| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''ارکان کعبه'''، گوشه‌های چهارگانه این بنا است که هر یک در برابر یکی از جهات چهارگانه یعنی شرق، غرب، شمال و جنوب قرار گرفته است. به هر یک از گوشه‌ها، رکن گفته می‌شود که عبارتند از: رکن حجرالاسود (شرقی)، رکن شامی (غربی)، رکن عراقی (شمالی) و رکن یمانی (جنوبی).
| | هیئت [[کعبه]] به شکل مربع است و هر زاویه آن برابر یکى از جهات چهارگانه یعنی شرق، غرب، شمال و جنوب است و به هر زاویه، رکن گفته مى‌شود. پس خانه کعبه چهار رکن دارد که به نام‌های ارکان اربعه یا ارکان کعبه است. و هر کدام از این ارکان به یک نامی مشهور است. |
| | |
| ==نمای کلی==
| |
| کعبه، بنایی چهارگوش است و چهار زاویه دارد که هر یک را رکن و مجموع آنها را ارکان کعبه می‌خوانند.
| |
| | |
| هر یک از این رکن‌ها نام‌های دیگری هم دارد. برای نمونه هر رکن را به نام سرزمینی که در جهت آن قرار گرفته می خوانند: رکن عراقی، شامی، یمانی. | |
| | |
| ارکان کعبه در جانمایی برخی از آداب و مناسک حج کاربرد دارد. از جمله [[رکن حجرالاسود]] خط ابتدا و انتهای [[طواف]] است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمرآة_الحرمین_ابراهیم_رفعت_پاشا_ج1.pdf&page=264 مرآه الحرمین، ج2، ص 264]</ref> [[پرونده:ارکان کعبه.jpg|وسط|بی‌قاب|500px|جایگزین=]]
| |
| ==رکن حجرالاسود== | | ==رکن حجرالاسود== |
| {{اصلی|رکن حجرالاسود}}
| | رکن شرقی به نام [[رکن حجرالاسود]] مشهور است و از ارکان کعبه و رکن آغاز [[طواف]] است. این رکن در جنوب شرقي [[کعبه]] واقع است.<ref>اخبار مکه، الازرقی ج1، ص65؛ التاریخ القویم، ج3، ص236؛ رحلة ابن جبير، ص 53</ref> |
| رکن شرقی به نام [[رکن حجرالاسود]] مشهور است و رکن آغاز [[طواف]] است. این رکن در جنوب شرقی [[کعبه]] واقع است.<ref>اخبار مکه، الازرقی ج1، ص65؛ التاریخ القویم، ج3، ص236؛ رحلة ابن جبیر، ص 53</ref> این رکن نزدیک‌ترین رکن به [[باب الکعبه|درِ ورودی کعبه]] است و روبروی [[زمزم|چاه زمزم]] قرار دارد. در مقابل رکن حجرالاسود، کوه معروف [[کوه ابوقبیس|ابوقُبیس]] واقع است.<ref>احسن التقاسیم، ص72</ref>[[ملتزم]] بخشی از دیوار کعبه در نزدیکی این رکن است. | | اين رکن نزديک‌ترين رکن به درب ورودي [[بیت‌الله|کعبه]] است و روبروي [[زمزم|چاه زمزم]] و در مقابل رکن حجرالاسود، کوه معروف [[کوه ابوقبیس|ابوقُبيس]] واقع است.<ref>احسن التقاسیم، ص72</ref> |
| ==رکن عراقی== | | ==رکن عراقی== |
| {{اصلی|رکن عراقی}}
| | رکن عراقي دومين رکن از [[ارکان کعبه]] در مسير [[طواف]]،<ref>. مراصد الاطلاع ج2، ص629؛ المسالک و الممالک، ص16.</ref> بعد از [[رکن حجرالاسود]] و قبل از [[رکن شامي]] و در سمت [[باب العمره]] است.<ref>. بهجة النفوس ج2، ص763؛ ؛ التاریخ القویم ج3، ص248؛رحله ابن بطوطه ج1، ص374.</ref> |
| رکن عراقی دومین رکن از [[ارکان کعبه]] در مسیر [[طواف]]،<ref>. مراصد الاطلاع ج2، ص629؛ المسالک و الممالک، ص16.</ref> بعد از [[رکن حجرالاسود]] و قبل از [[رکن شامی]] و در سمت [[باب العمره]] است.<ref>. بهجة النفوس ج2، ص763؛ ؛ التاریخ القویم ج3، ص248؛رحله ابن بطوطه ج1، ص374.</ref>
| | اين رکن به سبب واقع شدن در سمت [[عراق]] و [[قبله]] اهل عراق بودن، به رکن عراقي شهرت يافته است<ref>. المصباح المتهجد، ص27؛ فلاح السائل 129؛المعالم الاثیره ص129.</ref>. |
| این رکن به سبب واقع شدن در سمت [[عراق]] و [[قبله]] اهل عراق بودن، به رکن عراقی شهرت یافته است<ref>. المصباح المتهجد، ص27؛ فلاح السائل 129؛المعالم الاثیره ص129.</ref>.
| |
| ==رکن شامی== | | ==رکن شامی== |
| {{اصلی|رکن شامی}}
| | @@@ |
| رکن شامی سومین رکن از [[ارکان کعبه]] در مسیر [[طواف]] است.<ref>. صبح الاعشی ج4، ص258؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص257 ؛ التاریخ القویم، ج3، ص247 -248.</ref> این رکن بعد از [[رکن عراقی]] و قبل از [[رکن یمانی]] در سمت [[باب الزیاده]] قرار دارد<ref>. اثارة الترغیب ج1، ص289 _ 290؛ بهجة النفوس ج2، ص763؛ رحله ابن بطوطه ج1، ص374.</ref>.
| |
| ==رکن یمانی== | | ==رکن یمانی== |
| {{اصلی|رکن یمانی}}
| | رکن يماني بر اساس مسير طواف، پيش از [[حجر الاسود]]، به عنوان آخرين و چهارمين رکن [[بیت‌الله|کعبه]] شناخته مي‌شود.<ref>معجم البلدان، ج4، ص 465، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 374، سفرنامه فرهادمیرزا، ص 375</ref>رکن در جنوب [[بیت‌الله|کعبه]] واقع شده و از اين رو به رکن جنوبي هم شهرت دارد.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص 129، ترحال فی الجزیره العربیه، ص 176، موسوعه العتیبات المقدسه، ج2، ص 333</ref> |
| رکن یمانی بر اساس مسیر طواف، پیش از [[حجر الاسود]]، به عنوان آخرین و چهارمین رکن [[بیت‌الله|کعبه]] شناخته می‌شود.<ref>معجم البلدان، ج4، ص 465، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 374، سفرنامه فرهادمیرزا، ص 375</ref>رکن در جنوب [[بیت‌الله|کعبه]] واقع شده و از این رو به رکن جنوبی هم شهرت دارد.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص 129، ترحال فی الجزیره العربیه، ص 176، موسوعه العتیبات المقدسه، ج2، ص 333</ref>
| | در [[روايات]]، از فرشته‌اي نزد رکن يماني ياد شده که کار او، آمين گفتن به دعاي مؤمنان است. نيز اين فرشته، صلوات مؤمنان بر [[پيامبر(ص)|پيامبر]] را، به آن حضرت مي‌رساند.<ref>الکافي، ج4، ص408</ref> |
| در [[روایات]]، از فرشته‌ای نزد رکن یمانی یاد شده که کار او، آمین گفتن به دعای مؤمنان است. نیز این فرشته، صلوات مؤمنان بر [[پیامبر(ص)|پیامبر]] را، به آن حضرت می‌رساند.<ref>الکافی، ج4، ص408</ref>[[مستجار]]، قسمتی از دیوار کعبه در نزدیکی این رکن است. | | ==جستارهای وابسته== |
| | | *[[کعبه]] |
| | *[[رکن حجرالاسود]] |
| | *[[رکن یمانی]] |
| | *[[رکن عراقی]] |
| | *[[رکن شمالی]] |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| خط ۳۲: |
خط ۲۷: |
| | توضیحات منبع = | | | توضیحات منبع = |
| }} | | }} |
| * '''اثارة الترغیب و التشویق الی المساجد الثلاثة و البیت العتیق'''، محمد بن اسحاق الخوارزمی، تحقیق محمدحسین الذهبی، مکه المکرمه، مکتبه نزار مصطفی الباز، ۱۴۱۸ق.
| |
| * '''احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم'''، محمد بن احمد المقدسی البشاری ، قاهره، مکتبه مدبولی، ۱۴۱۱ق.
| |
| اخبار مکه، الازرقی ج۱، ص۶۵؛
| |
| * '''بهجة النفوس و الاسرار فی تاریخ دارهجره النبی المختار'''، عبدالله بن عبدالملک المرجانی (م.۷۷۰ق.)، تحقیق محمد عبدالوهاب فضل، بیروت، دار الغرب الاسلامی، ۲۰۰۲م.
| |
| * '''التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم'''، محمد طاهر الکردی المکی، تحقیق عبد الملک ابن دهیش، بیروت، دار الخضر، ۱۴۲۰ق.
| |
| * '''ترحال فی الجزیرة العربیة (یتضمن تاریخ مناطق الحجاز المقدسة عند المسلمین)'''، جان لوئیس بورکهارت، ترجمه صبری محمد حسن، قاهره، المرکز القومی للترجمه، ۲۰۰۷م.
| |
| * '''رحلة ابن جبیر'''، محمد بن احمد ابن جبیر، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۹۸۶م.
| |
| * '''رحلة ابن بطوطه (تحفة النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار)'''، محمد بن عبدالله اللواتی الطنجی، تحقیق عبدالهادی تازی، ریاض، اکادیمیه المملکه المغربیه، ۱۴۱۷ق.
| |
| * '''سفرنامه فرهاد میرزا (هدایة السبیل و کفایة الدلیل)'''، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش.
| |
| * '''سفرنامه ناصرخسرو'''، ناصر خسرو، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران، زوار، ۱۳۸۱ش.
| |
| * '''صبح الاعشی فی صناعة الانشاء'''، احمد بن علی القلقشندی ، تحقیق محمد حسین شمس الدین، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی تا.
| |
| * '''فلاح السائل ونجاح المسائل فی عَمَلِ الْیوم و اللَّیل'''، علی بن موسی بن طاووس (سید بن طاووس) (م.۶۶۴ق.)، قم، انتشارات الاسلامی.
| |
| * '''مرآة الحرمین'''، ابراهیم رفعت پاشا، قاهره، دارالکتب العلمیه، ۱۹۲۵م.
| |
| * '''الکافی'''، محمد بن یعقوب الکلینی ، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب اسلامیه، ۱۳۶۳ش.
| |
| * '''مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع'''، صفی‌الدین عبدالمومن بن عبدالحق (م.۷۳۹ق.)، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
| |
| * '''المسالک و الممالک'''، ابراهیم بن محمد الفارسی الاصطخری(الکرخی) (م.۳۴۶ق)، تحقیق احمد بن سهل ابوزید، بیروت، دار صادر، ۱۹۲۷م.
| |
| * '''مصباح المتهجد و سلاح المتعبد'''، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) ، تصحیح اسماعیل انصاری زنجانی، اعداد علی اصغر مروارید، بیروت، فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق.
| |
| * '''المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة'''، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۱ق.
| |
| * '''معجم البلدان'''، یاقوت بن عبدالله الحموی (م.۶۲۶.ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
| |
| * '''موسوعه العتبات المقدسه'''، جعفر خلیلی، بیروت، الاعلمی، ۱۴۰۷ق.
| |
| {{پایان}}
| |
| ==مقاله‌های مرتبط==
| |
| {{کعبه}}
| |
|
| |
|
| |
| [[رده:کعبه]]
| |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
| |
| [[ar:أركان الكعبة]]
| |
| [[en:The pillars of the Ka'ba]]
| |
