در حال ویرایش ابن شبه
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ابن شَبَّة''' یا عمر بن شبّه، تاریخ نگار اهل مدینه در سده سوم قمری و نویسنده کتاب [[اخبار المدینه (ابن شبه)|اخبار المدینه]] است. وی در گسترش و استواری مکتب تاریخنگاری [[مدینه]] نقشی اساسی داشت. | '''ابن شَبَّة''' یا عمر بن شبّه، تاریخ نگار اهل مدینه در سده سوم قمری و نویسنده کتاب [[اخبار المدینه (ابن شبه)|اخبار المدینه]] است. وی در گسترش و استواری مکتب تاریخنگاری [[مدینه]] نقشی اساسی داشت. | ||
ابن شبه برای گردآوری اطلاعات همان روشی را به کار برده که در تدوین [[حدیث]] به کار میرفته است؛ او سخنهای شاهدان و راویان را به صورت شفاهی گرد آورده و کنار هم نهاد. سپس | ابن شبه برای گردآوری اطلاعات همان روشی را به کار برده که در تدوین [[حدیث]] به کار میرفته است؛ او سخنهای شاهدان و راویان را به صورت شفاهی گرد آورده و کنار هم نهاد. سپس ابواب یا فصول گوناگون را درباره مکانها، [[مسجد|مساجد]] و خانههای مدینه پدید آورد و با گزارشهای تکمیلکننده، جوانب و ابعاد هر موضوع را واکاوی نموده است. | ||
==نام و شهرت== | ==نام و شهرت== | ||
ابوزید عمر بن شَبَّة بن عبیده نُمَیری از [[روایت|راویان]] و [[حافظ قرآن|حافظان]] برجسته قرن سوم قمری است.<ref>تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۰۸؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۳۶۹.</ref> شهرت وی به «شبه» از شهرت پدرش گرفته شده است. گفتهاند: مادرش در کودکی او برایش ترانهای میخوانده و شبّه خطابش میکرده است.<ref>الفهرست (ابن ندیم)، ص۱۶۳.</ref> | ابوزید عمر بن شَبَّة بن عبیده نُمَیری از [[روایت|راویان]] و [[حافظ قرآن|حافظان]] برجسته قرن سوم قمری است.<ref>تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۰۸؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۳۶۹.</ref> شهرت وی به «شبه» از شهرت پدرش گرفته شده است. گفتهاند: مادرش در کودکی او برایش ترانهای میخوانده و شبّه خطابش میکرده است.<ref>الفهرست (ابن ندیم)، ص۱۶۳.</ref> | ||
==تولد و تحصیلات== | ==تولد و تحصیلات== | ||
عمر بن شبه در ۱۷۳ق، احتمالا در [[بصره]] زاده شد و در ۲۶۲ یا ۲۶۳ق در [[سامرا]] درگذشت.<ref>وفیات الاعیان، ج۳، ص۴۴۰؛ شذرات الذهب، ج۳، ص۲۷۳-۲۷۴؛ البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۰.</ref> | عمر بن شبه در ۱۷۳ق، احتمالا در [[بصره]] زاده شد و در ۲۶۲ یا ۲۶۳ق در [[سامرا]] درگذشت.<ref>وفیات الاعیان، ج۳، ص۴۴۰؛ شذرات الذهب، ج۳، ص۲۷۳-۲۷۴؛ البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۳۰.</ref> در آموختن تاریخ، مغازی، سیره، [[حدیث]]، [[فقه]]، ادب، شعر و نسبشناسی کوشا بود و آثار گوناگونش نشان میدهد که در علوم مختلف دست داشته است.<ref>الفهرست، ص۱۶۳؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۳۷۰.</ref> | ||
آگاهیهای | آگاهیهای گستردهاو در حوزه ادب و شعر<ref>وفیات الاعیان، ج۳، ص۴۴۰.</ref> در منابعی مانند الاغانی اصفهانی، الاستیعاب ابن عبدالبر و نور المقتبس مرزبانی بازتاب یافته است. در عرصه تاریخنگاری درباره [[مکه]]، [[مدینه]]، بصره، و [[کوفه]] و نگارش شرح حال شاعران و امیران و حاکمان این شهرها تحقیقاتی داشته است.<ref>معجم الادباء، ج۱۶، ص۶۰-۶۲.</ref> از اندیشه [[کلام|کلامی]] و فقهی او چندان آگاهی در دست نیست. تنها درباره مخالفتش با اندیشه مخلوق بودن [[قرآن ]] گزارشهایی روشن یافت میشود. پاره کردن کتابها و آتش زدن خانه وی و ناچار شدنش به سکوت و انزوا از پیامدهای این رویداد بود.<ref>تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۰۹.</ref> | ||
==داوری تراجم نگاران درباره ابن شبه== | ==داوری تراجم نگاران درباره ابن شبه== | ||
ابن شَبَّه به وثاقت، صداقت، عدالت و اعتبار وصف شده و بر خلاف استادش [[ابن زباله]] که مورد بی مهری [[رجال|رجالیان]] و [[اهل حدیث]] قرار | ابن شَبَّه به وثاقت، صداقت، عدالت و اعتبار وصف شده و بر خلاف استادش [[ابن زباله]] که مورد بی مهری [[رجال|رجالیان]] و [[اهل حدیث]] قرار | ||
گرفته است، از او با کلماتی احترامآمیز یاد شده است.<ref>الجرح و التعدیل، ج۶، ص۱۱۶؛ تهذیب الکمال، ج۱۴، ص۹۱-۹۲.</ref> | |||
==شاگردان و استادان== | ==شاگردان و استادان== | ||
[[مزی| | [[مزی|مِزّی]] فهرستی بلند از استادان و شاگردان وی ارائه کرده است.<ref>تهذیب الکمال، ج۱۴، ص۹۱-۹۲؛ نک: التحفة اللطیفه، ج۲، ص۳۴۰-۳۴۱.</ref> [[محمد بن یحیی]]، [[معاویة بن هشام]] و [[ابوغسان|ابوغَسان]] از استادان او و ابوبکر بن ابیالدنیا، ابوشُعَیب حرانی و احمد بن ابیطاهر طَیفور از شاگردان او بودهاند. | ||
==گزارش های ابن شبه== | ==گزارش های ابن شبه== | ||
بیشترین گزارشهای ابن شبه از ابوغسان محمد بن یحیی کنانی، از یاران [[مالک بن انس]] است که آگاهیهای بسیار از اخبار و رخدادهای [[مدینه]] داشته است. این گزارشها آنگاه که با واژه «قال» و «زعم» همراه شده، ممکن است از نوشتههای ابوغسان باشد. حَمَد الجاسر با ارائه شواهدی، وجود اینگونه نگاشتههای تاریخی ابوغسان را تأیید میکند.<ref> | بیشترین گزارشهای ابن شبه از ابوغسان محمد بن یحیی کنانی، از یاران [[مالک بن انس]] است که آگاهیهای بسیار از اخبار و رخدادهای [[مدینه]] داشته است. این گزارشها آنگاه که با واژه «قال» و «زعم» همراه شده، ممکن است از نوشتههای ابوغسان باشد. حَمَد الجاسر با ارائه شواهدی، وجود اینگونه نگاشتههای تاریخی ابوغسان را تأیید میکند.<ref>مجلة العرب، ج۴، ص۳۲۸، «مؤلفات فی تاریخ المدینه».</ref> برخی به درستی این ادعا را رد کرده و روایتهای ابوغَسان را از حافظه و نقلی گفتاری دانستهاند.<ref>حجاز در صدر اسلام، ص۴۷.</ref> با اینکه ابن شبه از شاگردان [[ابن زباله]]<ref>نک: اخبار المدینه، ص۶۷.</ref> از نخستین تاریخنگاران مدینه است، در این کتاب، گزارشهایی اندک از او آورده است. (برای نمونه: ج۳، ص۱۰۱۸) | ||
ابن شَبَّه در گسترش و استواری مکتب تاریخنگاری [[مدینه]] که اصول آن در کارهای [[عروة بن زبیر|عُروة بن زبیر]] (درگذشت ۹۴ق) و [[ابن شهاب زهری|ابن شهاب زُهری]] (درگذشت ۱۲۴ق) و [[موسی بن عقبه|موسی بن عُقبه]] (درگذشت ۱۴۱ق) نهاده شد،<ref>بحث فی نشأة علم التاریخ، ص۱۳-۲۷.</ref> نقشی اساسی داشت. وی برای گردآوری اطلاعات همان روشی را به کار برده که در تدوین [[حدیث]] به کار میرفته است؛ بدین معنا که سخنهای شاهدان و راویان را به صورت شفاهی گرد آورده و کنار هم نهاد.<ref>درآمدی بر تاریخ اسلام، ص۹۲-۹۳.</ref> سپس ابواب یا فصول گوناگون را درباره مکانها، [[مسجد|مساجد]] و خانههای مدینه پدید آورد و با گزارشهای تکمیلکننده، جوانب و ابعاد هر موضوع را واکاوی نموده است. | ابن شَبَّه در گسترش و استواری مکتب تاریخنگاری [[مدینه]] که اصول آن در کارهای [[عروة بن زبیر|عُروة بن زبیر]] (درگذشت ۹۴ق) و [[ابن شهاب زهری|ابن شهاب زُهری]] (درگذشت ۱۲۴ق) و [[موسی بن عقبه|موسی بن عُقبه]] (درگذشت ۱۴۱ق) نهاده شد،<ref>بحث فی نشأة علم التاریخ، ص۱۳-۲۷.</ref> نقشی اساسی داشت. وی برای گردآوری اطلاعات همان روشی را به کار برده که در تدوین [[حدیث]] به کار میرفته است؛ بدین معنا که سخنهای شاهدان و راویان را به صورت شفاهی گرد آورده و کنار هم نهاد.<ref>درآمدی بر تاریخ اسلام، ص۹۲-۹۳.</ref> سپس ابواب یا فصول گوناگون را درباره مکانها، [[مسجد|مساجد]] و خانههای مدینه پدید آورد و با گزارشهای تکمیلکننده، جوانب و ابعاد هر موضوع را واکاوی نموده است. | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||