فضل بن سهل
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | فضل بن سهل |
| لقب | ذوالریاستین |
| نسب | آل سهل |
| زادروز | ۱۵۴ قمری |
| زادگاه | ایران، سرخس |
| محل زندگی | ایران |
| خویشان سرشناس | حسن بن فضل |
| دین | اسلام |
| شغل | وزیر خلافت عباسی |
| منصب | وزارت |
| تاریخ درگذشت | ۲۰۲ قمری |
| محل درگذشت | ایران، سرخس |
| مشخصات دینی | |
| نقش‌های برجسته | پیشنهاد ولایت‌عهدی امام رضا(ع) به مأمون |
فضل بن سهل یکی از وزیران مشهور ایرانی از خاندان آل‌سهل و وزیر مأمون عباسی بود. وی در رسیدن مأمون به قدرت و خلافت در مقابل امین عباسی نقش به‌سزایی داشت.
فضل به‌دست یحیی بن خالد برمکی و به روایتی به‌دست مأمون اسلام آورد. از نقش برجسته فضل در وزارت می‌توان از پیشنهاد ولایت‌عهدی امام رضا(ع) به مأمون نام برد که اخبار ضد و نقیضی در این‌باره وجود دارد.
معرفی اجمالی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
آل سهل یکی از خاندان‌های بانفوذ ایرانی در دستگاه خلافت عباسی بودند. از میان آل‌سهل، فضل بن سهل و برادرش، حسن بن سهل به‌دلیل عهده‌داری وزرات مامون و برخی مناصب دیگر در تاریخ شهرت دارند. از ارتباط آنان با حجاز در نخستین سال‌های خلافت مامون، با توجه به دل‌مشغولی آنان به مسائل حاد سیاسی و رقابت با عنصر عرب، اخباری ارائه نشده است. بنا به نقلی، مامون، حسن بن سهل را بر مکه ولایت داد.[۱]
فضل به دست یحیی بن خالد برمکی و به روایتی به‌دست مأمون در سال 190(ه. ق) اسلام آورد.[۲] وی در دربار مامون عباسی به مقام وزارت و ریاست سپاه رسید و به همین دلیل به او ذوالریاستین لقب داده اند. وی در دربار مامون عباسی به مقام وزارت و ریاست سپاه رسید و به‌همین دلیل به او ذوالریاستین لقب داده‌اند.
پیشنهاد ولایت‌عهدی امام رضا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از دیگر مسائلی که آل سهل را با حجاز مرتبط می‌سازد، مربوط به نقش فضل بن سهل، وزیر مامون عباسی در ولایت‌عهدی امام رضا(ع) و آوردن آن حضرت از مدینه به خراسان است که اخبار ضد و نقیضی در این‌باره وجود دارد.[۳]
ابن اثیر در تاریخ خود، فضل را شیعه دانسته و گفته است که او ولایت‌عهدی امام رضا(ع) را به مامون پیشنهاد کرد.[۴]
پیوند به بیرون[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- الجامع اللطيف، محمد ابن ظهيره (م٩٨۶ه .ق)، به كوشش: على عمر، قاهره، مكتبة الثقافة الدينيه، ١۴٢٣ه .ق.
- تحصيل المرام، محمد بن احمد الصباغ (م١٣٢١ه .ق)، به كوشش ابن دهيش، ١۴٢۴ه .ق.
- الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد، شيخ مفيد، قم، كنگره شيخ مفيد، ١۴١٣ه.ق.
- تاريخ طبري (تاريخ الامم والملوك)، طبري، محمد بن جرير (1967م.).
- إعلام الورى بأعلام الهدى، فضل بن حسن طبرسى، قم، آل‌البيت، ١۴١٧ه .ق.
- الكامل فى التاريخ، ابن اثير (م۶٣٠ه .ق)، بيروت، دار صادر، ١٣٨۵ه .ق.