در حال ویرایش آیه ۱۸۹ سوره بقره (بخش)

=== فلسفه هلال ===
در بخش نخست آیه، سؤالی که از سوی عده‌ای پرسیده شده است، ذکر شده و سپس پاسخ آن گفته شده است.

در آیه تنها، موضوع سؤال که هلال‌ها هستند ذکر شده و به محتوای سؤال اشاره‌ای نشده است. از این رو، درباره محتوای پرسش در آیه، میان مفسران اختلاف نظر به وجود آمده است. برخی از نظرها چنین است: 

* سؤال از حقیقت تکوینی ماه؛<ref>مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، ج٣، ص١١٠.</ref> 
* سؤال از اشکال مختلف ماه مانند هلال، قمر و بدر؛<ref>تفسیر تبیان، ج٢، ص ١۴١؛ مجمع البیان، ج٢، ص٢٨٣؛ کشف الاسرار، ج١، ص۵١۵؛ تقریب القرآن الی الاذهان، ج١، ص ٢٢۵؛ الجدید فی تفسیر القرآن، ج١، ص٢٢٧.</ref> 
* سؤال از ماهیت هلال و چگونگی ظهور آن بعد از محاق؛ 
* سؤال از چراییِ ۱۲ بودن عدد ماه؛ فایده تغییرات<ref>تفسیر کبیر، ج ۵، ص ١٣٢؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج٢، ص ۵۶؛ تفسیر نمونه، ج٢، ص ١٠.</ref> 
* سؤال از احکام شرعی مربوطه.<ref>الفرقان فی تفسیر القرآن، ج٣، ص٨٨.</ref> 

برخی، مجموع این سؤال‌ها را به دو پرسش کلیِ «علت ظهور هلال‌ها» و «حکمت و احکام آن» برگردانده‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۱۵۷.</ref>

به گفته سیدمحمود آلوسی، مفسر [[اهل سنت]]، اگر سؤال پرسشگران از فایده تغییر هلال، حکمت شکل‌های متعدد و احکام شرعی آن باشد، پاسخ آیه متناسب با پرسش است؛<ref>روح المعانی، ج٢، ص ١٠.</ref> ولی اگر سؤال از علت تکوینی تغییر هلال‌ها باشد پاسخ متناسب با پرسش نیست؛ و چون خدای حکیم، سخن بدون حکمت نمی‌گوید معلوم می‌شود پرسش از فایده تغییر هلال، حکمت و احکام آن است.

==== فایده هلال برای مردم ====
در عبارت {{آیه|هیَ مَوَاقِیتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجّ}}، در پاسخ به پرسش، به دو فایده شکل‌گیری هلال اشاره شده است. فایده نخست برای مردم است و مفسران به این معنا دانسته‌اند که انسان در زندگی خود از ظهور شکل‌های هلال برای زمان‌بندی بهره برده و به مسائل اقتصادی و معنوی خود رسیدگی می‌کند.<ref>تفسیر نمونه، ج٨، ص٢٢٨.</ref>

==== فایده هلال برای عبادت حج ====
در عبارت {{آیه|هیَ مَوَاقِیتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجّ}}، به فایده دوم هلال نیز اشاره شده، که به‌جا آوردن [[حج]] است.

در این عبارت، از میان عباداتی که زمان خاصی دارند مانند [[نماز]]، [[روزه]]، خمس و زکات، تنها حج یاد شده است. برخی از مفسران، ذکر حج را ذکر خاص بعد از عام دانسته و اختصاص دادن آن به حج را به این دلیل دانسته‌اند که حج نیاز بیشتری به تشخیص زمان دارد.<ref>تفسیر بحر المحیط، ج٢، ص٧٠.</ref>