[عمر بن عبدالعزیز]] (حاکم [[مدینه]]) ساخته شد.<ref name=":1" /> در زمان او بسیاری از نمازگاه‌های پیامبر تبدیل به مسجد شد. مسجدهای کهنی که در منطقه مصلا ساخته‌ شدند شامل سه [[مسجد غمامه]]، [[مسجد امام علی (مناخه)|مسجد علی بن ابی‌طالب]] و [[مسجد ابوبکر(مناخه)|مسجد ابوبکر]] اند.<ref name=":1" /> در قرن نهم همچنین در همان محدوده مسجدی به نام عمر بن خطاب نیز ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=223 مساجد الاثریه، ص 223]</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==