در حال ویرایش ابوطالب یزدی شهید مروه(کتاب)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           =
| عنوان اصلی      =
| تصویر           =ابوطالب یزدی شهید مروه.jpg
| اندازه تصویر    =
| توضیح_تصویر     =
| نویسنده         =سید علی قاضی عسکر
| برگرداننده      =
| ویراستار        =
| به تصحیح        =
| تحقیق           =
| به کوشش         =
| تاریخ نگارش     =
| تصویرگر         =
| طراح جلد        =
| موضوع           = [[ابوطالب یزدی]]؛ تاریخ روابط ایران و عربستان
| سبک             =
| زبان            =فارسی
| تعداد جلد       =
| صفحه            =۳۶۴
| قطع             =
| ناشر            =مشعر
| وبسایت ناشر     =
| محل انتشارات    =
| تاریخ نشر       =
| ترجمه به        =
| مجموعه          =
| شابک            =
|رده‌بندی کنگره    =DSR1502/3
|رده‌بندی دیویی    =327/55027
|سایر مشخصات      =
}}
'''ابوطالب یزدی شهید مروه'''  نوشته سید علی قاضی عسکر، شامل دو بخش است؛ بخش اول چگونگی کشته شدن ابوطالب یزدی، رویکرد دولت ایران، اعتراضات مردم و علمای شیعه در قبال این واقعه و نقش واسطه ‌گری مصر بین دولتین ایران و عربستان در رابطه با این واقعه را شرح می دهد. و بخش دوم شامل تصاویر ۸۲ سند است که محتوای کتاب  بر اساس آن تدوین شده است.  

==ابوطالب یزدی چگونه کشته شد؟==
در سال 1322 زمانی‌که به واسطه جنگ‌های داخلی در [[عربستان]] و نیز جنگ جهانی، سفارت ایران در [[حجاز]] تعطیل بود<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص19</ref>،مردم ایران راه‌های دیگری برای رسیدن [[مکه]] را انتخاب می کردند.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص21</ref> ابوطالب یزدی در جوانی و در سن 22 سالگی همراه همسرش  در همین سال از یزد راهی سفر حج شد. او از راه خرمشهر به کویت رفته و از آن‌جا با شتر راهی [[مکه]] می‌شود.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص17</ref> وی پس از وقوف در [[عرفات]] و [[مشعر]] و [[منا]] روز دهم ذی‌الحجه به [[مکه]] بازگشته و در مسافرخانه غذا می‌خورد که بعدا احتمال فاسد بودن غذا نیز مطرح می‌شود. او سپس به [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] برای [[طواف]] رفته که براثر خستگی و تشنگی و یا در اثر غذای فاسد قی می کند لیکن با دامن [[احرام]] خود مانع از ریخته شدن  آن می شود.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 17</ref> گروهی از [[حج گزارن|حجاج]] حاضر با این پیش فرض که [[شیعه|شیعیان]] قصد ملوث کردن [[مکه]] و [[مدینه]] را دارند ابوطالب را کتک زده و محتویات دامن به روی زمین می‌ریزد. شرطه ها در محل حاضر شده و ابوطالب را نزد قاضی می‌برند و قاضی بدون تحقیق و با شهادت دروغ برخی حاضران، حکم اعدام او را اعلام می‌کند. روز بعد ابوطالب یزدی  در [[صفا و مروه]]  و در حضور [[حج گزارن|حاجیان]] گردن زده شد.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص17-18</ref>

==رویکرد دولت ایران در قبال قتل ابوطالب==

[[پرونده:نامه به وزارت خارجه آل سعود.png|File.png|270px|thumb|left|نامه به وزارت خارجه سعودی]]
این بخش به اسناد، نامه‌ها و تلگراف‌هایی پرداخته که پس از قتل ابوطالب یزدی در دستگاه دیپلماسی ایران مبادله شده‌است:

به دلیل جنگ های داخلی [[عربستان]] و جنگ جهانی ایران در [[حجاز]] سفارتخانه نداشت و کشور [[مصر]] حافظ منافع ایران در [[عربستان]] به شمار می‌رفت. <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 19</ref>بدین ترتیب ابتدا سفارت ایران در [[مصر]] از این واقعه آگاه شده و اطلاعات مربوطه را در اختیار وزارت خارجه ایران قرار می‌دهد. <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 24-25</ref>مراتب اعتراض به مقامات سعودی ابزار می‌ شود اما آن‌ها همچنان کشته شدن ابوطالب یزدی را مطابق شرع اسلام می‌دانند<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص30-35</ref>. از همین رو  نامه‌ای از رییس دفتر مخصوص شاهنشاهی به نخست وزیر نوشته می شود و باتوجه به ایراد شکایت علمای شیعه به شاه، خواستار رسیدگی در این امر می‌شود<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص50-51</ref> و هیأت وزیران نیز سفر به [[حج]] و رابطه با [[عربستان]] را تا مادامی که [[عربستان]] تأمین جانی [[حج گزارن|حجاج]] ایرانی را تقبل نکند و عاملان این جنایت را به مجازات نرساند، لغو می نماید.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص51-52</ref>

==بازتاب قتل ابوطالب در روزنامه ها==
تاریخ نشر و محتوای مقالات روزنامه های ایران که این واقعه را بازتاب داده  بودند در این بخش آورده شده است. مضمون کلی این روزنامه‌ها محکومیت [[آل سعود]] ، قطع رابطه با [[عربستان]] و نیز تحریم [[حج]] بوده است. 

اسامی روزنامه هایی که به این مسأله پرداخته اند بدین ترتیب است:

* آذربایجان، آژیر، اطلاعات، اقدام، امروز و فردا، امید، ایران، باباشمل
* صدای ایران، فردا،  فرمان، کانون،  کیهان، مردان کار، مهر ایران
* نجات ایران، مشعل، سعادت بشر، ستاره، رعد، تهران، ناهید<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، 68-78</ref>

==واکنش مردم و علمای شیعه==

[[پرونده:سند اعتراض علما.png|File.png|270px|thumb|left|اعتراض علمای شیعه]]
بخشی از اسناد منتشر شده در این کتاب اختصاص به گزارش واکنش مردم و علمای شیعه نسبت به قتل ابوطالب یزدی دارد. از جمله این اسناد می‌توان به تلگراف [[آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی]] <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 58</ref>و [[آیت الله سید حسین طباطبایی]] و [[ابوالحسن اصفهانی]] <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص59</ref>به شاه و نامه [[آیت الله ابوالحسن صدر]] و [[هبه الدین حسینی شهرستانی]] به وزیر مختار ایران در [[عراق]] اشاره کرد.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 60</ref> 

پاره ای از اسناد نیز منعکس کننده واکنش اعتراضی مردم و بخصوص [[شیعه|شیعیان]] کشورهای عربی به این ماجرا است. نامه اعتراضیه جوانان عرب در سوریه<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 62</ref>، مطالبه‌گری افکار عمومی در عراق<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 64</ref>، درخواست جمعی از شیعیان مصر<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 91</ref> از جمله اسنادی است که در این بخش به آن‌ها پرداخته شده است. 

==اقدامات دیپلماتیک==
پس از پافشاری [[عربستان]] بر مواضع خود در ارتباط با قتل ابوطالب یزدی، روابط دوکشور از سال 1323 تا 1327 ه.ش قطع شد.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 145</ref> به دنبال این وضع برخی شخصیت ها و کشورها در صدد رفع اختلاف برآمدند از جمله عادل بیک عسیران<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص146</ref>، نخست وزیر [[مصر]]<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 127</ref>، سفارت آمریکا در دیدار با علمای [[نجف]] <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 156</ref>

در پی این رایزنی ها نامه هایی بین پادشاه [[عربستان]] و شاه ایران رد و بدل شد<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 146-147</ref>. در این بخش اسناد مربوط به رایزنی‌‌ها و نیز مکاتبات سران ومسئولین دو کشور ارائه شده است.  

==ذکر واقعه در منابع دیگر==

در پخش پایانی کتاب، پس از شرح اسناد، نویسنده از منابع دیگری که قتل ابوطالب یزدی در آنها بازتاب داشته است نام می برد:
کتاب تاریخ اردکان
کتاب با من به خانه خدا بیایید
گزارش حادثه از زبان مرحوم شیخ علی نخودکی
گزارش بخشی از مسائل در بیستمین سالنامه دنیا

==بخش اسناد==
سیدعلی قاضی‌عسکر نخستین بار در سال ۱۳۸۴ با فراهم آوردن برخی اسناد تاریخی درباره این رویداد، در کتاب «ابوطالب یزدی؛ شهید مروه»، به روایت این حادثه و بازتاب‌های آن پرداخت.

وبه دنبال آن با بررسی مجدد کتابخانه‌ها و مراکز اسنادی به ویژه مرکز اسناد وزارت امور خارجه، اسنادی جدیدی در ارتباط با این واقعه تاریخی را شناسایی نمود. این اسناد بیشتر مربوط به پیگیری‌های دولت و وزارت خارجه ایران و نیز واکنش های علما و محافل مذهبی نسبت به این حادثه در آن دوران است.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 14-15</ref>

==اطلاعات نشر==
این کتاب با 364 صفحه در پژوهشکده حج و زیارت تهیه شده و در پاییز 1400 در نشر مشعر به چاپ رسیده است.

تصویر همه اسنادی که متن آن‌ها در کتاب آمده است، در ۱۵۲ صفحه از نیمه کتاب تا پایان آن به چاپ رسیده است. 

== جستار وابسته ==
* [[ابوطالب یزدی]]
* [[کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۰ شمسی]]

==پانویس==

{{پانویس}}

[[رده:کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۰ شمسی]]