مسجد عمر بن خطاب (مدینه)

مسجد عمر بن الخطاب

اطلاعات اوليه
مکان	عربستان * مدینه *
کاربری	مسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزد	مسلمانان
وابسته به دین/مذهب	اسلام
آیین‌ها	اقامه نماز جماعت
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری	قرن نهم هجری
وضعیت فعلی
وضعیت بنا	موجود
مسیریابی در حال بارگیری نقشه... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"300px","height":"250px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":13,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"https://www.google.com/maps/search/?api=1\u0026query=24.464380,39.606626","imageLayers":[],"locations":[{"text":"\u003Cdiv class=\"mw-content-rtl mw-parser-output\" lang=\"fa\" dir=\"rtl\"\u003E\u003Cp\u003E\u0645\u0633\u062c\u062f \u0639\u0645\u0631 \u0628\u0646 \u0627\u0644\u062e\u0637\u0627\u0628\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"\u0645\u0633\u062c\u062f \u0639\u0645\u0631 \u0628\u0646 \u0627\u0644\u062e\u0637\u0627\u0628\n","link":"","lat":24.46438,"lon":39.606626,"icon":""}],"imageoverlays":null}

مسجد عُمَر بن خطاب در جنوب غرب مسجدالنبی است که احتمالا در قرن نهم هجری ساخته شده است. این مسجد در محدوده مصلای پیامبر(ص) ساخته شده و برخی احتمال نمازخواندن پیامبر یا عمر بن خطاب را در این مکان مطرح کرده‌اند. ساختمان فعلی مسجد که بنایی مربع شکل و دارای گنبدی مرتفع است مطابق با معماری مسجد در بازسازی آن در عصر حکومت عثمانی به سال 1266 قمری (1849م.) است.

مکان

مسجد عمر در جهت جنوب غربی مسجد النبی و جنوب مسجد مصلا (مسجد غمامه) واقع شده است و 133 متر از آن فاصله دارد. این مسجد در ناحیه شمالی خیابان حسن بن علی(ع) قرار دارد.

تاریخچه مسجد

مسجد عمر یکی از مسجدهایی است که در مصلای پیامبر(ص) قرار دارد. مصلا مکان باز و بدون ساختمانی در غرب مسجدالنبی بود که رسول‌الله نمازهای عید را در آنجا برپا می‌کرد.

نام مسجد و اقوال تاریخی

برخی دانشمندان، مکان این مسجد را در محدوده خانه‌های آل دره (دار عبدالله بن درة المزنی) دانسته‌اند که رسول خدا(ص) در آنجا نماز عيد خوانده و احتمال دارد عمر بن خطاب نیز در همین مکان، در زمان خلافتش نماز خوانده باشد؛ ازاين‌رو آنجا به او نسبت داده شده باشد. شاهد تاریخی بر این موضوع وجود ندارد و برخی پژوهشگران احتمال نماز پیامبر و خلفای دیگر در این مکان را رد کرده‌اند.

زمان ساخت مسجد

محمدامین شنیطی زمان تأسیس مسجد را در قرن ششم هجری می‌دانداما محققان دیگر تأسیس ساختمان مسجد را در قرن نهم دانسته و مدعی هستند: «شيخ‌شمس‌الدين محمد بن احمد سلاوی پس از سال 850 هجری آن را احداث کرده است.» علی بن عبدالله سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، (متوفی911ق) از ساخت دو مسجد در جنوب مصلی در سال 850 خبر داده که برخی از پژوهشگران یکی از آنها را همان مسجد عمر دانسته اند.

بازسازی مسجد

ساختمان کنونی اين مسجد، در سال 1266 ق./ 1849م. در دوران سلطان عبدالمجيد اول عثمانی ساخته شد. در همین زمان بود که مسجد دارای قبه و یک مناره در شمال غربی ساختمان به شکل امروزی شد. علی بن موسی مسجد را در 1303 هجری مشاهده کرده و آن را در کنار آبراه ابی‌جيده و دارای يک مناره توصیف می‌کند.

اين مسجد در سال 1411ق./1999م. در زمان ملک فهد بن عبدالعزيز بازسازی شد. کعکی نیز از بازسازی‌های دیگری در سال‌های 1980 و 2008 میلادی سخن به میان آورده است.

توصیف بنا

بنای مسجد مربعی شکل است و ارتفاع گنبد آن از داخل به حدود دوازده متر می‌رسد. ساختار معماری مسجد شبیه مسجد ابوبکر است که آن‌را سلطان محمود عثمانی در سال 1254 هجری بنا کرده است. ديوار بيرونی‌ مسجد با کنگره‌های فلزی ساده تزئين شده و دیوار داخلی به ارتفاع یک و نیم متر دارای سنگ بازالت (سیاه‌رنگ) است. گلدسته مسجد در گوشه ديوار شمال غربی قرار دارد. مساحت مسجد 335 متر مربع است.

تصاویر

• 
  تصویر فوق فاصله مسجدهای مصلی را تا یکی از گوشه‌های ساختمان فعلی مسجدالنبی نشان می‌دهد.

جستارهای وابسته

• مصلای پیامبر

منابع

• مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
• وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
• وصف المدینه المنوره، علی بن موسی، مطبعة نهضة مصر.
• معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
• الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢.
• تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
• فصول من تاریخ المدینة المنورة، علی حافظ، ناشر:مؤلف. الطبعة الثالثة 1417ه-1996م.