بنی‌سلیم: تفاوت میان نسخه‌ها

مفسران آیه 158 [[صافّات]]/37 را در ردّ این باور دانسته‌اند: <ref>لباب النقول، ص167؛ نمونه، ج19، ص171-175.</ref> {{قلم رنگ|سبز|وَ جَعَلُوا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْجِنَّةِ نَسَباً وَ لَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ اِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ}}.  

پیامبر فرمان تعقیب آن‌ها را داد و پس از به اسارت درآوردن آن‌ها، به دستور خداوند حکم محارب را بر آن‌ها جاری ساخت. مفسران نزول آیات 33-34 مائده/5 را در این زمینه می‌دانند: <ref>جامع البیان، ج6، ص133؛ تفسیر ابن کثیر، ج3، ص85-87؛ الدر المنثور، ج2، ص278.</ref> {{قلم رنگ|سبز|اِنَّما جَزاءُ الَّذینَ یُحارِبُونَ اللهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَسْعَوْنَ فِی الْاَرْضِ فَساداً اَنْ یُقَتَّلُوا اَوْ یُصَلَّبُوا اَوْ تُقَطَّعَ اَیْدیهِمْ وَ اَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ اَوْ یُنْفَوْا مِنَ الْاَرْضِ ذلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیا وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظیمٌ* اِلاَّ الَّذینَ تابُوا مِنْ قَبْلِ اَنْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِمْ فَاعْلَمُوا اَنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحیمٌ}}؛ «جز این نیست که سزای کسانی که با خدا و فرستاده او می‌جنگند و در زمین به تباهی می‌کوشند ـ در جامعه ایجاد ناامنی می‌کنند یا به راهزنی و قتل و غارت می‌پردازند ـ این است که آن‌ها را بکشند یا بر دار کنند یا دست‌ها و پاهایشان را بر خلاف یکدیگر ـ قسمتی از دست راست و پای چپ ـ ببرند و یا از آن سرزمین بیرونشان کنند. این است خواری و رسوایی برای آن‌ها در این جهان؛ و در آن جهان عذابی بزرگ دارند.»   

با حرکت پیامبر به سوی حنین برای رویارویی با هوازن و ثقیف، بنی‌سلیم نیز پیامبر را همراهی کردند. مسلمانان که در این روز از فراوانی جمعیت دچار غرور شده بودند، پس از حمله هوازنی‌ها، گریختند. در این میان، بنی‌سلیم که به فرماندهی خالد بن ولید پیشاپیش سپاه حرکت می‌کردند، نخستین فراریان نبرد بودند.<ref>الطبقات، ج2، ص149-151؛ السیرة الحلبیه، ج3، ص77؛ سبل الهدی، ج5، ص317-319، 325.</ref> (توبه/9، 25) اما با نصرت خداوند و پایداری گروهی‌اندک از مسلمانان، سپاه اسلام بر هوازن چیره شدند (توبه/9، 26) و از آن‌ها غنیمت‌های فراوان به دست آوردند. هوازنی‌ها که با این شکست چاره‌ای جز قبول اسلام نداشتند، نزد پیامبر آمده، اسلام آوردند و خواهان آزادی اسیران خود شدند. پیامبر نیز سهم خود و بنی‌عبدالمطلب را در غنیمت‌های هَوازِن بدان‌ها بخشید. ولی بنی‌تمیم و بنوفزاره به تحریک بزرگان خود، از بازگرداندن غنیمت‌هایشان خودداری ورزیدند. عباس بنِ مِرْداس، از بزرگان بنی‌سلیم، از مردم خود خواست که آن‌ها نیز غنیمت‌های خویش را حفظ کنند و به هَوازِن بازنگردانند؛ ولی آن‌ها به پیروی از پیامبر(ص) سهم خود را به هَوازِن پس دادند.<ref>السیرة النبویه، ج4، ص925-926؛ تاریخ طبری، ج2، ص352-357؛ البدایة و النهایه، ج4، ص368-369.</ref>

در معرفی شخصیت‌های برجسته بنی‌سلیم در دوران پیامبر(ص) باید به این افراد اشاره کرد: ورد بن خالد بن حذیفه از تیره بنی‌مالک بن ثعلبه که از دوستان پیامبر در روزگار جاهلیت و از نخستین مسلمانان بود، <ref>جمهرة انساب العرب، ص264.</ref> خُفاف بن نُدْبَه از ثابت‌قدمان بر اسلام در جریان ارتداد، <ref>اسد الغابه، ج2، ص118.</ref> حجاج بن عِلاط از تیره بنی‌بَهْز و از ثروتمندان بنی‌سلیم و صاحب معدن طلا، <ref>جمهرة انساب العرب، ص262.</ref>  عُروَة بن اَسماء از مبلّغان و شهیدان بِئرمعونه، <ref>الطبقات، ابن سعد، ج4، ص377؛ جمهرة انساب العرب، ص262؛ اسد الغابه، ج3، ص402.</ref>  قیس بن نُشْبَه/نُسَیبه که پیامبر(ص) او را بهترینِ فرد بنی‌سلیم خواند، <ref>المنمق، ص144-145؛ الطبقات، ابن سعد، ج1، ص307.</ref>  غاوی بن عبدالعزی که مامور نگهداری بت سُواع از بت‌های بنی‌سلیم بود و پیامبر نام او را به راشد بن عبد ربه تغییر داد، <ref>الطبقات، ابن سعد، ج1، ص307-308؛ اسد الغابه، ج1، ص149.</ref>  عباس بنِ مرْداس از بزرگان بنی‌سلیم و از مؤلفة القلوب، <ref>الطبقات، ابن سعد، ج4، ص271-272.</ref> اسماء دختر صَلْت از تیره بنی‌حرام که با پیامبر ازدواج کرد.<ref>البدایة و النهایه، ج5، ص319.</ref> برخی منابع تفسیری از خوله دختر حکیم به عنوان همسر پیامبر یاد کرده‌اند که بدون مهر به ازدواج پیامبر(ص) درآمد و خداوند چنین ازدواجی را به پیامبر(ص) منحصر دانست (احزاب/33، 50). <ref>روض الجنان، ج16، ص7.</ref>

در میان شخصیت‌های سلمی در دوران خلفای نخستین و حکومت اموی، می‌توان از این افراد یاد کرد: عتبة بن فرقد حاکم جزیره در دوره عمر<ref>الفتوح، ج1، ص261.</ref> که از سوی ساکنان کوفه به عنوان برترین مردم کوفه برگزیده شد<ref>تاریخ دمشق، ج3، ص107؛ النهایه، ج3، ص180.</ref>؛ معن بن یزید از صحابه مورد توجه عمر که پس از مهاجرت به کوفه و مصر سرانجام در شام ساکن شد<ref>تاریخ دمشق، ج59، ص439-440؛ تقریب التهذیب، ج2، ص204.</ref> و فرزند او از محرکان و مشوقان معاویه برای طرح جانشینی یزید بود<ref>الامامة و السیاسه، ج1، ص189-190.</ref>؛ ابوالاعور عمرو بن سفیان که در دوره عمر از سوی شامیان به عنوان برترین مردم آن منطقه برگزیده شد<ref>الفائق، ج2، ص330.</ref> و از دشمنان سرسخت علی(ع) بود که در درگیری‌های معاویه و علی(ع) نقش بسزایی داشت و در صفین از سوی معاویه به فرماندهی 5000 تن برای پیشگیری از دستیابی سپاه امام به آب منصوب شد<ref>تاریخ خلیفه، ص145؛ تهذیب الکمال، ج3، ص291؛ سیر اعلام النبلاء، ج3، ص40.</ref> ؛ عبدالملک بن حارث که از سوی ابن زیاد مامور خبررسانی شهادت امام حسین(ع) به مدینه بود؛<ref>اعیان الشیعه، ج1، ص614.</ref> عبدالله بن شجره از بزرگان خوارج و فرمانده جناح چپ آن‌ها در نبرد نهروان؛<ref>تاریخ طبری، ج4، ص62-65.</ref> کعب بن مره از اصحاب که در کتب رجالی شیعه از او به سبب جعل حدیث به سود معاویه، به عنوان دروغگو و پلید یاد کرده‌اند؛<ref>قاموس الرجال، ج10، ص45.</ref> عبدالله بن خازم از دلیران و امیران خراسان در دوره معاویه؛<ref>تاریخ دمشق، ج28، ص6-8؛ تهذیب التهذیب، ج5، ص170-171.</ref> عمیر بن حباب بن جعده از فرماندهان نظامی عبدالملک بن مروان.<ref>فتوح البلدان، ص184؛ تاریخ دمشق، ج46، ص475-476.</ref>

در دوران عباسیان از این افراد می‌توان یاد کرد: یزید بن اُسید از فرماندهان نظامی منصور عباسی و از حاکمان ارمنستان در این دوره؛<ref>تاریخ خلیفه، ص346؛ تاریخ دمشق، ج65، ص119؛ الاعلام، ج8، ص179.</ref> ابوولید اشجع بن عمرو که در دوره‌هارون الرشید به بغداد عزیمت نمود و مورد توجه برامکه دربار قرار گرفت<ref>تاریخ الاسلام، ج13، ص109-110؛ الاعلام، ج1، ص331.</ref> و او را از ستایشگران امام صادق(ع) و مرثیه‌سرایان امام رضا(ع) دانسته‌اند.<ref>تاریخ دمشق، ج9، ص105؛ مقاتل الطالبیین، ص378؛ اعیان الشیعه، ج3، ص447.</ref>

در کنار شخصیت‌های سیاسی و نظامی بنی‌سلیم، باید از برخی چهره‌های علمی این قبیله نیز نام برد: عبدالملک بن حبیب از سرآمدان فقه، حدیث، لغت و نحو در‌اندلس که باورهای مالک را نخستین بار در‌اندلس تبلیغ کرد<ref>سیر اعلام النبلاء، ج12، ص102-104؛ تقریب التهذیب، ج1، ص614.</ref> ؛ ابوعدنان عبدالرحمن بن عبدالاعلی از دانشوران لغت و تفسیر در بصره<ref>الفهرست، ص51؛ الوافی بالوفیات، ج18، ص93.</ref> ؛ عرام بن اصبغ مؤلف کتاب اسماء جبال تهامه و سکانها و ما فیها من القری<ref>معجم المؤلفین، ج6، ص275.</ref> ؛ و معمر بن عباد از بزرگان معتزله که پیروان او به معمریه مشهور شدند.<ref>الفهرست، ص207؛ الملل و النحل، ج1، ص65-66.</ref>