در حال ویرایش آیه ۲۵ سوره حج

'''آیه ۲۵ سوره حج'''، آیه‌ای از [[قرآن]]، که  

«عاكف» اسم فاعل از مصدر عكوف به معناى ملازمت با چيزى و مواظبت از آن است.<ref>المصباح المنیر، ذیل واژه عکف.</ref> گفته شده<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۲۰.</ref> اين واژه در آیات ديگر قرآن نيز به همين معنا به كار رفته است، مانند آیه {{آیه|مٰا هٰذِهِ التَّمٰاثِيلُ الَّتِي أَنْتُمْ لَهٰا عٰاكِفُونَ

واژه «باد»، اسم فاعل از ريشه بدى يبدو بدواً، و به معناى آشكار و هويدا مى‌باشد. به به غير حضرى [مسافران] نیز «باد» گفته مى‌شود؛ به اين دليل كه كه در گوشه باز و آَشكار از زمين زندگى مى‌كنند، نه در مكانى كه پوشيده از ساختمان‌ها [مظاهر تمدن] است.<ref>مقاییس اللغه، ذیل واژه نسک؛ المصباح المنیر، ذیل واژه نسک.</ref> در حقيقت «باديه نشين» در مقابل شهر نشين، و «باد» در مقابل مقيم و حاضر است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۲۰.</ref>

به باور علامه طباطبایی، مفسر شیعه، مراد از {{آیه|وَ يَصُدُّون  عَنْ سَبِيلِ اللّٰه

}} این است که کافران قریش ساکن مکه، مردم را از پیروی از اسلام در آغاز بعثت و پیش از هجرت به مدینه بازداشتند.<ref>الميزان، ج١۴، ص ٣۶۶.</ref> فخر رازی، مفسر اهل سنت، معتقد است مراد، جلوگیری از هجرت و جهاد است.<ref>تفسير كبير، ج٢٣، ص ٢٣.</ref> برخى از مفسران نيز عقيده دارند كه اين صدّ، شامل هرگونه تلاش براى جلوگيرى مردم از ايمان و عمل صالح مى‌شود.<ref>تفسير نمونه، ج١۴، ص۶١.</ref> به باور برخی، شأن نزول آیه که جلوگیری کافران از ورود مسلمانان به مسجدالحرام است، تنها مصداق بارزی از آیه است و جلوی شمول آیه را نمی‌گیرد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۲۳.</ref>

}} به بازداشتن مردم از مسجدالحرام توسط کافران پرداخته است. به گفته برخی از مفسران، مراد، بازداشتن مردم از ورود به مسجدالحرام و انجام طواف و خواندن نماز و دیگر مناسک است.<ref>تفسيرتبيان، ج٧، ص٣٠۴؛ الميزان،ج١۴، ص٣۶۶.</ref>

* به باور برخی، منظور همه حرم است؛<ref>كشف الاسرار، ج۶، ص٣۵١.</ref> زیرا در جریان حدیبیه پیامبر(ص) و مسلمانان خارج از حرم بودند و از آنجا ممنوع الورود شدند. از سوی دیگر، اطلاق واژه «مسجدالحرام» بر حرم نیز جایز است؛ چنانچه در آیه اول سوره اسراء برای اشاره به حرم از واژه مسجدالحرام استفاده شده است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۲۴ و ۳۲۵.</ref> برخی، این دلایل را رد کرده‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۲۵.</ref>

به نظر برخی دیگر، مراد مکه است.<ref>تفسير كشاف، ج٣، ص١۵١؛ تفسير بيضاوى، جزء۴، ص۵٢.</ref> استدلال آنها به ادامه آیه است که درباره قرار دادن مسجدالحرام به صورت مساوی برای مقیمان مکه و غیر مقیمان مکه سخن گفته است؛ چراکه شهر مکه و خانه‌های آن برای مقیم و مسافر یکسان بوده و کسی حق ندارد از مسافران اجاره بگیرد؛ پس معلوم می‌شود منظور از مسجدالحرام شهر مکه است نه خصوص مسجدالحرام.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۲۵.</ref> در روایات نیز به این مطلب اشاره شده است.<ref>حرعاملى، وسائل الشيع، ج٩، ص٣٢؛ نهج البلاغه، نامه۶٧؛ صدوق، من لايحضره الفقيه، ج٢، ص١٩۴.</ref>

در بخش دوم آیه، به معرفی مسجدالحرام پرداخته و به همگانی خانه خدا اشاره شده است. به گفته مفسران، مراد از عمومیت در عبارت {{قرآن|اَلَّذِي جَعَلْنٰاهُ لِلنّٰاسِ}} این است که محل استقرار، محل مناسک و معبد همه انسا‍ن‌ها است و کسی نمی‌تواند آن را به ملکیت خود درآورد.<ref>مجمع البيان، ج۴، ص٨٠؛ تفسير كبير، ج٢٣، ص ٢٣؛ الميزان،ج١۴، ص٣۶۶.</ref>

 

}}'''المصباح المنير'''، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق.

 

'''معجم مقاييس اللغة'''، احمد بن فارس، تحقيق عبد السلام محمد هارون، قم، مكتب الإعلام الاسلامى، ١۴٠۴ق.