در حال ویرایش افاضه
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''افاضه''' اصطلاحی فقهی به معنای جابجاشدن حاجیان بین مکانهای مختلف برای انجام [[حج]] است. تعبیر افاضه در شمار [[مناسک حج]]، از آیات ۱۹۸-۱۹۹ [[سوره بقره]] گرفته شده است. افاضه دارای چهار مرحله است: رفتن از [[مکه]] به [[منا]] و به [[عرفات]]، انتقال از عرفات به [[مشعرالحرام]]، کوچ از مشعرالحرام به منا و مرحله آخر، برگشت از منا به مکه. | '''افاضه''' اصطلاحی فقهی به معنای جابجاشدن حاجیان بین مکانهای مختلف برای انجام [[حج]] است. تعبیر افاضه در شمار [[مناسک حج]]، از آیات ۱۹۸-۱۹۹ [[سوره بقره]] گرفته شده است. افاضه دارای چهار مرحله است: رفتن از [[مکه]] به [[منا]] و به [[عرفات]]، انتقال از عرفات به [[مشعرالحرام]]، کوچ از مشعرالحرام به منا و مرحله آخر، برگشت از منا به مکه. | ||
==تعریف== | ==تعریف== | ||
واژه افاضه از ریشه «ف ـ ی ـ ض» | واژه افاضه از ریشه «ف ـ ی ـ ض» (فراوانی<ref>العین، ج7، ص65؛ مفردات، ص387، «فیض.</ref> و جاری شدن به آسانی<ref>معجم مقاییس اللغه، ج4، ص465، «فیض.</ref> به معنای پر کردن،<ref>الصحاح، ج3، ص1099؛ معجم مقاییس اللغه، ج4، ص465، «فیض. </ref> سرازیر و جاری شدن،<ref>العین، ج7، ص65؛ الصحاح، ج3، ص1099؛ معجم مقاییس اللغه، ج4، ص465، «فیض. </ref> دور شدن، جدا شدن،<ref>ترتیب اصلاح المنطق، ص47، «افاض. </ref> حرکت شتابان<ref>لسان العرب، ج7، ص212-213، «فیض. </ref> و بازگشت<ref>العین، ج7، ص65؛ المصباح، ج2، ص485، «فیض. </ref> است. شماری از واژگان هم‌معنای افاضه در منابع فقهی عبارتند از: نَفْر،<ref>الخلاف، ج1، ص667؛ المجموع، ج6، ص442؛ المغنی، ج3، ص476، 482.</ref> خروج<ref>المبسوط، سرخسی، ج2، ص130؛ صحیح ابن حبان، ج1، ص169؛ ج9، ص155؛ کشف اللثام، ج6، ص59.</ref> و دفع.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص20؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص211؛ روضة الطالبین، ج2، ص380.</ref> شماری از منابع تاریخی به جای افاضه واژه اجازه (← اجازه) را به کار برده‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص78-79؛ تاریخ یعقوبی، ج1، ص39.</ref>در [[قرآن کریم]]، به حرکت دسته‌جمعی از مکانی پس از گرد آمدن در آن، به جهت شباهت این حرکت، به سرازیر شدن نهر<ref>معجم مقاییس اللغه، ج4، ص465-466؛ مفردات، ص387-388؛ نک: لسان العرب، ج7، ص212، «فیض. </ref> افاضه گفته می‌شود.<ref>النهایه، ابن اثیر، ج3، ص484-485؛ لسان العرب، ج7، ص212-213، «فیض. </ref> | ||
شماری از واژگان هم‌معنای افاضه در منابع فقهی عبارتند از: نَفْر،<ref>الخلاف، ج1، ص667؛ المجموع، ج6، ص442؛ المغنی، ج3، ص476، 482.</ref> خروج<ref>المبسوط، سرخسی، ج2، ص130؛ صحیح ابن حبان، ج1، ص169؛ ج9، ص155؛ کشف اللثام، ج6، ص59.</ref> و دفع.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص20؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص211؛ روضة الطالبین، ج2، ص380.</ref> شماری از منابع تاریخی به جای افاضه واژه اجازه (← اجازه) را به کار برده‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص78-79؛ تاریخ یعقوبی، ج1، ص39.</ref> | |||
===فقه=== | ===فقه=== | ||
در اصطلاح [[فقه]]، | در اصطلاح [[فقه]]، واژه افاضه به کوچ دسته‌جمعی حج‌گزاران از عرفات به مشعرالحرام و از آن‌جا به منا و سپس به مکه اطلاق می‌شود.<ref>نک: المبسوط، سرخسی، ج4، ص18-20؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص211؛ فقه السنه، ج1، ص723.</ref> از این‌رو گاه به طوافی که پس از بازگشت از منا به جا آورده می‌شود و از ارکان [[حج]] است، «[[طواف افاضه]]» می‌گویند.<ref>فتح العزیز، ج7، ص379؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص347.</ref> در منابع فقهی، این واژه گاه درباره حرکت از مکه به منا و از آن‌جا به عرفات نیز به کار می‌رود.<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص167؛ المبسوط، سرخسی، ج2، ص130؛ کشف اللثام، ج6، ص59.</ref> | ||
===تفسیر=== | |||
== | |||
تعبیر افاضه در شمار [[مناسک حج]]، برگرفته از [[آیات]] 198-199 [[بقره]]/2 است: {{قلم رنگ|سبز|فَاِذَا اَفَضتُم مِن عَرَفَاتٍ فَاذکُرُوا اللهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرَامِ* ثُمَّ اَفِیضُوا مِن حَیثُ اَفَاضَ النَّاسُ وَاستَغفِرُوا اللهَ اِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ}}. در [[آیه]] نخست، به افاضه از عرفات تصریح شده است. به باور شماری از مفسران<ref>مجمع البیان، ج2، ص528؛ کنز العرفان، ج1، ص306؛ مواهب الرحمن، ج3، ص172.</ref> در آیه دوم نیز مقصود از {اَفِیضُوا} افاضه از مشعرالحرام و به باور شماری دیگر<ref>جامع البیان، ج2، ص169-172؛ مجمع البیان، ج2، ص527-528؛ المیزان، ج2، ص80.</ref> افاضه از عرفات است. بر پایه سخن دوم، این آیه در ردّ رفتار [[قریش]] و هم‌پیمانانشان نازل شده است. آنان به ممنوعیت [[وقوف در عرفات]] باور داشتند. بدین استناد که عرفات از حرم بیرون است و اهل حرم نباید از [[حرم]] بیرون شوند. با نزول دو آیه بالا، آنان موظف شدند که مانند دیگر مردم در عرفات، توقف کنند و از آن‌جا به مشعرالحرام کوچ کنند. | تعبیر افاضه در شمار [[مناسک حج]]، برگرفته از [[آیات]] 198-199 [[بقره]]/2 است: {{قلم رنگ|سبز|فَاِذَا اَفَضتُم مِن عَرَفَاتٍ فَاذکُرُوا اللهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرَامِ* ثُمَّ اَفِیضُوا مِن حَیثُ اَفَاضَ النَّاسُ وَاستَغفِرُوا اللهَ اِنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ}}. در [[آیه]] نخست، به افاضه از عرفات تصریح شده است. به باور شماری از مفسران<ref>مجمع البیان، ج2، ص528؛ کنز العرفان، ج1، ص306؛ مواهب الرحمن، ج3، ص172.</ref> در آیه دوم نیز مقصود از {اَفِیضُوا} افاضه از مشعرالحرام و به باور شماری دیگر<ref>جامع البیان، ج2، ص169-172؛ مجمع البیان، ج2، ص527-528؛ المیزان، ج2، ص80.</ref> افاضه از عرفات است. بر پایه سخن دوم، این آیه در ردّ رفتار [[قریش]] و هم‌پیمانانشان نازل شده است. آنان به ممنوعیت [[وقوف در عرفات]] باور داشتند. بدین استناد که عرفات از حرم بیرون است و اهل حرم نباید از [[حرم]] بیرون شوند. با نزول دو آیه بالا، آنان موظف شدند که مانند دیگر مردم در عرفات، توقف کنند و از آن‌جا به مشعرالحرام کوچ کنند. | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۰: | ||
===مراحل افاضه=== | ===مراحل افاضه=== | ||
حرکت حج‌گزاران از مکه برای ادای مناسک منا و عرفات شامل چهار مرحله است که همگی از مصادیق افاضه به شمار می‌روند. بر این اساس، چهار مرحله افاضه وجود دارد: رفتن از مکه به منا و عرفات، انتقال از عرفات به مشعرالحرام، کوچ از مشعرالحرام به منا و مرحله آخر، بازگشت به مکه از منا. | حرکت حج‌گزاران از مکه برای ادای مناسک منا و عرفات شامل چهار مرحله است که همگی از مصادیق افاضه به شمار می‌روند. بر این اساس، چهار مرحله افاضه وجود دارد: رفتن از مکه به منا و عرفات، انتقال از عرفات به مشعرالحرام، کوچ از مشعرالحرام به منا و مرحله آخر، بازگشت به مکه از منا. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۲: | ||
* '''الهدایة شرح بدایة المبتدی''': علی بن ابی بکر المرغینانی (م. 593ق.) ، به کوشش طلال یوسف، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1415ق. | * '''الهدایة شرح بدایة المبتدی''': علی بن ابی بکر المرغینانی (م. 593ق.) ، به کوشش طلال یوسف، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1415ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{واژگان قرآنی}} | {{واژگان قرآنی}} | ||
[[رده:حج]] | |||
[[رده:واژگان قرآنی]] | [[رده:واژگان قرآنی]] | ||
[[رده:مناسک حج]] | [[رده:مناسک حج]] | ||
[[رده:احکام حج]] | [[رده:احکام حج]] | ||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | ||