در حال ویرایش احمد بن محمد نیشابوری

{{در دست ویرایش|ماه=[[آذر]]|روز=[[۲۸]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Jalalyaghmoori  }}


'''احمد بن محمد نیشابوری''' قاضی [[حرمین]] در سال‌های پس از ۳۲۶ ق. نیشابوری از بزرگان مذهب [[حنفیه|حنفی]] در دوران خود به شمار می‌رفت. او [[فقه]] را از [[ابوحسین کرخی]] و [[ابوطاهر بن عباس]] و [[حدیث]] را از [[فضل بن حباب|ابوخلیفه فضل بن حباب]] و [[حسن بن سفیان]] فرا گرفت. پس از وی فرزندانش نیز تا چند نسل منصب قضاوت را بر عهده داشتند.


==نام، کنیه، اساتید==
ابوحسین احمد بن محمد بن عبدالله نیشابوری از بزرگان مذهب [[حنفی]] در دوران خود به شمار می‌رفت.<ref>الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۴؛ شذرات الذهب، ج۴، ص۲۶۹.</ref> در منابع به سال تولد او تصریح نشده است. از آن‌جا که وی در ۲۱ [[محرم الحرام|محرم]] سال ۳۵۱ق.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۵-۲۶.</ref> در [[نیشابور]]<ref>الجواهر المضیه، ج۲، ص۲۴۹؛ اخبار ابی حنیفه، ص۱۷۱.</ref> درگذشته و در این هنگام ۷۰ سال داشته است<ref>شذرات الذهب، ج۴، ص۲۶۹؛ العبر، ج۲‌، ص۲۹۶.</ref>، می‌توان تولد او را به سال ۲۸۱ق. دانست. وی [[فقه]] را نزد [[ابوحسین کرخی]] و [[ابوطاهر بن دباس|ابوطاهر بن دَبّاس]]<ref>اخبار ابی حنیفه، ص۱۷۱؛ الجواهر المضیه، ج۲، ص۲۴۹؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۵-۲۶.</ref> و [[حدیث]] را در محضر ابوخلیفه [[فضل بن حباب|فضل بن حُباب]] و [[حسن بن سفیان]] فراگرفت.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶؛ الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۴؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۶.</ref> او به نشر دانش اهمیتی ویژه می‌داد تا آن‌جا که به گفته بزرگانی مانند [[ابواسحاق شیرازی]]، فقیهان حنفی‌ نیشابور از شاگردان او و [[ابوسهل زجاجی]] به شمار می‌آمدند.<ref>اخبار ابی حنیفه، ص۱۷۱؛ الجواهر المضیه، ج۲، ص۲۴۹.</ref> [[حاکم نیشابوری]] در گزارش اخباری از احمد بن محمد نیشابوری، به نقل از [[ابوبکر ابهری]]، از بزرگان مذهب [[مالکی]]، احمد را فقیه‌ترینِ دانشور [[خراسان]] دانسته است.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۶؛ العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶؛ العبر، ج۲، ص۲۹۷.</ref>

== منصب قضاوت==
نیشابوری، چندی در موصل و رَمْله عراق به قضاوت پرداخت<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶؛ تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۵۰؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۶.</ref> و ۱۰ سال در منصب قاضی ‌الحرمین بود.<ref>تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۵۰.</ref> به اعتقاد قرشی، قاضی ‌الحرمین لقبی است که به او داده شد و افزون بر وی، خاندانش نیز با این لقب شناخته می‌شدند.<ref>الجواهر المضیه، ج۲، ص۳۸۲.</ref>

او پس از دوری ۴۰ ساله از نیشابور، در سال ۳۳۶ق. به زادگاه خویش بازگشت و به سال ۳۴۵ق. عهده‌دار قضاوت این شهر شد.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶.</ref> علت بازگشت وی به نیشابور دانسته نیست

=== بقای منصب قضاوت برای فرزندان===
فرزندان وی نیز تا چند نسل منصب قضاوت را بر عهده داشتند؛ از جمله قاضی ابونصر بن قاضی ابوحسین بن قاضی ابوالقاسم که همگی به ابوحسین قاضی ‌الحرمین نسب می‌برند.<ref>المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۲۱۲.</ref>


== پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = 
 | عنوان = 
 نویسنده = سید مجتبی حسینی
}}
* '''اخبار ابی‌حنیفه''': حسین بن علی الصیمری (م.۴۳۶ق.)، بیروت، عالم الکتاب، ۱۴۰۵ق
* '''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت،‌دار الکتاب العربی،۱۴۱۰ق
* '''الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه''': عبدالقادر القرشی (م.۷۷۵ق.)، میر محمد کتب‌خانه، کراچی
* '''سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق
* '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد (م.۱۰۸۹ق.)، به کوشش الارنؤوط، بیروت،‌دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق
* '''العبر فی خبر من غبر''': الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش المنجد، کویت، مطبعة حکومه، ۱۹۸۴م
* '''العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، به کوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، ۱۴۰۶ق
* '''المنتخب من کتاب السیاق لتاریخ نیسابور''': ابراهیم بن محمد الصیرفینی (م.۶۴۱ق.)، به کوشش خالد حیدر، بیروت،‌دار الفکر، ۱۴۱۴ق
* '''الوافی بالوفیات''': الصفدی (م.۷۶۴ق.)، به کوشش الارنؤوط و ترکی مصطفی، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
{{پایان}}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]