در حال ویرایش احجار الزیت

'''اَحجارُ الزَّیت''' مکانی معروف در [[مدینه]] که محل وقوع رویدادهای گوناگون در [[صدر اسلام]] بوده است. احجار الزیت در غرب [[مسجدالنبی]] و در دامنه [[کوه سلع]]، روبروی [[باب السلام]] قرار دارد. به علت آنکه در زمان [[پیامبر(ص)]] در آنجا [[نماز باران]] می‌خواندند، «موضع الاستسقاء» نیز نامیده شده است. این مکان، اردوگاه نظامی نیز بود. در ماجرای قتل [[عثمان]]، [[حضرت علی(ع)]] در احجار الزیت مستقر بود. [[محمد نفس زکیه]] نیز در همین محل به دست [[عباسیان]] کشته شد.

احجار الزیت مکانی معروف در شهر [[مدینه]]، نزدیک محله [[زوراء]]<ref>معجم البلدان، ج۱، ص۱۰۹؛ سبل الهدی، ج۸، ص۳۳۶، ۵۰۹.</ref> و [[بازار مدینه]]<ref>دلائل النبوه، ج۴، ص۲۰؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۳۱۵.</ref> بر دامنه کوه [[سلع|سَلْع]]<ref>تاریخ طبری، ج۷، ص۵۸۹.</ref> و غرب [[مسجد النبی|مسجد نبوی]]<ref>المعالم الاثیره، ص۲۰.</ref> ، برابر [[باب السلام]]<ref>سبل الهدی، ج۸، ص۳۳۶.</ref> بوده است. اردوگاه نظامی نیز در همین منطقه قرار داشت.<ref>البدایة و النهایه، ج۷، ص۱۷۴؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۳۵۰؛ تاریخ الاسلام، ج۳، ص۴۳۹.</ref>  

 

در سبب نام‌گذاری احجار الزیت دو سخن در دست است: در آنجا سنگ‌هایی بود که ظرف‌های روغن را روی آنها می‌گذاشتند؛<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۳۰۷.</ref> همچنین روایت شده است که در این مکان، برای [[پیامبر(ص)]] از سنگی روغن تراوید.<ref>معجم ما استعجم، ج۲، ص۴۲۶؛ المعالم الاثیره، ص۱۳۶.</ref> به‌ رغم شهرت و اهمیت احجار الزیت در تاریخ [[مدینه]]، اطلاعات چندان از آن در دست نیست.

احجار الزیت در عهد [[پیامبر(ص)]] جایگاه برگزاری دعا و [[نماز باران]] بود<ref>مسند احمد، ج۵، ص۲۲۳؛ معجم البلدان، ج۱، ص۱۰۹؛ اسد الغابه، ج۱، ص۴۵؛ ج۵، ص۲۴۵، ۴۴۲؛ الاصابه، ج۴، ص۶۰۷.</ref> و از همین رو آن را «موضع الاستسقاء» نیز گفته‌اند.

==رویدادهای احجار الزیت==

بر پایه سخنی در سال پنجم قمری آنگاه که یهود [[بنی‌قریظه]] به مجازات محکوم شدند، [[پیامبر(ص)]] دستور داد از برابر خانه ابوجهم عدوی تا احجار الزیت گودال‌هایی برای دفن کشته‌های بنی‌قریظه حفر شود.<ref>المغازی، ج۲، ص۵۱۳؛ دلائل النبوه، ج۴، ص۲۰؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۳۱۵.</ref> بر اساس خبری، [[دحیه کلبی]] روز جمعه از شام همراه کالاهای مورد نیاز مردم وارد بازار احجار الزیت شد و مسلمانان حاضر در [[مسجدالنبی]] که به سخنان پیامبر(ص) گوش می‌دادند، با آگاهی از ورود دحیه، جز شماری اندک، مسجد را ترک کردند و به احجار الزیت رفتند. در پی آن، آیه «وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً...»<ref>سوره جمعه، آیه ۱۱.</ref> برای نکوهش آنان فرود آمد.<ref>تفسیر ثعلبی، ج۹، ص۳۱۷؛ مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۳۳.</ref>  

در سال ۳۵ق آنگاه که معترضان [[کوفه|کوفی]]، [[بصره|بصری]] و [[مصر|مصری]] در [[مدینه]] ازدحام کردند و خواستار کناره‌گیری [[عثمان|خلیفه سوم]] شدند، [[علی بن ابی‌طالب|علی(ع)]] در احجار الزیت بود و شورشیان، به ویژه مصریان، به او مراجعه می‌کردند.<ref>تاریخ الاسلام، ج۳، ص۴۳۹؛ ج۹، ص۳۱؛ البدایة و النهایه، ج۷، ص۱۷۰-۱۷۴؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۵۹۵.</ref> امام بر سر آنها فریاد زد و آنان را از خود راند؛<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۳۵۰؛ تجارب الامم، ج۱، ص۴۴۱؛ الکامل، ج۳، ص۱۵۹.</ref> گویا آنها را از انجام کارهای جبران‌ناپذیر برحذر می‌داشت. وی همچنان در احجار الزیت بود که خبر کشته شدن خلیفه را شنید. در این حال، دستان خود را به آسمان بلند کرد و از دخالت در ریختن خون [[عثمان]] نزد خداوند تبری جست.<ref>الطبقات، ج۳، ص۵۰، ۶۰؛ انساب الاشراف، ج۵، ص۵۹۵؛ البدایة و النهایه، ج۷، ص۱۹۳.</ref>  

[[محمد بن عبدالله]] از نوادگان [[امام حسن(ع)]] مشهور به «نفس زکیه» که به سال ۱۴۵ق در مدینه ضدّ [[عباسیان]] قیام کرد، پس از رویارویی با سپاهیان [[منصور عباسی]]، همراه یارانش در احجار الزیت کشته شد.<ref>تاریخ طبری، ج۷، ص۵۸۹-۵۹۰؛ تاریخ الاسلام، ج۹، ص۲۸-۳۱؛ امتاع الاسماع، ج۱۲، ص۳۷۷.</ref> بدین سبب از القاب او «قتیل احجار الزیت» است.<ref>الفخری، ص۳۵؛ المجدی، ص۱۸۶.</ref> به گواهی تاریخ، [[امام صادق(ع)]] در عهد [[امویان]] چند بار [[عبدالله بن حسن]]، پدر نفس زکیه، را از آرزوی خلافت فرزندش بیم داد و او را از این که شاید پسرش «قتیل احجار الزیت» باشد، آگاه کرد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۴۹؛ مقاتل الطالبیین، ص۲۲۶.</ref> آورده‌اند که محمد از سرانجام قیام خود آگاه بود و به عبدالله بن عامر سلمی یادآور شد: اگر ابری که بالای سَرِ ماست، بر ما ببارد، پیروزیم؛ وگرنه شکست خواهیم خورد و خون من در احجار الزیت ریخته خواهد شد.<ref>تاریخ طبری، ج۷، ص۵۹۶؛ الکامل، ج۵، ص۵۵۴؛ امتاع الاسماع، ج۱۲، ص۳۷۷-۳۷۸.</ref>