در حال ویرایش ابورهم غفاری

{{جعبه اطلاعات اصحاب
|اطلاعات صحابه = ابورُهْم غِفاری
| تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام کامل = کلثوم بن حُصَین بن خلاد
| کنیه = 
| لقب = ابورُهْم
| زادروز/زادگاه = 
| محل زندگی = [[مدینه]]
| مهاجر/انصار = مهاجر
| نسب/قبیله = [[قبیله بنی‌غفار]]
| خویشاوندان سرشناس = 
| تاریخ و مکان درگذشت/شهادت = پس از وفات [[پیامبر(ص)]]
| نحوه درگذشت/شهادت = 
| مدفن = 
| زمان اسلام آوردن = آغاز [[هجرت]]
| نحوه اسلام آوردن = همراه قبیله خویش
| حضور در جنگ‌ها = حضور در بیشتر غزوات (بنابر قولی)
| هجرت به = 
| دلیل شهرت = جانشین پیامبر(ص) در شهر [[مدینه]] در غزوات [[غزوه خیبر|خیبر]]، [[غزوه حنین|حُنَین]]، [[غزوه طائف|طائف]]، [[صلح حدیبیه]] و [[فتح مکه]]
| نقش‌های برجسته = مأمور بسیج قبیله‌های [[قبیله بنی‌غفار|بنی‌غفار]] و [[قبیله ضمره|ضَمْره]] برای [[فتح مکه]]
| دیگر فعالیت‌ها = 
| آثار = 
}}
'''کلثوم بن حُصَین بن خلاد''' معروف به '''ابورُهْم غِفاری''' از [[قبیله بنی‌غفار]]. بنابر نقلی وی در [[غزوه خیبر]]، [[صلح حدیبیه]]، [[فتح مکه]]، [[غزوه حنین|حُنَین]] و [[غزوه طائف]]، جانشین [[پیامبر(ص)]] در [[مدینه]] بود. بنابر نقل‌های دیگر، (که در تعارض با نقل اول است) در تمام این غزوات حضور داشت. درباره سرنوشت وی پس از وفات پیامبر(ص)، گزارشی موجود نیست.

==شخصیت‌شناسی==
ابورهم کلثوم بن حُصَین بن خلاد از شاخه اُحَیمس (یا اَحْمَس) [[قبیله بنی‌غفار]]<ref>جمهرة انساب العرب، ص۱۸۶؛ اسد الغابه، ج۴، ص۱۹۳؛ الاصابه، ج۷، ص۱۱۹.</ref> بود. در نام پدر و اجدادش اختلاف است.<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۵۹؛ اسد الغابه، ج۵، ص۱۱۷.</ref> وی در آغاز [[هجرت پیامبر(ص) به مدینه|هجرت]]، همراه تیره‌اش به [[مدینه]] رفت و [[مسلمان]] شد.<ref>الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۶۹.</ref> [[پیامبر گرامی(ص)]] آنان را در مدینه سکونت داد و خانه ابورهم نیز در کنار خانه‌های بنی‌غفار در مدینه قرار گرفت<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۲۶۰؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۶۴.</ref>؛ هر چند او بیشتر در بیابان‌های [[بیابان غیقه|غَیقَه]]<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۲۲۲؛ مراصد الاطلاع، ج۲، ص۱۰۰۷.</ref> و [[بیابان صفراء|صَفْراء]]<ref>معجم البلدان، ج۳، ص۴۱۲؛ الروض المعطار، ص۱۱۳.</ref> ، محل سکونت بنی‌غفار، زندگی می‌کرد.<ref>الطبقات، ج۴، ص۱۸۵.</ref> به گزارش سمهودی، منازل غفاریان در سمت غرب بازار مدینه در کنار [[کوه سلیع|کوه سُلَیع]]<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۸۵؛ مراصد الاطلاع، ج۲، ص۹۲۰.</ref> قرار داشت.<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۵۸.</ref> بنابر روایتی، مسجد قبیله غفار که پیامبر(ص) در آن نماز گزارده بود، نزديک منزل ابورهم بود.<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۲۶۱؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۶۴.</ref> 

==حضور در غزوات یا جانشین پیامبر(ص) در مدینه==
ابورهم در [[غزوه بدر]] حضور نداشت؛ اما در گزارشی که جای تأمل دارد، مشاهده خود از حضور [[فرشته|فرشتگان]] الهی برای یاری [[مسلمان|مسلمانان]] در نبرد بدر را نقل کرده است.<ref>المغازی، ج۱، ص۷۷؛ سبل الهدی، ج۴، ص۳۹.</ref> او در [[غزوه احد]] در سال 3ق. حاضر بود و آن‌گاه که از ناحیه گلو مجروح شد، به اعجاز پیامبر گرامی(ص) شفا یافت لذا وی را منحور (زخمی شده از حلق) خواندند.<ref>المغازی، ج۱، ص۲۴۳؛ الطبقات، ج۴، ص۱۸۴.</ref> 

برخی اخبار، او را در [[صلح حدیبیه]]<ref>المحبّر، ص۱۲۷؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۵۰.</ref> به سال ششم ق. و [[غزوه خیبر]] به سال هفتم ق.<ref>المحبّر، ص۱۲۷؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۷.</ref> جانشین پیامبر(ص) در [[مدینه]] دانسته‌اند. اما گزارش‌هایی دیگر او را از اصحاب [[بیعت شجره]] در ماجرای صلح حدیبیه می‌دانند<ref>المغازی، ج۳، ص۱۰۰۱؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۲۷.</ref> و از شرکت او در جنگ خیبر خبر می‌دهند که با جانشینی او در مدینه همخوانی ندارد. این گزارش‌ها از گرسنگی شدید او در این نبرد<ref>المغازی، ج۲، ص۶۶۰؛ دانشنامه سیره نبوی، ج۱، ص۳۰۴.</ref> و نیز تعیین میزان سهم او و برادرش از غنایم جنگ حکایت دارند.<ref>معرفة الصحابه، ج۵، ص۲۸۸۷؛ السنن الکبری، ج۶، ص۳۲۶.</ref> همراهی او با پیامبر(ص) یا جانشینی وی در مدینه در [[عمرة القضاء]] به سال هفتم ق. نیز مورد تردید است.<ref>الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ المنتظم، ج۳، ص۳۰۵؛ امتاع الاسماع، ج۹، ص۲۲۷.</ref> بر پایه گزارشی، او در این سفر شتران قربانی را حرکت می‌داد.<ref>المغازی، ج۲، ص۷۳۳.</ref> بر پایه نقل وی، در این سفر، ایماء بن رَحضه، رئیس بنی‌غفار<ref>دلائل النبوه، ج۲، ص۲۱۲؛ اسد الغابه، ج۱، ص۱۸۸.</ref> که بر اثر خشکسالی سرزمین خود، در منطقه [[ابواء]] چادر زده بودند، ۱۰۰ گوسفند همراه تعدادی شتر به پیامبر هدیه کرد. ایشان هدیه او را پذیرفت و گوسفندان را میان یارانش قسمت کرد.<ref>المغازی، ج۲، ص۵۷۷؛ امتاع الاسماع، ج۱، ص۲۷۸.</ref> 

==مأموریت در قبیله بنی‌‌غفار==
در سال هشتم ق. پیامبر(ص) ابورهم را همراه ایماء بن رحضه، مأمور بسیج قبیله‌های [[قبیله بنی‌غفار|بنی‌غفار]] و [[قبیله ضمره|ضَمْره]] برای [[فتح مکه]] کرد.<ref>المغازی، ج۲، ص۷۹۹.</ref> به نقل مشهور، وی دراین [[غزوه]] جانشین پیامبر در [[مدینه]] بود.<ref>تاریخ خلیفه، ص۴۸؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۵۰؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۸۶.</ref> او در [[غزوه تبوک]] به سال نهم ق. نیز از سوی رسول خدا(ص) مأمور فراخوانی قبیله‌اش شد.<ref>المغازی، ج۳، ص۹۹۰؛ امتاع الاسماع، ج۲، ص۴۷.</ref> پیامبر در مسیر [[تبوک]] در سخنانی با ابورهم، توقع خود را از حضور بیشتر قبایلی چون بنی‌غفار ابراز داشت.<ref>المغازی، ج۳، ص۱۰۰۲؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۵۲۹؛ الطبقات، ج۴، ص۱۸۴.</ref> گویا در همین سفر بود که وی در حالی که خواب‌آلود بود، ناخواسته با نزدیک شدن شترش به پیامبر، پای پیامبر را آزرد و پیامبر با چوبدستی خود پای او را از پای خود دور کرد و روز بعد بدان سبب یک<ref>المغازی، ج۲، ص۹۳۹.</ref> یا چند گوسفند به وی بخشید.<ref>الطبقات، ج۴، ص۱۸۴؛ المنتظم، ج۵، ص۴۸.</ref> منابع بسیاری این رخداد را در مسیر بازگشت پیامبراکرم(ص) از [[غزوه طائف]] به سال هشتم ق. یادکرده‌اند<ref>المغازی، ج۳، ص۹۳۹؛ سبل الهدی، ج۷، ص۷۰.</ref> ؛ اما گزارش‌های جانشینی ابورهم در مدینه هنگام نبردهای فتح مکه، [[غزوه حنین|حُنَین]] و طائف<ref>تاریخ خلیفه، ص۴۸؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۴، ۳۶۶؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۲۷.</ref> پذیرش این گزارش را با مشکل روبه‌رو می‌کند.

از زندگی ابورهم پس از پیامبر گرامی(ص) و پایان کار و دودمان او گزارشی در منابع یاد نشده است.

==پیوند به بیرون==

*[http://www.javabgoo.isri.ac.ir/index.php?/Knowledgebase/Article/View/3118/232/grn-borhm-ghfr-o-mbr جریان ابورهم غفاری و پیامبر(ص)]

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9378/%d8%a7%d8%a8%d9%88%d8%b1-%d9%87-%d9%85-%d8%ba-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d9%8a
 | عنوان = ابورهم غفاری
 | نویسنده = محمدسعید نجاتی
}}
* '''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق
* '''اسدالغابه''': ابن اثیر علی بن محمد الجزری (م.۶۳۰ق.)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق
* '''الاصابه''': ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق
* '''امتاع الاسماع''': المقریزی (م.۸۴۵ق.)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۰ق
* '''انساب الاشراف''': البلاذری (م.۲۷۹ق.)، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق
* '''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق
* '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (م.۳۱۰ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی
* '''تاریخ خلیفه''': خلیفة بن خیاط (م.۲۴۰ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق
* '''تاریخ المدینة المنوره''': ابن شبّة النمیری (م.۲۶۲ق.)، به کوشش شلتوت، قم، دار الفکر، ۱۴۱۰ق
* '''تاریخ الیعقوبی''': احمد بن یعقوب (م.۲۹۲ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۵ق
* '''جمهرة انساب العرب''': ابن حزم (م.۴۵۶ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق
* '''دانشنامه سیره نبوی''': قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۹ش
* '''دلائل النبوه''': البیهقی (م.۴۵۸ق.)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق
* '''الروض المعطار''': محمد بن عبدالمنعم الحمیری (م.۹۰۰ق.)، بیروت، مکتبة لبنان، ۱۹۸۴م
* '''سبل الهدی''': محمد بن یوسف الصالحی (م.۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق
* '''السنن الکبری''': البیهقی (م.۴۵۸ق.)، بیروت، دار الفکر
* '''الطبقات الکبری''': ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق
* '''المحبّر''': ابن حبیب (م.۲۴۵ق.)، به کوشش ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دار الآفاق الجدیده
* '''مراصد الاطلاع''': صفی الدین عبدالمؤمن البغدادی (م.۷۳۹ق.)، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
* '''عجم البلدان''': یاقوت الحموی (م.۶۲۶ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م
* '''معرفة الصحابه''': ابونعیم الاصفهانی (م.۴۳۰ق.)، به کوشش العزازی، ریاض، دار الوطن، ۱۴۱۹ق
* '''المغازی''': الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق
* '''المنتظم''': ابن جوزی (م.۵۹۷ق.)، به کوشش نعیم زرزور، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق
* '''وفاء الوفاء''': السمهودی (م.۹۱۱ق.)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه.
{{پایان}}

<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
 | شناسه = شد
 | جعبه اطلاعات = شد<!--شد، - -->
 | عنوان‌بندی = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی = شد
 | عکس = <!--شد، - -->
 | جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
 | پیوند به بیرون = شد<!--شد، - -->
 | مطالعه بیشتر = شد<!--شد، - -->
 | پانویس و منابع = شد
 | ناوبری = شد
 | رده = شد
 | تغییر مسیر = 
}}<onlyinclude>

[[رده:صحابه]]
[[رده:قبیله بنی‌غفار]]
[[رده:جانشینان پیامبر(ص) در مدینه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]