| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات کتاب
| | [[پرونده:ابوطالب یزدی شهید مروه.jpg|File.png|270px|thumb|left|ابوطالب یزدی شهید مروه]] |
| | عنوان =
| |
| | عنوان اصلی =
| |
| | تصویر =ابوطالب یزدی شهید مروه.jpg
| |
| | اندازه تصویر = | |
| | توضیح_تصویر =
| |
| | نویسنده =سید علی قاضی عسکر
| |
| | برگرداننده =
| |
| | ویراستار =
| |
| | به تصحیح =
| |
| | تحقیق = | |
| | به کوشش = | |
| | تاریخ نگارش = | |
| | تصویرگر = | |
| | طراح جلد =
| |
| | موضوع = [[ابوطالب یزدی]]؛ تاریخ روابط ایران و عربستان
| |
| | سبک =
| |
| | زبان =فارسی
| |
| | تعداد جلد =
| |
| | صفحه =۳۶۴
| |
| | قطع =
| |
| | ناشر =مشعر
| |
| | وبسایت ناشر =
| |
| | محل انتشارات =
| |
| | تاریخ نشر =
| |
| | ترجمه به =
| |
| | مجموعه =
| |
| | شابک =
| |
| |رده‌بندی کنگره =DSR1502/3
| |
| |رده‌بندی دیویی =327/55027
| |
| |سایر مشخصات =
| |
| }}
| |
| '''ابوطالب یزدی شهید مروه''' نوشته سید علی قاضی عسکر، شامل دو بخش است؛ بخش اول چگونگی کشته شدن ابوطالب یزدی، رویکرد دولت ایران، اعتراضات مردم و علمای شیعه در قبال این واقعه و نقش واسطه گری مصر بین دولتین ایران و عربستان در رابطه با این واقعه را شرح می دهد. و بخش دوم شامل تصاویر ۸۲ سند است که محتوای کتاب بر اساس آن تدوین شده است.
| |
|
| |
|
| ==ابوطالب یزدی چگونه کشته شد؟==
| | کتاب ابوطالب یزدی شهید مروه نوشته سید علی قاضی عسکر، شامل دو بخش اصلی است؛ |
| در سال 1322 زمانی‌که به واسطه جنگ‌های داخلی در [[عربستان]] و نیز جنگ جهانی، سفارت ایران در [[حجاز]] تعطیل بود<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص19</ref>،مردم ایران راههای دیگری برای رسیدن [[مکه]] را انتخاب می کردند.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص21</ref> ابوطالب یزدی در جوانی و در سن 22 سالگی همراه همسرش در همین سال از یزد راهی سفر حج شد. او از راه خرمشهر به کویت رفته و از آنجا با شتر راهی [[مکه]] می‌شود.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص17</ref> وی پس از وقوف در [[عرفات]] و [[مشعر]] و [[منا]] روز دهم ذی‌الحجه به [[مکه]] بازگشته و در مسافرخانه غذا می‌خورد که بعدا احتمال فاسد بودن غذا نیز مطرح می‌شود. او سپس به [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] برای [[طواف]] رفته که براثر خستگی و تشنگی و یا در اثر غذای فاسد قی می کند لیکن با دامن [[احرام]] خود مانع از ریخته شدن آن می شود.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 17</ref> گروهی از [[حج گزارن|حجاج]] حاضر با این پیش فرض که [[شیعه|شیعیان]] قصد ملوث کردن [[مکه]] و [[مدینه]] را دارند ابوطالب را کتک زده و محتویات دامن به روی زمین می‌ریزد. شرطه ها در محل حاضر شده و ابوطالب را نزد قاضی می‌برند و قاضی بدون تحقیق و با شهادت دروغ برخی حاضران، حکم اعدام او را اعلام می‌کند. روز بعد ابوطالب یزدی در [[صفا و مروه]] و در حضور [[حج گزارن|حاجیان]] گردن زده شد.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص17-18</ref>
| |
|
| |
|
| ==رویکرد دولت ایران در قبال قتل ابوطالب==
| | بخش اول: به چگونگی کشته شدن ابوطالب یزدی در ضمن انجام اعمال [[حج]] می‌پردازد. قی کردن غیرعمد ابوطالب، شرطه‌ها را با پیش فرض این‌که شیعیان قصد ملوث کردن [[بیت‌الله|کعبه]] را دارند به سمت وی کشانده، او را نزد قاضی برده و قاضی حکم بر اعدام ابوطالب می‌دهد. در قسمت های دیگر این بخش به رویکرد دولت ایران و نیز مردم و علمای شیعه با این قضیه پرداخته است. نقش واسطه‌گری دولت [[مصر]] را به دلیل نداشتن کنسولگری ایران در [[عربستان]] و تیرگی روابط بین این دولت، بیان می‌کند. |
|
| |
|
| [[پرونده:نامه به وزارت خارجه آل سعود.png|File.png|270px|thumb|left|نامه به وزارت خارجه سعودی]]
| | بخش دوم: شامل سندهایی در رابطه با واقعه کشته شدن ابوطالب یزدی است. |
| این بخش به اسناد، نامه‌ها و تلگراف‌هایی پرداخته که پس از قتل ابوطالب یزدی در دستگاه دیپلماسی ایران مبادله شده‌است:
| |
|
| |
|
| به دلیل جنگ های داخلی [[عربستان]] و جنگ جهانی ایران در [[حجاز]] سفارتخانه نداشت و کشور [[مصر]] حافظ منافع ایران در [[عربستان]] به شمار می‌رفت. <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 19</ref>بدین ترتیب ابتدا سفارت ایران در [[مصر]] از این واقعه آگاه شده و اطلاعات مربوطه را در اختیار وزارت خارجه ایران قرار می‌دهد. <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 24-25</ref>مراتب اعتراض به مقامات سعودی ابزار می شود اما آنها همچنان کشته شدن ابوطالب یزدی را مطابق شرع اسلام می‌دانند<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص30-35</ref>. از همین رو نامه‌ای از رییس دفتر مخصوص شاهنشاهی به نخست وزیر نوشته می شود و باتوجه به ایراد شکایت علمای شیعه به شاه، خواستار رسیدگی در این امر می‌شود<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص50-51</ref> و هیأت وزیران نیز سفر به [[حج]] و رابطه با [[عربستان]] را تا مادامی که [[عربستان]] تأمین جانی [[حج گزارن|حجاج]] ایرانی را تقبل نکند و عاملان این جنایت را به مجازات نرساند، لغو می نماید.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص51-52</ref> | | ==ابوطالب یزدی چگونه کشته شد؟== |
| | در سال 1322ه.ش، زمانی‌که به واسطه جنگ‌های داخلی در [[عربستان]] و نیز جنگ جهانی، سفارت ایران در [[حجاز]] تعطیل بود<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص19</ref>،مردم ایران راههای دیگری برای رسیدن [[مکه]] را انتخاب می کردند.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص21</ref> ابوطالب نیز جزو این این گروه بود او از راه خرمشهر به کویت رفته و از آنجا با شتر راهی [[مکه]] می شود.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص17</ref> او پس از وقوف در [[عرفات]] و [[مشعر]] و [[منا]] روز دهم ذی الحجه به [[مکه]] بازگشته و در مسافرخانه غذا می خورد که بعدا احتما فاسد بودن غذا نیز مطرح می شود. او سپس به [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] برای [[طواف]] رفته که براثر خستگی و تشنگی و یا در اثر غذای فاسد قی می کند لیکن با دامن [[احرام]] خود مانع از ریخته شدن آن می شود.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 17</ref> گروهی از [[حج گزارن|حجاج]] حاضر با این پیش فرض که [[شیعه|شیعیان]] قصد ملوث کردن [[مکه]] و [[مدینه]] را دارند ابوطالب را کتک زده و محتویات دامن به روی زمین می ریزد. شرطه ها در محل حاضر شده و ابوطالب را نزد قاضی می برند و قاضی بدون تحقیق و با شهادت دروغ برخی حاضران، حکم اعدام او را اعلام می‌کند. ابوطالب یزدی در محل [[صفا و مروه]] در حضور حاجیان گردن زده شد.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص17-18</ref> |
|
| |
|
| ==بازتاب قتل ابوطالب در روزنامه ها== | | ==بازتاب قتل ابوطالب در روزنامه ها== |
| تاریخ نشر و محتوای مقالات روزنامه های ایران که این واقعه را بازتاب داده بودند در این بخش آورده شده است. مضمون کلی این روزنامه‌ها محکومیت [[آل سعود]] ، قطع رابطه با [[عربستان]] و نیز تحریم [[حج]] بوده است.
| |
|
| |
|
| اسامی روزنامه هایی که به این مسأله پرداخته اند بدین ترتیب است:
| | ==رویکرد دولت ایران در قبال قتل ابوطالب== |
| | |
| * آذربایجان، آژیر، اطلاعات، اقدام، امروز و فردا، امید، ایران، باباشمل
| |
| * صدای ایران، فردا، فرمان، کانون، کیهان، مردان کار، مهر ایران
| |
| * نجات ایران، مشعل، سعادت بشر، ستاره، رعد، تهران، ناهید<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، 68-78</ref>
| |
|
| |
|
| ==واکنش مردم و علمای شیعه== | | ==واکنش مردم و علمای شیعه== |
|
| |
|
| [[پرونده:سند اعتراض علما.png|File.png|270px|thumb|left|اعتراض علمای شیعه]]
| | ==واسطه گری مصر== |
| بخشی از اسناد منتشر شده در این کتاب اختصاص به گزارش واکنش مردم و علمای شیعه نسبت به قتل ابوطالب یزدی دارد. از جمله این اسناد می‌توان به تلگراف [[آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی]] <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 58</ref>و [[آیت الله سید حسین طباطبایی]] و [[ابوالحسن اصفهانی]] <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص59</ref>به شاه و نامه [[آیت الله ابوالحسن صدر]] و [[هبه الدین حسینی شهرستانی]] به وزیر مختار ایران در [[عراق]] اشاره کرد.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 60</ref>
| |
| | |
| پاره ای از اسناد نیز منعکس کننده واکنش اعتراضی مردم و بخصوص [[شیعه|شیعیان]] کشورهای عربی به این ماجرا است. نامه اعتراضیه جوانان عرب در سوریه<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 62</ref>، مطالبه‌گری افکار عمومی در عراق<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 64</ref>، درخواست جمعی از شیعیان مصر<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 91</ref> از جمله اسنادی است که در این بخش به آنها پرداخته شده است.
| |
| | |
| ==اقدامات دیپلماتیک==
| |
| پس از پافشاری [[عربستان]] بر مواضع خود در ارتباط با قتل ابوطالب یزدی، روابط دوکشور از سال 1323 تا 1327 ه.ش قطع شد.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 145</ref> به دنبال این وضع برخی شخصیت ها و کشورها در صدد رفع اختلاف برآمدند از جمله عادل بیک عسیران<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص146</ref>، نخست وزیر [[مصر]]<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 127</ref>، سفارت آمریکا در دیدار با علمای [[نجف]] <ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 156</ref>
| |
| | |
| در پی این رایزنی ها نامه هایی بین پادشاه [[عربستان]] و شاه ایران رد و بدل شد<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 146-147</ref>. در این بخش اسناد مربوط به رایزنی‌‌ها و نیز مکاتبات سران ومسئولین دو کشور ارائه شده است.
| |
| | |
| ==ذکر واقعه در منابع دیگر==
| |
| | |
| در پخش پایانی کتاب، پس از شرح اسناد، نویسنده از منابع دیگری که قتل ابوطالب یزدی در آنها بازتاب داشته است نام می‌برد:
| |
| | |
| * کتاب تاریخ اردکان<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 182</ref>
| |
| * کتاب با من به خانه خدا بیایید<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 185</ref>
| |
| * گزارش حادثه از زبان مرحوم شیخ علی نخودکی<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 190</ref>
| |
| * گزارش بخشی از مسائل در بیستمین سالنامه دنیا<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 191</ref>
| |
| | |
| ==بخش اسناد==
| |
| سیدعلی قاضی‌عسکر نخستین بار در سال ۱۳۸۴ با فراهم آوردن برخی اسناد تاریخی درباره این رویداد، در کتاب «ابوطالب یزدی؛ شهید مروه»، به روایت این حادثه و بازتاب‌های آن پرداخت.
| |
| | |
| وبه دنبال آن با بررسی مجدد کتابخانه‌ها و مراکز اسنادی به ویژه مرکز اسناد وزارت امور خارجه، اسنادی جدیدی در ارتباط با این واقعه تاریخی را شناسایی نمود. این اسناد بیشتر مربوط به پیگیری‌های دولت و وزارت خارجه ایران و نیز واکنش های علما و محافل مذهبی نسبت به این حادثه در آن دوران است.<ref>ابوطالب یزدی شهید مروه، ص 14-15</ref>
| |
| | |
| ==اطلاعات نشر==
| |
| این کتاب با 364 صفحه در پژوهشکده حج و زیارت تهیه شده و در پاییز 1400 در نشر مشعر به چاپ رسیده است.
| |
| | |
| تصویر همه اسنادی که متن آنها در کتاب آمده است، در ۱۵۲ صفحه از نیمه کتاب تا پایان آن به چاپ رسیده است.
| |
| | |
| == جستار وابسته ==
| |
| * [[ابوطالب یزدی]]
| |
| * [[کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۰ شمسی]]
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| | |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
|
| [[رده:کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۰ شمسی]]
| | ==اقدامات دولت سعودی پس از مطالبه گری دولت ایران== |
