بقیع: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۱ اوت ۲۰۱۸
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۳: خط ۱۳:
بقیع از ریشه بَقَع به زمینی گفته می‌شود که با زمین‌های مجاور متفاوت باشد و نیز زمینی که درختانش یا ریشه آن‌ها به صورت پراکنده در آن وجود داشته باشد.<ref>العین، ج1، ص184، «بقع.</ref> در منابع اسلامی به قبرستان مشهور مدینه بقیع گفته می‌شود که به علت رویش درختان خاردار غَرقَد درآن، با نام «بقیع الغرقد» نیز خوانده شده است.<ref>العین، ج1، ص184؛ النهایه، ج‌1، ص146‌، «بقع. </ref> افزون بر درختان غرقد، وجود چشمه‌سار و شوره‌گزهایی نیز در آن گزارش شده است. همچنین آورده‌اند که پشه‌های این قطعه از زمین چنان فراوان بود که هنگام غروب آفتاب، هم‌چون دودی غلیظ به نظر می‌رسید.<ref>الطبقات، ج3، ص303.</ref>
بقیع از ریشه بَقَع به زمینی گفته می‌شود که با زمین‌های مجاور متفاوت باشد و نیز زمینی که درختانش یا ریشه آن‌ها به صورت پراکنده در آن وجود داشته باشد.<ref>العین، ج1، ص184، «بقع.</ref> در منابع اسلامی به قبرستان مشهور مدینه بقیع گفته می‌شود که به علت رویش درختان خاردار غَرقَد درآن، با نام «بقیع الغرقد» نیز خوانده شده است.<ref>العین، ج1، ص184؛ النهایه، ج‌1، ص146‌، «بقع. </ref> افزون بر درختان غرقد، وجود چشمه‌سار و شوره‌گزهایی نیز در آن گزارش شده است. همچنین آورده‌اند که پشه‌های این قطعه از زمین چنان فراوان بود که هنگام غروب آفتاب، هم‌چون دودی غلیظ به نظر می‌رسید.<ref>الطبقات، ج3، ص303.</ref>


==مکان‌هایی با نام بقیع==
مکان‌های گوناگون در مدینه و پیرامون آن بقیع خوانده شده که از آن جمله می‌توان به [[بقیع الخیل]] (بازاری در مدینه)، <ref>تاریخ المدینه، ج1، ص306.</ref> [[بقیع الزبیر]] (منطقه‌ای در مدینه)، <ref>معجم البلدان، ج1، ص474.</ref> بقیع الخبجبه، <ref>معجم ما استعجم، ج1، ص266؛ معجم البلدان، ج2، ص343.</ref> [[بقیع المصلی]] (محل برگزاری نمازهای عید در غرب مدینه)، <ref>معجم البلدان، ج5، ص82.</ref> [[بقیع بطحان|بقیع بُطحان]] (وادی‌ای در مدینه)<ref>الطبقات، ج4، ص80؛ معجم ما استعجم، ج1، ص258.</ref> و [[بقیع الخضمات]] (دهی نزدیک مدینه) اشاره کرد.<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص266؛ معجم البلدان، ج5، ص302.</ref>
مکان‌های گوناگون در مدینه و پیرامون آن بقیع خوانده شده که از آن جمله می‌توان به [[بقیع الخیل]] (بازاری در مدینه)، <ref>تاریخ المدینه، ج1، ص306.</ref> [[بقیع الزبیر]] (منطقه‌ای در مدینه)، <ref>معجم البلدان، ج1، ص474.</ref> بقیع الخبجبه، <ref>معجم ما استعجم، ج1، ص266؛ معجم البلدان، ج2، ص343.</ref> [[بقیع المصلی]] (محل برگزاری نمازهای عید در غرب مدینه)، <ref>معجم البلدان، ج5، ص82.</ref> [[بقیع بطحان|بقیع بُطحان]] (وادی‌ای در مدینه)<ref>الطبقات، ج4، ص80؛ معجم ما استعجم، ج1، ص258.</ref> و [[بقیع الخضمات]] (دهی نزدیک مدینه) اشاره کرد.<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص266؛ معجم البلدان، ج5، ص302.</ref>
برخی بقیع الخبخبه یعنی محل رویش درختان خبخبه را به عنوان نام دیگر قبرستان بقیع برشمرده‌اند.<ref>الطبقات، ج3، ص303؛ المستدرک، ج3، ص190.</ref> اما به عقیده گروهی دیگر، این محل جایی جز بقیع و نزدیک [[چاه ابی‌ایوب]] در مدینه است.<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص265.</ref>
برخی بقیع الخبخبه یعنی محل رویش درختان خبخبه را به عنوان نام دیگر قبرستان بقیع برشمرده‌اند.<ref>الطبقات، ج3، ص303؛ المستدرک، ج3، ص190.</ref> اما به عقیده گروهی دیگر، این محل جایی جز بقیع و نزدیک [[چاه ابی‌ایوب]] در مدینه است.<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص265.</ref>


==منطقه جغرافیایی==
==جایگاه جغرافیایی==


در دوره‌هایی که در پیرامون مدینه دیوارهایی برای پاسداری از شهر کشیده شد، بقیع بیرون از حصار شهر قرار گرفت.<ref>معجم البلدان، ج5، ص82؛ المسالک و الممالک، ص18.</ref> نام‌گذاری یکی از دروازه‌های مدینه به نام بقیع، به علت نزدیکی این در به قبرستان بقیع بود. <ref>احسن التقاسیم، ص82؛ امتاع الاسماع، ج14، ص627.</ref> همچنین یکی از درهای [[مسجدالنبی]] نیز به [[باب البقیع]] مشهور است.<ref>احسن التقاسیم، ص82؛ نزهة المشتاق، ص143.</ref>
در دوره‌هایی که در پیرامون مدینه دیوارهایی برای پاسداری از شهر کشیده شد، بقیع بیرون از حصار شهر قرار گرفت.<ref>معجم البلدان، ج5، ص82؛ المسالک و الممالک، ص18.</ref> نام‌گذاری یکی از دروازه‌های مدینه به نام بقیع، به علت نزدیکی این در به قبرستان بقیع بود. <ref>احسن التقاسیم، ص82؛ امتاع الاسماع، ج14، ص627.</ref>  
بقیع مسیر دسترسی به قبایل یهودی‌نشین<ref>الطبقات، ج3، ص241؛ سبل الهدی، ج5، ص22.</ref> و مجاور گورستان یهودیان<ref>تاریخنامه طبری، ج5، ص1398.</ref> و [[قبیله بنی‌قریظه]] بوده است.<ref>الطبقات، ج3، ص241.</ref> منابع از «[[یوم البقیع]]» به عنوان زمان یکی از جنگ‌های خونین میان دو قبیله [[اوس]] و [[خزرج]] در این منطقه یاد کرده‌اند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص37؛ الکامل، ج1، ص673.</ref>
بقیع مسیر دسترسی به قبایل یهودی‌نشین<ref>الطبقات، ج3، ص241؛ سبل الهدی، ج5، ص22.</ref> و مجاور گورستان یهودیان<ref>تاریخنامه طبری، ج5، ص1398.</ref> و [[قبیله بنی‌قریظه]] بوده است.<ref>الطبقات، ج3، ص241.</ref> منابع از «[[یوم البقیع]]» به عنوان زمان یکی از جنگ‌های خونین میان دو قبیله [[اوس]] و [[خزرج]] در این منطقه یاد کرده‌اند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص37؛ الکامل، ج1، ص673.</ref>


بقیع اکنون در شرق مسجدالنبی و تقریباً در فاصله 100 متری آن و وسط شهر مدینه قرار دارد. خیابان‌های ستین، عبدالعزیز و ابوذر آن را در برگرفته‌اند و خیابان [[باب العوالی]] از آن آغاز می‌شود.<ref>آثار اسلامی، ص322.</ref>
بقیع اکنون در شرق مسجدالنبی و تقریباً در فاصله 100 متری آن و وسط شهر مدینه قرار دارد. خیابان‌های ستین، عبدالعزیز و ابوذر آن را در برگرفته‌اند و خیابان [[باب العوالی]] از آن آغاز می‌شود.<ref>آثار اسلامی، ص322.</ref> همچنین یکی از درهای [[مسجدالنبی]] نیز به [[باب البقیع]] مشهور است.<ref>احسن التقاسیم، ص82؛ نزهة المشتاق، ص143.</ref>


==سیر شکل‌گیری و تحول==
==سیر شکل‌گیری و تحول==